Hướng dẫn cúng đất đai trong nhà: Bài cúng và mâm lễ tạ ơn thổ địa

Cúng đất đai, hay còn gọi là cúng thổ công, thổ địa, hoặc tạ đất, là một nghi thức truyền thống sâu sắc của người Việt Nam, đặc biệt là người phường Đông. Lễ cúng này mang đậm giá trị tín ngưỡng và văn hóa. Vậy cúng đất đai là gì? Cách cúng đất đai trong nhà ra sao? Cùng Mytour khám phá cách bày biện mâm lễ và văn cúng qua bài viết dưới đây nhé!

I. Cúng đất đai là gì?

Lễ cúng đất đai (hay còn gọi là lễ cúng Thổ Công) là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa phương Đông, đặc biệt với những ai theo tín ngưỡng Phật giáo.

Lễ cúng đất đai là nghi thức cúng thần linh, nhằm thông báo với Thổ Công, Thổ Địa về những công việc đã thực hiện trong năm qua. Mục tiêu của lễ cúng là để tạ ơn và cầu mong các vị thần che chở, mang lại may mắn, thuận lợi cho công việc và cuộc sống trong năm mới.

II. Ý nghĩa của lễ cúng Thổ Địa và đất đai

Theo truyền thống dân gian, mỗi khu đất nơi ta sinh sống và làm việc đều được các vị thần linh bảo vệ, trong đó Thổ Công là người cai quản, bảo vệ đất đai như một mẹ đất che chở cho con người.

Vì vậy, lễ cúng đất đai thể hiện sự tạ ơn đối với sự che chở và bảo vệ của Thổ Công, đồng thời cầu mong sự phù hộ, bảo vệ của Thổ Công giúp gia đình làm ăn phát đạt, thuận lợi trong năm mới.

Lễ cúng đất đai Thổ Công được tổ chức vì nhiều lý do khác nhau. Thông thường, người thực hiện lễ cúng sẽ khấn vái thành tâm để xin phép động thổ cho việc xây dựng, làm ăn, hay các công việc liên quan đến đất như san lấp, đào giếng, khoan,...

III. Lễ cúng đất đai nên được tổ chức vào ngày nào?

Chọn thời gian làm lễ cúng đất đai rất quan trọng. Thông thường, lễ cúng đất đai sẽ được tổ chức vào hai thời điểm chính sau đây:

• Lễ cúng đất đai cuối năm: Theo phong tục truyền thống, Lễ cúng đất đai cuối năm được tổ chức vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, trùng với ngày lễ cúng ông Công ông Táo.
• Lễ cúng đất đai đầu năm: Tại hầu hết các vùng miền trên đất nước, lễ cúng tạ đất đai đầu năm thường diễn ra vào Mùng 3 hoặc Mùng 4 Tết.

Lưu ý: Gia chủ cần xem xét kỹ lưỡng tử vi của bản thân để chọn ngày giờ tổ chức lễ cúng sao cho phù hợp với vận mệnh, tránh những ngày giờ xung khắc hoặc kiêng kỵ, nhằm bảo đảm mọi công việc suôn sẻ và thuận lợi.

IV. Cách thực hiện lễ cúng đất đai Thổ Công

Cách cúng đất đai trong nhà và ngoài trời về cơ bản khá giống nhau. Dưới đây là các bước chi tiết hướng dẫn bạn thực hiện lễ cúng đất đai:

• Bước 1: Chọn ngày giờ cẩn thận trước khi tổ chức lễ cúng. Nên chọn ngày phù hợp với tuổi và vận mệnh của gia chủ để mọi việc được thuận lợi.
• Bước 2: Chuẩn bị mâm cúng đất đai đầy đủ các món ăn và trà bánh. Hiện nay, có hai loại mâm cúng phổ biến: mâm cúng mặn và mâm cúng chay (dành cho người theo đạo Phật).
• Bước 3: Sau khi chuẩn bị xong mâm cúng, gia chủ sẽ thắp đèn thờ hoặc đèn sáp tùy theo không gian cúng lễ.
• Bước 4: Đọc bài văn khấn cúng đất đai để hoàn thành lễ cúng.

Lưu ý:

• Tránh tuyệt đối các ngày đại kỵ như Thọ Tử, Tam Nương, Nguyệt Kỵ,…
• Lễ cúng đất đai có thể được tổ chức ở nhiều không gian khác nhau. Thông thường, lễ cúng đúng chuẩn sẽ được thực hiện ngoài trời. Tuy nhiên, gia chủ cũng có thể tổ chức lễ cúng trong nhà nếu cần thiết.

