Câu 1
Câu 1 (trang 69 sách VBT Ngữ văn lớp 9, tập 2)
Nhân vật Nhĩ trong truyện ở trong tình huống như thế nào? Mục đích của tác giả khi xây dựng tình huống đó là gì?
Lời giải chi tiết:
- Nhân vật Nhĩ trong truyện ở trong tình trạng suy nhược, bị giam cầm trên giường bệnh với mạng sống ngày càng suy giảm đến mức không thể tự đi lại được
- Tác giả xây dựng tình huống này để phản ánh những điều bất thường và thấu hiểu sâu sắc về cuộc sống và số phận con người: cuộc sống và số phận con người đầy bất thường, nghịch lý, nên biết trân trọng những giá trị tốt đẹp xung quanh mình
Câu 2
Câu 2 (trang 69 sách VBT Ngữ văn lớp 9, tập 2)
Trong những ngày cuối đời, khi nằm trên giường bệnh, Nhĩ nhìn thấy gì qua cửa sổ và mong muốn điều gì? Tại sao Nhĩ lại có ước muốn đó và điều đó ý nghĩa như thế nào?
Lời giải chi tiết:
- Nhĩ quan sát: những bông bằng lăng ngoài kia cửa sổ, dòng sông Hồng đã chuyển sang màu đỏ nhạt của mùa thu, bờ sông và trời.
- Nhĩ mong muốn được bước chân ra bãi bồi bên kia sông. Đó là ước muốn không thể trở thành hiện thực vì Nhĩ sắp phải xa lìa cuộc đời.
=> Nhận thức muộn màng về những giá trị vĩnh cửu mà con người thường lơ đi.
Câu 3
Câu 3 (trang 70 sách VBT Ngữ văn lớp 9, tập 2)
Tại sao có thể nói ngòi bút miêu tả tâm lý của Nguyễn Minh Châu trong truyện này rất tinh tế và thấu đáo về tinh thần nhân đạo? Phân tích sự miêu tả tâm lý của nhân vật Nhĩ để xác nhận lời nhận định trên.
Lời giải chi tiết:
- Ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế:
+ Những nhận thức, cảm xúc và suy tư của Nhĩ trong buổi sáng cuối cùng gần như cuối cùng của anh về cảnh quan quen thuộc mà lại mới mẻ bên ngoài cửa sổ
+ Những bông hoa bằng lăng, con sông Hồng vào mùa thu, bãi bồi bên kia sông → những cảnh sắc đó trước đây quen thuộc nhưng giờ đây lại cảm thấy như mới mẻ với Nhĩ, như lần đầu tiên anh gặp
+ Những suy nghĩ triết lý của nhân vật về sự ngược đời khi thấy đứa trẻ xa đám chơi phá cờ thế bên đường
- Thấu đáo về tinh thần nhân đạo: đặt nhân vật vào hoàn cảnh khốn khó làm nổi bật khát vọng sống; trong những ngày cuối đời, Nhĩ vẫn luôn có gia đình là nơi ấm áp qua những cảm xúc, suy nghĩ, kỷ niệm của Nhĩ về vợ mình - người phụ nữ kiên cường đầy yêu thương và hi sinh
Câu 4
Câu 4 (trang 71 sách VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Trong phần kết, tác giả đã tập trung mô tả diện mạo và cử chỉ của nhân vật Nhĩ một cách rất đặc biệt. Hãy giải thích ý nghĩa của những chi tiết đó.
Lời giải chi tiết:
- Hành động đặc biệt của Nhĩ: nắm chặt tay con trai. Điều này có thể hiểu là anh đang muốn đẩy mạnh con trai đi mau chóng trước khi mất cơ hội cuối cùng trong ngày.
- Ý muốn của tác giả là muốn làm thức tỉnh mọi người về những giá trị giản dị, gần gũi nhưng vô cùng quý báu.
Câu 5
Câu 5 (trang 71 sách VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Trong truyện này, nhiều hình ảnh và chi tiết mang tính biểu tượng. Hãy tìm và phân tích một số hình ảnh, chi tiết đó và giải thích ý nghĩa biểu tượng của chúng.
Lời giải chi tiết:
Một số hình ảnh và chi tiết mang tính biểu tượng:
- Bãi bồi, bến sông không chỉ là biểu tượng của cuộc sống bình dị, quen thuộc mà còn là biểu tượng của vẻ đẹp của quê hương.
- Những bông hoa bằng lăng cuối mùa với màu sắc rực rỡ, tiếng nước đổ ở bờ sông ôm vào giấc ngủ của Nhĩ vào lúc sắp sáng... thể hiện ý nghĩa của sự sống trong những ngày cuối cùng của Nhĩ.
- Hành động, cử chỉ của Nhĩ ở cuối truyện là biểu hiện của sự thức tỉnh về những giá trị thiết thực và quý báu trong cuộc sống.
Câu 6
Câu 6 (trang 72 sách VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Trong truyện ngắn này, nhà văn đã chia sẻ những suy ngẫm và trải nghiệm của mình về con người và cuộc đời. Hãy tìm trong văn bản đoạn văn thể hiện chủ đề chính của truyện và cho biết cảm nhận của bạn về đoạn văn đó.
Lời giải chi tiết:
- Đoạn văn thể hiện chủ đề chính của truyện là đoạn mô tả suy nghĩ của Nhĩ khi thấy con trai ham chơi quên cả việc bố đã giao phó.
- Đoạn văn đã rất sâu sắc thể hiện chủ đề của truyện: trong cuộc sống, con người thường không tránh khỏi những vòng xoáy, rắc rối.