Đọc lại đoạn văn Nhớ đồng trong SGK Ngữ văn 11, tập một (tr.56 - 57) và trả lời các câu hỏi:
Câu 1
Câu 1 (trang 9, sách Bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Trong kí ức của nhân vật tận tụy, “đồng” xuất hiện với những chi tiết, tình cảm cụ thể như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn, chỉ ra ý nghĩa của từ “đồng” trong kí ức của nhân vật tận tụy.
Lời giải chi tiết:
Trong kí ức của nhân vật tận tụy, “đồng” xuất hiện với những chi tiết và tình cảm: Kí ức về quê hương, con người, bản thân thể hiện tình yêu thương sâu sắc với cuộc sống ngoài nhà tù và trên hết là tình yêu với Tổ quốc, mong muốn tự do.
Câu 2
Câu 2 (trang 9, sách Bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Bạn có ý kiến gì về sự biến đổi của những hình ảnh trong trí nhớ được tái hiện theo thứ tự từng khổ thơ?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn, chỉ ra những hình ảnh trong trí nhớ qua từng khổ thơ để đưa ra ý kiến về sự biến đổi.
Lời giải chi tiết:
Trong khổ thơ đầu tiên, lời hò quen thuộc đã trở thành điệp khúc về nỗi nhớ, cô đơn, hiu quạnh, lạnh lùng của người tù. Lời hò đó đã làm hiện lên hàng loạt kí ức, hình ảnh quen thuộc của quê hương trong tâm trí tác giả. Không chỉ nhớ về quê hương, Tố Hữu còn nhớ đến hình ảnh những người lao động - những người dân trong làng giản dị, chân thành, quen với cuộc sống bên ngoài. Nhà thơ tiếp tục thể hiện nỗi nhớ sâu sắc của mình qua các chi tiết, hình ảnh: tiếng hò, sương mù, lúa, tiếng xe kéo nước,…. Tất cả đều mang tính quen thuộc của quê hương, nơi xa xôi. Trong nỗi nhớ sâu sắc đó, hình ảnh người mẹ già yêu dấu đã hiện lên trong tâm trí tác giả. Mẹ - người tác giả nhớ và yêu thương nhất trong nỗi nhớ của mình. Và sau những cảm xúc buồn bã, tiếc nuối, tình yêu cuộc sống của chiến sĩ lại trỗi dậy, anh ấy tiếp tục dũng cảm, kiên nhẫn, chiến đấu với những khó khăn để vượt qua chúng.
Câu 3
Câu 3 (trang 9, sách Bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Hãy chọn một hình ảnh trong bài thơ để phân tích mà bạn cảm thấy ấn tượng nhất.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, chọn một hình ảnh ấn tượng theo quan điểm của bạn và phân tích nó.
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh ấn tượng:
“Đâu dáng hình quen, đâu cả rồi
Sao mà cách biệt, quá xa xôi
Chao ôi thương nhớ, chao thương nhớ
Ôi mẹ già xa đơn chiếc ơi!”
- Tất cả những điều quen thuộc và thân thương nhất, nhưng vào thời điểm này, nhà thơ lại không thấy gì “đâu cả rồi“. Câu hỏi đó vang lên nhưng không có câu trả lời, điều đó khiến tác giả cảm thấy đau đớn, xót xa, và tủi nhục hơn bao giờ hết. Lúc này, trong căn nhà tối om này, mọi thứ trở nên cách biệt và xa xôi biết bao. Và trong nỗi nhớ thương da diết ấy, hình ảnh người mẹ già yêu dấu đã hiện lên trong tâm trí tác giả. Mẹ - người mà tác giả nhớ và yêu thương nhất trong nỗi nhớ của mình.
Câu 4
Câu 4 (trang 9, sách Bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Xác định mối quan hệ nội dung giữa khổ thơ thứ 3 và các khổ thơ 10, 11.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại bài thơ, chú ý đến nội dung chính của khổ thơ 3 và 10, 11 để nhận xét về 10, 11.
Lời giải chi tiết:
Mối quan hệ là: Khao khát tự do mãnh liệt của nhân vật trữ tình khi thấy quê hương, đất nước chìm trong u tối, ngục tù.
Câu 5
Câu 5 (trang 9, sách Bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Nhận xét tổng quát về đặc điểm con người của nhân vật trữ tình qua bài thơ.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại toàn bộ bài thơ, đưa ra nhận xét tổng quát về đặc điểm của nhân vật trữ tình.
Lời giải chi tiết:
Nhân vật trữ tình được miêu tả với tình yêu sâu đậm đối với quê hương, cùng với lý tưởng cách mạng, tình yêu đất nước, và mong muốn quê hương được tự do độc lập.
Câu 6
Câu 6 (trang 9, sách Bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Trong bài thơ, những từ ngữ địa phương nào đã được sử dụng? Việc sử dụng những từ ngữ đó có tác dụng gì?
Phương pháp giải:
Nhớ lại về các từ ngữ địa phương được sử dụng trong bài thơ. Sau đó, xác định tác dụng của chúng.
Lời giải chi tiết:
- Các từ ngữ địa phương bao gồm: ruồng tre, hố, chừ, khám,…
- Tác dụng: Thể hiện lòng tự hào, tình yêu sâu sắc đối với mảnh đất Huế yêu dấu của tác giả. Đồng thời, tạo nên đặc điểm riêng cho bài thơ, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.