Rời bỏ tổ ấm gia đình trước khi đủ 18 tuổi là quyết định mạnh mẽ. Tùy thuộc vào tình hình cuộc sống hiện tại, có thể bạn đang nghĩ đến việc tự lập với nhiều lý do khác nhau. Trước khi hành động, hãy dành thời gian suy nghĩ để bạn có thể rời đi một cách an toàn và hợp pháp.
Quá trình
Nhận diện độ trưởng thành sớm

Hiểu về độ tuổi trưởng thành ở quốc gia hiện tại. Nếu muốn tự lập mà không phụ thuộc vào gia đình, bạn cần tìm hiểu về quy định giải phóng trẻ vị thành niên. Mặc dù ở Việt Nam, luật lệ rõ ràng rằng chỉ từ 18 tuổi trở lên mới được coi là người trưởng thành và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, nhưng một số nơi khác có thể chấp nhận quy trình giải phóng trẻ vị thành niên mà không yêu cầu quy định pháp lý nặng nề.
- Ở một số quốc gia, việc kết hôn ở độ tuổi 16 có thể coi là người trưởng thành.
- Tại các địa điểm khác, tham gia ngũ trước 18 tuổi có thể làm bạn được coi là trưởng thành sớm.
- Đảm bảo bạn có sự chấp thuận từ bố mẹ hoặc người giám hộ, vì họ cần ký vào giấy chấp thuận.

Đảm bảo nguồn thu nhập ổn định. Để được công nhận là người trưởng thành sớm và chuyển đến sống tự lập khi 16 tuổi, bạn cần phải chứng minh trước tòa rằng bạn có nguồn thu nhập. Rất quan trọng là bạn hiểu rõ về luật lao động dành cho thanh thiếu niên, bao gồm cả quy định về số giờ làm việc không vượt quá mức cho phép.

Chọn nơi an toàn để ở. Khi bạn lên kế hoạch để được công nhận trưởng thành sớm một cách hợp pháp, hãy chọn một địa điểm cư trú an toàn. Quy định về việc ký hợp đồng thuê nhà của thanh thiếu niên sẽ thay đổi tùy theo quốc gia.
- Tại Việt Nam, việc ký hợp đồng dân sự của người chưa thành niên có thể không có hiệu lực và không hoàn toàn hợp pháp. Hợp đồng thuê nhà của thanh thiếu niên cần sự chấp thuận từ bố mẹ hoặc người giám hộ.

Lên kế hoạch để hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông. Tùy thuộc vào quốc gia, có thể bạn cần tiếp tục học. Hãy chọn nơi ở gần trường để dễ dàng đi lại và theo kịp chương trình học.

Hoàn tất mọi giấy tờ cần thiết. Để sống tự lập, có nhiều giấy tờ bạn cần phải ký. Hầu hết trong số này yêu cầu chữ ký của bố mẹ hoặc người giám hộ. Các đơn từ này có thể khác nhau tùy theo quốc gia, nên hãy kiểm tra trước về các tài liệu cần thiết trực tuyến.
- Tùy vào địa điểm, một số giấy tờ có thể cần được chứng thực bởi một bên thứ ba (ví dụ: công chứng viên).

Nộp hồ sơ tại tòa án nếu địa phương có cơ chế giải phóng trẻ vị thành niên. Sau khi kiểm tra lại để đảm bảo bạn đáp ứng đủ điều kiện cần thiết để được công nhận trưởng thành sớm một cách hợp pháp, hãy gửi hồ sơ đến tòa án địa phương. Bạn cần chứng minh cư trú và khả năng tài chính trong suốt quá trình này.
- Bảng sao kê ngân hàng có thể được sử dụng để chứng minh khả năng tài chính.
- Quy trình xem xét công nhận trưởng thành sớm có thể kéo dài hơn sáu tháng, tùy thuộc vào quốc gia bạn đang sống.
Không phải làm các thủ tục pháp lý khi muốn rời khỏi nhà

Thuyết phục gia đình trước khi quyết định tự lập. Nếu bạn muốn rời khỏi nhà mà không phải đi qua những thủ tục pháp lý, hãy thử thuyết phục bố mẹ hoặc người giám hộ. Tùy thuộc vào tình hình, gia đình có thể hỗ trợ quyết định tự lập của bạn. Nên xem xét về nơi ở trước khi bàn luận với gia đình.
- Nếu có thể, hãy xem xét việc sống cùng hoặc chia sẻ chỗ ở với ai đó. Sự cô đơn kéo dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bạn cả về thể chất lẫn tinh thần.

Yêu cầu được sống chung với người trong gia đình nếu bố mẹ không đồng ý bạn sống một mình. Nếu bố mẹ không đồng ý với việc rời khỏi nhà, hãy xem xét việc sống chung với một người thân nào đó. Hãy thảo luận với bố mẹ hoặc người giám hộ và người thân đó để xác nhận sự thay đổi này.
- Ở hầu hết các quốc gia, thanh thiếu niên không được phép sống với người thân trừ khi có sự cho phép của bố mẹ hoặc người giám hộ.

