Buzz
Cuộc sống xung quanh chúng ta đầy rẫy những hiện tượng và tư tưởng đạo lý. Những yếu tố này có thể mang lại tác động tích cực hoặc tiêu cực. Để hiểu sâu sắc về các vấn đề này, cần phải thảo luận kỹ lưỡng, và hoạt động này được gọi là nghị luận xã hội.
1. Nghị luận xã hội là gì?
Nghị luận xã hội là phương pháp thảo luận về các chủ đề trong các lĩnh vực xã hội, chính trị và đạo đức để làm rõ những vấn đề được nêu ra. Từ đó, chúng ta có thể hiểu sâu về một vấn đề và áp dụng vào thực tiễn.
2. Các loại hình nghị luận xã hội
Nghị luận xã hội được phân loại thành các dạng sau đây:
+ Nghị luận về tư tưởng đạo lý: Những quan điểm nhân văn như lòng dũng cảm, sự khoan dung, ý chí kiên cường, hoặc thảo luận về các mặt đối lập trong một vấn đề cụ thể.
+ Nghị luận về hiện tượng xã hội: Những hiện tượng tích cực như hiến máu nhân đạo, hỗ trợ mùa thi, hoặc những hiện tượng tiêu cực như bạo lực học đường, tai nạn giao thông, và thậm chí các tin tức từ báo chí.
+ Nghị luận về vấn đề được nêu qua tác phẩm văn học
3. Các kỹ thuật lập luận trong văn nghị luận
+ Kỹ thuật giải thích
+ Kỹ thuật phân tích
+ Kỹ thuật chứng minh
+ Kỹ thuật bình luận
+ Kỹ thuật so sánh
+ Kỹ thuật phản biện
4. Quy trình viết đoạn văn nghị luận xã hội
Bước 1: Phân tích vấn đề
- Mở đầu và giới thiệu vấn đề cần thảo luận (có thể tiếp cận trực tiếp hoặc gián tiếp)
- Đánh giá tổng quát vấn đề (vấn đề này có tính chất tích cực hay tiêu cực)
Bước 2: Phân tích các biểu hiện và tình hình hiện tại của vấn đề cần thảo luận
- Giải thích về vấn đề cần thảo luận (giải thích các khái niệm hoặc thuật ngữ liên quan)
- Thảo luận về vấn đề: các biểu hiện, ảnh hưởng, và ý nghĩa của vấn đề cần bàn luận
+ Trình bày tình hình thực tế của vấn đề cần thảo luận
+ Cung cấp các ví dụ tiêu biểu, ngắn gọn và chính xác
Bước 3: Phân tích nguyên nhân gây ra các thực trạng và dẫn chứng
Khi phân tích nguyên nhân trong một bài văn nghị luận xã hội, chúng ta cần chỉ rõ các nguyên nhân chủ quan và khách quan của vấn đề. Nguyên nhân chủ quan là các yếu tố từ bên trong, do chính vấn đề và các yếu tố liên quan tạo ra. Ví dụ: trong nghị luận về tình trạng nạo phá thai ở giới trẻ hiện nay, nguyên nhân chủ quan có thể là do thiếu hiểu biết về sinh sản. Ngược lại, nguyên nhân khách quan là các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến vấn đề.
Bước 4: Phân tích các tác động của vấn đề xã hội
+ Đối với các nhân vật trong tác phẩm (nếu vấn đề được đưa ra trong văn học): phân tích tình trạng và bối cảnh của nhân vật để rút ra kết luận.
+ Đối với xã hội: từ các biểu hiện và tình hình thực tế, chỉ ra tác động của vấn đề đối với cộng đồng.
+ Đối với từng cá nhân: các ảnh hưởng xã hội đó có thể tác động đến từng người hoặc nhóm người cụ thể.
Bước 5: Bình luận và mở rộng vấn đề
Trình bày quan điểm cá nhân về vấn đề đang được nghị luận. Đây là một vấn đề tích cực hay tiêu cực, cần được khuyến khích hay cần được loại bỏ trong xã hội. Ví dụ, trong nghị luận về hiện tượng nghiện mạng xã hội trong giới trẻ, vấn đề này nên được kiểm soát. Đưa ra các lý do và giải thích để bảo vệ quan điểm của bạn. Một số cách mở rộng vấn đề bao gồm:
+ Mở rộng bằng cách giải thích và đưa ra chứng minh cho vấn đề
+ Mở rộng bằng cách làm rõ vấn đề, chẳng hạn như mở rộng đối tượng được thảo luận và phạm vi ảnh hưởng của vấn đề.
