Buzz
Phân tích các sự kiện chính trong truyện và nêu những dấu hiệu giúp nhận biết Kiến và người là một truyện ngắn. Hãy chỉ ra góc nhìn và ngôi kể của câu chuyện. Theo bạn, cách sử dụng ngôi kể và góc nhìn này có ý nghĩa thế nào đối với việc truyền tải chủ đề và thông điệp của tác phẩm?
Nội dung chính
| Tác phẩm Kiến và người kể về là câu chuyện của sự đấu tranh môi trường sống giữa một gia đình và loài kiến, và con người sẽ không thể chiến thắng nếu như xâm chiếm môi trường sống của các loài trong tự nhiên. |
Câu 1
Câu 1 (trang 27, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Phân tích các sự kiện chủ yếu trong văn bản và chỉ ra các dấu hiệu xác định Kiến và người là truyện ngắn.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ và nhận dạng các chi tiết nổi bật để liệt kê sự kiện chính và dấu hiệu nhận biết thể loại truyện ngắn.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Sự kiện chính bao gồm: gia đình chống lại sự xâm nhập của bầy kiến, những ảnh hưởng đến vật nuôi, và những hậu quả của việc con người can thiệp vào tự nhiên.
Dấu hiệu của truyện ngắn: cấu trúc hư cấu, số lượng nhân vật hạn chế và tập trung vào một mặt của đời sống xã hội.
Câu 2
Câu 2 (trang 27, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Góc nhìn và ngôi kể trong truyện ngắn được sử dụng như thế nào? Bạn nghĩ sự lựa chọn này có tác dụng gì trong việc trình bày chủ đề và thông điệp của truyện?
Phương pháp giải:
Xác định ngôi kể và góc nhìn qua cách xưng hô và nội dung trình bày của người kể trong truyện.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Truyện được kể từ ngôi nhất, qua góc nhìn của người con cả, giúp thể hiện đa chiều các tương tác gia đình trong cuộc đối đầu với bầy kiến, qua đó làm sâu sắc hóa nội dung và tâm lý nhân vật.
Câu 3
Câu 3 (trang 27, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Chỉ ra điểm tương đồng và khác biệt trong cách ứng xử của “bố cháu” so với “mẹ cháu”, “cháu”, “em cháu”,...trước cuộc tấn công của bầy kiến
Phương pháp giải:
Khai thác nội dung truyện ngắn, xác định những chi tiết, hình ảnh nổi bật thể hiện cách ứng xử của các nhân vật trước cuộc tấn công của bầy kiến, từ đó chỉ ra sự tương đồng và khác biệt.
Lời giải chi tiết:
|
|
Bố cháu |
Mẹ cháu |
Cháu |
Em cháu |
|
Điểm tương đồng |
Lo lắng, khổ sở, trốn chạy vì sự tấn công của bầy kiến |
|||
|
Điểm khác biệt |
- Lo lắng tới mức tái mét mặt, buồn bực tới mức “nuốt không hết chén cơm”, lúc nào cũng phải đảo quanh nhà tìm đường ra, lúc thì thở dài tìm mọi cách, đến mức phải thốt ra "Bọn chúng buộc cả nhà ta phải chết". - Sửng sốt đứng nhìn bầy kiến gây ảnh hưởng tới các con vật nuôi. |
- Lo lắng, sợ hãi tới tái mét mặt, hốt hoảng, “co rúm người rồi ngã sấp lên nền nhà”,bất lực, chán nản. - Khẩn trương tìm ra những thứ có thể chống lại bầy kiến. - Dù vậy vẫn cố tỉnh táo để nấu cơm tối cho gia đình.
|
- “Ngồi bó gối nghĩ đến loài chim” - Theo sát bên bố - Ra sức bịt kín ngõ ngách kiến có thể chui vào. - Run lên, sợ hãi khi chứng kiến sự xâm chiếm ngôi nhà của bầy kiến.
|
-“ra giếng, chưa tắm, vội trở lại, báo tin bọn kiến đã vào tới giếng”. - Cùng anh trai khẩn trương làm mọi cách chống lại lũ kiến xâm nhập.
|
→ Khi phá rừng và có căn nhà để ở, cả gia đình bị đàn kiến tấn công. Lúc nào cả gia đình cũng trong trạng thái lo lắng vì sự tấn công của đàn kiến. Chỉ vì muốn chiếm đất để ở mà cả gia đình lúc nào cũng phải khổ sở, trốn chạy đàn kiến. Cả gia đình chạy trốn, nhà cũng bị cháy, người mẹ thì mất. Người bố đã quá tham lam và sai lầm, đi hết từ cái sai này đến cái sai khác.
Câu 4
Câu 4 (trang 27, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Giải thích ý nghĩa biểu tượng của hình tượng bầy kiến và phân tích sự lựa chọn tên gọi của tác giả cho tác phẩm.
Phương pháp giải:
Phân tích cuộc chiến giữa bầy kiến và con người để hiểu sâu hơn về ý nghĩa biểu tượng của bầy kiến và đánh giá sự tinh tế trong việc đặt tên của tác giả.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Biểu tượng bầy kiến tượng trưng cho sự phản kháng của thiên nhiên khi bị hủy hoại, đồng thời cách đặt tên tác phẩm gợi mở sự tương phản và tò mò, khơi gợi suy ngẫm sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
Câu 5
Câu 5 (trang 27, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Bình luận về vai trò của yếu tố tưởng tượng và hư cấu trong truyện ngắn Kiến và người.
Phương pháp giải:
Xác định các chi tiết mang tính tưởng tượng, hư cấu trong truyện để phân tích vai trò của chúng trong truyện ngắn Kiến và người.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tưởng tượng và hư cấu giúp mở rộng bối cảnh và diễn biến trong truyện. Chi tiết bầy kiến nổi dậy chống lại con người không chỉ làm truyện thêm phần hấp dẫn mà còn là phương tiện để truyền tải thông điệp về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, đồng thời phô bày khả năng sáng tạo của tác giả trong việc xây dựng câu chuyện có ý nghĩa sâu sắc.
Câu 6
Câu 6 (trang 27, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Truyện Kiến và người đã thay đổi quan điểm của bạn như thế nào về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên?
Phương pháp giải:
Dựa vào nội dung và thông điệp của truyện, thảo luận về ảnh hưởng của nó đến cách hiểu về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Truyện này đã cải thiện sâu sắc nhận thức của tôi về tương quan giữa con người và tự nhiên. Truyện nhấn mạnh sự phụ thuộc lẫn nhau giữa hai yếu tố này và cảnh báo về hậu quả nghiêm trọng nếu con người tiếp tục hành động bất cẩn và tàn phá môi trường tự nhiên.