Đối mặt với khả năng sống chung với bạn bè đáng tin cậy nếu gia đình không cho phép sống một mình. Nếu bố mẹ hoặc người giám hộ không đồng ý bạn sống một mình hoặc cùng người thân khác, hãy thảo luận với bạn bè đáng tin cậy xem họ có đồng ý để bạn ở chung không. Bạn có thể đề xuất trả tiền thuê hoặc tham gia công việc nhà để đổi lại việc ở đó. Nếu họ chỉ đồng ý trong vài tuần hoặc tháng, bạn cũng có cơ hội trải nghiệm cuộc sống xa nhà.
- Nếu bạn định chuyển đến sống nhà bạn bè, hãy chắc chắn rằng mọi thành viên trong gia đình họ đều đồng thuận với sự thay đổi này.

Không nên bỏ trốn khỏi nhà. Dù cuộc sống hiện tại có khó khăn đến đâu, việc rời nhà mà không chuẩn bị không phải là lựa chọn đúng. Bạn không muốn bước vào môi trường mới mà không có sự chuẩn bị. Thanh thiếu niên bỏ nhà thường rơi vào những tình huống nguy hiểm như nghiện ngập hoặc vi phạm pháp luật.
- Nếu bạn đang nghĩ đến việc này, hãy liên hệ với đường dây hỗ trợ thanh thiếu niên hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ người tin cậy để chia sẻ về tình hình hiện tại.
Độc lập trong cuộc sống

Nắm vững quy định về thuê nhà cho thanh thiếu niên tại địa phương. Khi quyết định sống tự lập, hãy tìm hiểu về việc thuê nhà hoặc phòng trọ gần bạn. Mặc dù một số nơi cho phép người chưa trưởng thành thuê nhà/phòng trọ, nhưng quan trọng nhất là bạn phải hiểu rõ luật pháp và có đủ tài chính để thuê một cách hợp pháp.
- Tùy thuộc vào tình hình cụ thể, có thể xem xét việc ký kết hợp đồng thuê nhà cùng bố mẹ, người giám hộ hoặc người lớn đáng tin cậy khác, để đảm bảo khả năng thanh toán trong tương lai.

Tìm kiếm nhà trên mạng để thuê hoặc phòng trọ. Các trang web như Chợ Tốt là nguồn thông tin để bạn tìm kiếm hàng trăm lựa chọn ở nhiều thành phố. Khi tìm kiếm trực tuyến, hãy xác định rõ bạn muốn chuyển đến đâu và ở trong khoảng thời gian bao lâu.
- Nếu gặp khó khăn khi tìm nhà, nhưng vẫn muốn sống độc lập, bạn có thể tìm đến những tổ chức hỗ trợ hoặc nhóm tình nguyện địa phương.

Đối mặt với việc tìm thêm thu nhập để chi trả chi phí. Với hạn chế về lao động cho thanh thiếu niên, bạn sẽ không thể làm việc toàn thời gian cho đến khi đủ tuổi trưởng thành. Hãy tìm kiếm cơ hội làm thêm trực tuyến hoặc gần bạn. Trên nhiều trang web, hãy rõ ràng về việc bạn là người chưa trưởng thành.
- Bạn cũng có thể kiếm tiền khi chưa có công việc ổn định. Tham gia viết báo và bán hàng trực tuyến là những cách có thể kiếm được tiền.

Lập kế hoạch ngân sách để quản lý tài chính cá nhân hiệu quả hơn. Dựa vào môi trường sống mới, bạn sẽ phải chi trả các khoản như tiền điện, nước, thuê nhà và ăn uống hàng tháng. Hãy lập kế hoạch ngân sách để ưu tiên những nhu cầu cơ bản trong cuộc sống.
- Sử dụng Microsoft Excel hoặc Google Sheets (Google Trang tính) để tạo bảng ngân sách. Điều này sẽ giúp bạn dễ dàng phân phối tiền cho thuê nhà, ăn uống và các chi phí khác hàng tháng.
- Sau khi đảm bảo chi trả các khoản cơ bản, bạn có thể dành thêm tiền cho những điều thú vị khác (ví dụ: mua sắm, giải trí).

Xây dựng mạng lưới quan hệ xã hội. Mặc dù việc sống tự lập có thể là một dấu hiệu tích cực, nhưng điều quan trọng là duy trì kết nối với cộng đồng xã hội. Nếu bạn cảm thấy thiếu sự chia sẻ từ bạn bè hoặc gia đình, hãy tham gia các hoạt động nhóm để mở rộng mạng lưới quan hệ xã hội, như tham gia câu lạc bộ hoặc các hoạt động thể thao.
- Các địa điểm công cộng (ví dụ: nhà thờ, quảng trường, và nhiều nơi khác) thường tổ chức nhiều hoạt động giúp duy trì mối liên kết xã hội.
Chú ý
- Nếu bạn cảm thấy đe dọa tại môi trường sống hiện tại, hãy liên hệ với số 111 - Tổng đài Quốc gia về công tác bảo vệ trẻ em. Ngoài ra, bạn có thể gọi số Phím số diệu kỳ 18001567, một dịch vụ tư vấn và hỗ trợ trẻ em do Cục Bảo vệ và Chăm sóc trẻ em (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) cung cấp, với sự hỗ trợ của tổ chức Plan tại Việt Nam.