+ Mở rộng bằng cách đặt ra các giả thiết ngược lại với tình trạng hiện tại của vấn đề, sau đó phân tích những lợi ích tiềm năng. Ví dụ, trong nghị luận về tình trạng nạo phá thai hiện nay, nguyên nhân có thể là do thiếu kiến thức sinh sản. Nếu kiến thức này được cung cấp đầy đủ, sẽ giúp giảm thiểu tình trạng mang thai ngoài ý muốn.
Bước 6: Đưa ra bài học rút ra cho bản thân
Đưa ra các bài học về nhận thức và hành động mà bạn có thể học được từ vấn đề này.
5. Phương pháp xử lý các dạng đề nghị luận xã hội cụ thể
Dạng 1: Nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý
* Giới thiệu tư tưởng đạo lý cần thảo luận
* Giải thích về tư tưởng cần phân tích
+ Cung cấp định nghĩa và giải thích các thuật ngữ quan trọng
+ Giải thích tổng quan về tư tưởng đạo lý đó
* Phân tích và chứng minh
+ Sự biểu hiện của vấn đề trong đời sống hàng ngày
+ Tại sao việc thực hiện đạo lý đó là cần thiết
+ Các hành động cần thực hiện để theo đuổi đạo lý đó
* Đưa ra quan điểm cá nhân về tư tưởng đạo lý
+ Đánh giá về các quan điểm đạo đức, phân tích đúng sai, nêu rõ những điểm mạnh và những thiếu sót cần cải thiện
+ Chia sẻ những bài học rút ra từ cuộc sống, học tập và sự tự nhận thức của bản thân
+ Đề xuất các phương pháp để áp dụng tư tưởng đạo đức vào thực tiễn cuộc sống.
* Tổng kết vấn đề nghị luận về các quan điểm đạo đức.
Dạng 2: nghị luận xã hội về hiện tượng đời sống xã hội
* Trình bày về hiện tượng xã hội đang xảy ra
* Bổ sung và chứng minh vấn đề
+ Mô tả thực trạng của vấn đề (các dấu hiệu của hiện tượng xã hội đó, dữ liệu chứng minh)
+ Phân tích các nguyên nhân gây ra hiện tượng này
+ Đề xuất các giải pháp để giải quyết vấn đề. Đưa ra các biện pháp nhằm khắc phục điểm yếu hoặc phát huy những lợi thế
+ Liên hệ với bản thân, rút ra bài học nhận thức và bài học hành động từ tình huống.
* Kết luận: nhấn mạnh lại tầm quan trọng và tính đúng đắn của hiện tượng đời sống được nêu.
6. Một số điểm cần lưu ý khi viết đoạn văn nghị luận xã hội
+ Trước khi bắt tay vào viết, hãy đọc kỹ đề bài để hiểu rõ nội dung câu hỏi, nhằm xác định vấn đề nghị luận là về tư tưởng đạo lý hay hiện tượng đời sống.
+ Đoạn văn nghị luận xã hội cần được cấu trúc rõ ràng với ba phần phân biệt.
- Phần mở đầu: trình bày vấn đề chính cần được thảo luận một cách trực tiếp.
- Phần nội dung chính: phân tích và xử lý vấn đề (phần này thường dài nhất trong bài).
- Phần kết luận: tái khẳng định vấn đề thảo luận một lần nữa.
+ Sử dụng đầy đủ các nguồn kiến thức thực tiễn và số liệu thống kê đáng tin cậy để làm ví dụ trong bài luận nghị luận.
+ Rõ ràng nêu quan điểm cá nhân về vấn đề thảo luận, đồng ý hay phản đối, kèm theo lý do cụ thể cho quan điểm đó.
+ Phần giải thích nên tập trung vào việc làm rõ các từ khóa chính, tránh dài dòng và lan man.
+ Cần chú ý đến dung lượng bài viết theo yêu cầu của đề bài. Đọc kỹ đề bài để biết số chữ cần viết, đảm bảo không viết quá dài hoặc quá ngắn, và phân bổ dung lượng hợp lý giữa các phần, ví dụ, tránh tình trạng phần giải thích quá dài còn phần chứng minh quá ngắn.
+ Với một số đề bài yêu cầu viết luận về một vấn đề trong khoảng... dòng (thường là 20 dòng), chúng ta cần phân bổ số dòng cho từng phần cụ thể. Ví dụ:
- Mở đoạn: 1 dòng
- Thân đoạn: 18 dòng phân chia hợp lý cho các phần giải thích, phân tích, thảo luận và mở rộng vấn đề (trong đó phần thảo luận và phân tích chiếm nhiều dòng nhất)
- Kết đoạn: 1 dòng
Trên đây là những hướng dẫn chi tiết từ Mytour về cách viết đoạn văn nghị luận xã hội. Hy vọng thông tin này sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho bạn. Chúc bạn học tập hiệu quả.