V. Các món trong mâm cúng đất đai cần chuẩn bị

Mâm cúng đất đai thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với Thổ thần. Đây là món quà để cảm ơn Thần đã che chở trong suốt thời gian qua, đồng thời cầu mong Thổ Công tiếp tục bảo vệ gia đình, giúp gia đạo bình an, thịnh vượng và công việc thuận lợi.

Khi chuẩn bị mâm cúng đất đai, gia chủ cần phải chăm chút, tỉ mỉ để lễ vật được đầy đủ và trang trọng nhất. Hiện nay, có hai loại mâm cúng phổ biến: mâm cúng mặn và mâm cúng chay. Tùy vào phong tục của mỗi gia đình, cách chuẩn bị có thể khác nhau. Nếu chưa có kinh nghiệm, bạn có thể tham khảo các bước chuẩn bị mâm cúng đất đai dưới đây:

1. Chuẩn bị mâm cúng mặn

Mâm cúng đất đai gồm những lễ vật cơ bản sau đây:

• Gà luộc nguyên con (nên chọn gà trống) hoặc có thể thay bằng chân giò luộc
• Hoa cúng (thường là hoa cúc, hoa đồng tiền,...)
• Nhang
• Đèn thờ hoặc đèn cầy
• Trầu cau
• Trà và thuốc lá
• Nước lọc, nước ngọt
• Rượu trắng
• Gạo, muối
• Cháo trắng
• Bánh kẹo

Đối với mâm cúng mặn, gia chủ có thể chuẩn bị linh hoạt tùy theo điều kiện và phong tục từng gia đình. Tuy nhiên, mâm cúng đất đai cần có những món cơ bản như: Gà trống thiến hoặc chân giò heo, rượu trắng, nước ngọt, trà khô, nước, gạo và muối.

2. Cách chuẩn bị mâm cúng chay

Mâm cúng chay thường được chuẩn bị cho các gia đình theo đạo Phật. Trong trường hợp này, mâm cúng đất đai không cần quá cầu kỳ, chỉ cần chuẩn bị những món đơn giản như sau:

• Hoa tươi
• Trái cây
• Các món ăn chay
• Hương đèn đặt trên bàn thờ Phật

VI. Cách bày trí mâm cúng đất đai

Theo truyền thống dân gian lâu đời, cách bài trí mâm lễ cúng đất đai như sau:

• Bát hương của Thổ Thần sẽ được đặt ở giữa, bên trái là bát hương của bà cô Tổ, bên phải là bát hương của tổ tiên. Các lễ vật còn lại được xếp ngay ngắn theo thứ tự.
• Trước khi cúng, gia chủ cần khấn xin phép Thổ Công cho phép tổ tiên về tham dự lễ.
• Nếu không xin phép, Thổ Công sẽ không cho phép tổ tiên về giúp đỡ gia đình, xây dựng thuận lợi và mang lại may mắn bình an cho con cháu.
• Có một số sự tích kể rằng, người miền Nam trước khi cúng Thổ Công thường ăn một miếng thức ăn đầu tiên, vì xưa kia Thổ Công từng bị đầu độc, ngài rất sợ, phải có người ăn trước ngài mới dám nhận lễ. Trong khi đó, người miền Bắc vẫn cúng bình thường.

VII. Các món vàng mã cần chuẩn bị cho lễ cúng Thổ Công

Ngoài các lễ vật đã được chuẩn bị như đã nêu trên, vàng mã là thứ không thể thiếu trong lễ cúng đất đai. Tùy theo mỗi gia đình mà cách chuẩn bị vàng mã có sự khác biệt. Một mâm vàng mã cúng Thổ Công thường gồm có:

• Bộ ngũ phương gồm 5 ông ngựa với màu sắc khác nhau như đỏ, trắng, xanh, vàng, tím. Mỗi ông ngựa đi kèm với mũ áo, cờ và kiếm, cùng 10 lễ tiền vàng đặt trên lưng của các ông ngựa.
• Bộ thần linh gồm ông ngựa màu đỏ với đầy đủ cờ, áo mũ, kiếm và tiền vàng.
• Đĩa lớn đựng 50 lễ vàng
• 1 cây vàng hoa đỏ
• 1 cây vàng ngũ phương

VIII. Lời văn cúng thổ thần đất đai

Khi lễ cúng bắt đầu, gia chủ cần thành tâm khấn xin và đọc bài cúng đất đai sau đây:

Hôm nay là ngày mùng 2 (hoặc 16) tháng … năm …

Gia chủ kính dâng hương hoa quả, gạo muối, giấy tiền vàng bạc, bánh kẹo,… để cúng các Chư Thần, Ông Bà, các vị linh hồn khuất mặt khuất mày, cô bác đất đai trong khu vực này.

