Đọc lại đoạn văn Vợ nhặt trong sách giáo khoa Ngữ văn 11, tập một (tr.12-21) và trả lời các câu hỏi:
Câu 1
Câu 1 (trang 4, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Nhận xét về cách người kể chuyện đưa người đọc vào tình huống của câu chuyện ở câu sau: “Giữa cảnh tối sầm vì đói khát đó, một buổi chiều người trong xóm bỗng nhìn thấy Tràng trở về cùng một người phụ nữ khác”
Phương pháp giải:
Đọc kỹ câu văn, ghi nhớ ý nghĩa của tình huống trong câu chuyện và nhận xét về cách người kể chuyện đưa tình huống vào câu văn. Lưu ý các cụm từ “giữa cảnh tối sầm vì đói khát đó” và “bỗng”
Lời giải chi tiết:
Đây là câu văn dẫn vào câu chuyện, kết nối với đoạn trước mô tả về tình trạng đói khát và đoạn sau thuật lại toàn bộ diễn biến sự kiện, từ lúc Tràng dẫn theo một phụ nữ khác về nhà
Người kể chuyện giới thiệu tình huống của câu chuyện một cách logic và tự nhiên
Câu 2
Câu 2 (trang 4, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Khi mô tả thái độ của người dân xóm trước sự kiện “Tràng về cùng một phụ nữ khác”, người kể chuyện cho biết: “Khuôn mặt u tối của họ bỗng nhiên trở nên sáng sủa. Có điều gì đó kỳ lạ và mới mẻ mang lại sự sống động cho cuộc sống đói khát, tăm tối của họ”. Hai câu này giúp bạn suy luận như thế nào về nguồn cảm hứng và chủ đề của câu chuyện ngắn Vợ nhặt?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và hai câu. Nhớ lại kiến thức về nguồn cảm hứng và chủ đề của câu chuyện
Lời giải chi tiết:
Hai câu trên, tác giả viết với sự kích thích từ cảm hứng về tình yêu và sự sống của những con người đồng cảnh ngộ - điều mà họ không bao giờ mất dù gặp khó khăn đến đâu
Từ đó, tác giả thể hiện sự tôn trọng đối với những con người đó và đó cũng chính là chủ đề của câu chuyện
Câu 3
Câu 3 (trang 4, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Những thông tin về tâm trạng lo lắng của Tràng trong lúc chờ đợi bà cụ Tứ mang ý nghĩa gì trong cốt truyện?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, liệt kê các thông tin về tâm trạng lo lắng của Tràng. Phân tích ý nghĩa của các thông tin đó trong cốt truyện
Lời giải chi tiết:
Các chi tiết:
- “Tại sao bà cụ Tứ về muộn vậy không biết”
- “Anh ta loay hoay loạng choạng ra ngoài ngõ, sau đó lại chạy vào nhà và nhìn vào bên trong”
…
→ Các chi tiết này tạo ra sự lo lắng, hồi hộp trong người đọc, khiến người đọc cảm thấy như đang chờ đợi cùng Tràng (và người “vợ nhặt”) để sau đó cảm nhận được vẻ đẹp của cách bà cụ Tứ đối phó với một tình huống bất ngờ.
Câu 4
Câu 4 (trang 4, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Trong sự thay đổi của các nhân vật Tràng, người “vợ nhặt”, bà cụ Tứ, tác giả đã tập trung vào những phương diện nào? Việc nhấn mạnh những thay đổi đó có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Tập trung vào sự thay đổi của các nhân vật. Phân tích ý nghĩa của việc nhấn mạnh những thay đổi đó
Lời giải chi tiết:
- Tác giả chú ý miêu tả sự thay đổi của các nhân vật qua các phương diện như diện mạo, tâm trạng và hành vi.
- Việc nhấn mạnh những thay đổi này thể hiện sự phát triển, sự biến đổi của nhân vật từ bên trong ra ngoài. Làm nổi bật chủ đề tư tưởng của tác giả.
Câu 5
Câu 5 (trang 4, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Hãy chọn một đoạn văn mà người kể chuyện thứ ba đã trần thuật câu chuyện theo góc nhìn của một nhân vật. Tại sao có thể xem đoạn văn đó cũng đã thực hiện việc trần thuật theo góc nhìn bên trong?
Phương pháp giải:
Ôn lại kiến thức về người kể chuyện thứ ba đã trần thuật câu chuyện theo góc nhìn của nhân vật để chọn ra trong tác phẩm một đoạn văn có yếu tố đó. Phân tích cụ thể đoạn văn đó để giải thích có thể hiểu việc trần thuật theo góc nhìn bên trong.
Lời giải chi tiết:
- Chọn đoạn văn “Người phụ nữ đi vào bếp. Tràng nhận ra rằng hôm nay có gì đó khác biệt, dường như là một người phụ nữ hiền lành… đã tốt hơn về mặt kinh tế.”
- Đoạn văn này có người kể chuyện là tác giả nhưng trần thuật câu chuyện theo góc nhìn của Tràng, thể hiện những suy nghĩ, quan sát của Tràng về mẹ và người vợ. Điều này có thể xem là việc trần thuật theo góc nhìn bên trong.
Câu 6
Câu 6 (trang 4, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Hãy đưa ra nhận xét tổng quan về cách Kim Lân sử dụng ngôn ngữ để miêu tả, kể chuyện trong truyện ngắn Vợ nhặt.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại văn bản Vợ nhặt để rút ra nhận xét về cách Kim Lân sử dụng ngôn ngữ để miêu tả, kể chuyện.
Lời giải chi tiết:
- Tác giả đã tạo dựng nhân vật: đặt nhân vật vào tình huống đặc biệt, độc đáo để nhân vật phản ánh tâm trạng, tính cách; mô tả tâm lí nhân vật, ngôn ngữ gần gũi, bình dị.
- Tác phẩm chứa đựng giá trị nhân đạo sâu sắc, phản ánh chân thực tình cảnh của người nông dân trong thời kỳ đói kém, đồng thời cũng phản ánh bản chất tốt đẹp và sức sống mãnh liệt của họ.