Vậy kính xin các Chư Thần, Ông Bà, các vị linh hồn khuất mặt khuất mày, cô bác đất đai trong khu vực này thọ nhận và chứng minh, ủng hộ gia chủ. NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT chứng minh (3 lần)

Mô Phật – Nếu lễ vật của gia chủ có điều gì thiếu sót, kính xin các Chư Thần, Ông Bà, các vị linh hồn khuất mặt khuất mày, cô bác đất đai trong khu vực rộng lòng, hoan hỉ tha thứ.

MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT (3 lần) (bài cúng này nguyện 2 lần)

Khi nhang gần tàn, đọc:

NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT (7 lần)

Mô Phật – Lễ cúng hôm nay xin kết thúc tại đây.

Gia chủ kính xin các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mặt khuất mày, cô bác đất đai trong khu vực hồi hương, và cho gia chủ được dâng lễ vật kính mời.

MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT chứng minh (3 lần)

(Rải gạo muối trước, sau đó đốt giấy tiền)

IX. Văn khấn cúng đất đai trong nhà

Khi thực hiện lễ cúng đất đai trong nhà, gia chủ cần chú ý đến cách thức đọc văn khấn sao cho đúng và rõ ràng, thể hiện tấm lòng thành kính đối với các vị thần linh. Dưới đây là văn khấn cúng đất đai trong nhà chi tiết nhất:

Nam Mô A Di Đà Phật! (lặp lại 3 lần)

Con kính lạy Quan Thổ địa, thần linh cai quản đất đai.

Con kính lạy các thần linh Ngũ phương, Long mạch Tôn thần.

Hôm nay, ngày…tháng…năm…, trong tiết…

Chúng con là… cư ngụ tại…

Hôm nay, con thành tâm chuẩn bị lễ vật, hương hoa và các phẩm vật cần thiết, kính dâng lên các vị Thần linh để tạ ơn Thổ Địa.

Gia đình con may mắn được an cư lập nghiệp tại nơi này. Con xin tạ ơn Thổ thần đã che chở, ban phúc, giúp cho mảnh đất này có phong thủy tốt, khí vượng, đất đai trù phú, bốn mùa bình an, mọi việc hanh thông, gia đình luôn mạnh khỏe, yên vui.

Vào ngày lành tháng tốt hôm nay, chúng con thành tâm dâng lễ vật để bày tỏ lòng kính trọng và tri ân. Kính mong các vị Thần linh nhận lễ, chứng giám cho tâm thành của chúng con.

Xin cầu khẩn các vị Thần linh Thổ Địa sẽ tiếp tục phù hộ độ trì cho gia đình con được an vui, công việc thuận lợi, gia đạo bình an, tài lộc thịnh vượng, mọi điều tốt lành sẽ đến với chúng con.

Xin kính mời các vị tiên tổ, các bậc liệt vị trong gia tộc về chứng giám và hưởng lễ vật này.

Xin cáo biết!

Nam Mô A Di Đà Phật! (lặp lại ba lần)

X. Một số lưu ý quan trọng khi cúng đất đai, Thổ Công

Ngoài những điều đã được đề cập trước đây, gia chủ cần đặc biệt chú ý đến một số điểm quan trọng sau đây:

• Lễ cúng đất đai cần xuất phát từ tâm thành, do đó gia chủ nên thành tâm khấn vái, tránh quá chấp niệm, mong cầu hoặc tham lam.
• Các vị Sư thầy khuyên rằng trong lễ cúng Thổ Công không nên sát sinh hoặc giết mổ gia súc, gia cầm.
• Gia chủ nên vệ sinh thân thể sạch sẽ, mặc trang phục lịch sự, chỉnh tề khi thực hiện nghi lễ cúng bái.
• Nếu đọc kinh, có thể sao chép vào giấy hoặc lưu trên điện thoại. Tuyệt đối không để kinh dưới đất vì hành động này bị coi là thiếu tôn kính với Thần linh. Bên cạnh đó, cần có thái độ nghiêm trang và thành tâm khi tụng kinh.

Cúng đất đai nên chọn mâm cúng chay hay mặn?

Cúng đất đai vào sáng hay chiều là tốt hơn?

Khi nào là thời điểm thích hợp để tạ đất?