Những yếu tố nào cho thấy Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là văn bản thần thoại?
Đọc văn bản dưới đây và trả lời câu hỏi:
Câu 1
Truyện diễn ra ở đâu và khi nào? Dựa vào chi tiết nào bạn nhận ra điều đó?
Phương pháp:
Đọc kỹ văn bản và vận dụng kiến thức cũ để tìm hiểu không gian, thời gian của câu chuyện.
Đáp án:
Câu chuyện diễn ra trong vũ trụ vào thời kỳ sơ khai, khi trái đất chưa hình thành rõ rệt. Câu chuyện không xác định rõ nơi chốn cụ thể.
Thời gian trong truyện là từ thời tiền sử, không cụ thể nhưng rất xa xưa.
Câu 2
Những đặc điểm nào chứng minh Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là văn bản thần thoại?
Phương pháp:
Dựa vào kiến thức về thần thoại và so sánh với các chi tiết trong văn bản.
Đáp án:
Những dấu hiệu cho thấy đây là văn bản thần thoại bao gồm:
- Không gian: Câu chuyện diễn ra trong vũ trụ khi trái đất mới hình thành.
- Thời gian: Thời kỳ tiền sử, không xác định rõ, kéo dài mãi mãi.
- Cốt truyện: Kể về sự xuất hiện của Mặt Trăng và Mặt Trời và giải thích hiện tượng thiên nhiên.
- Nhân vật: Thần Mặt Trời và Mặt Trăng có sức mạnh phi thường, tạo ra thế giới.
Câu 3
Người xưa muốn giải thích hiện tượng thiên nhiên nào qua câu chuyện này? Bạn có nhận xét gì về cách lý giải của họ?
Phương pháp:
Đọc kỹ văn bản, tập trung vào các đoạn liên quan đến hiện tượng thiên nhiên của Mặt Trăng và Mặt Trời.
Giải thích chi tiết:
Người xưa giải thích các hiện tượng thiên nhiên như sau:
- Chuyện về Thần Mặt Trời (đoạn 1) giải thích ngày ngắn và ngày dài.
- Chuyện về Thần Mặt Trăng (các đoạn còn lại) giải thích các hiện tượng trăng rằm, trăng 30, trăng mồng một, trăng thượng huyền, trăng hạ huyền, trăng quầng.
Câu 4
Bạn nhận xét gì về nội dung chính của truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng? Thông điệp mà người xưa muốn gửi gắm qua câu chuyện này là gì?
Phương pháp:
Đọc văn bản, tổng hợp nội dung chính và xác định thông điệp của câu chuyện.
Giải thích chi tiết:
- Truyện giải thích những hiện tượng thiên nhiên liên quan đến Mặt Trăng và Mặt Trời trong đời sống hàng ngày.
- Người xưa gửi gắm mong muốn hiểu về nguồn gốc của các hiện tượng tự nhiên trên Trái Đất, cho rằng mỗi hiện tượng đều có lý do cụ thể.
Câu 5
Điền vào bảng dưới đây các đặc điểm về không gian, thời gian, nhân vật, cốt truyện của hai văn bản Thần Trụ Trời và Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng, từ đó rút ra nhận xét chung về các đặc điểm này của thể loại thần thoại?
Văn bản
Các đặc điểm chính |
Thần Trụ Trời |
Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng |
|
Không gian, thời gian |
|
|
|
Nhân vật |
|
|
|
Cốt truyện |
|
|
|
Nhận xét chung |
Không gian, thời gian |
|
|
Nhân vật |
|
|
|
Cốt truyện |
|
|
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản
- Dựa vào các câu trả lời vừa tìm được ở trên để điền hoàn chỉnh vào bảng và rút ra nhận xét chung
Lời giải chi tiết:
Văn bản
Các đặc điểm chính |
Thần Trụ Trời |
Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng |
Không gian, thời gian |
- Không gian rộng lớn, không rõ nơi chốn cụ thể (Trời đất chỉ là một vùng hỗn độn, lạnh lẽo, tối tăm) - Cổ xưa, không xác định và mang tính vĩnh hằng (Thuở ấy, chưa có thế gian cũng như chưa có muôn vật và loài người) |
- Không gian rộng lớn, không rõ nơi chốn cụ thể: truyện nói cả về những việc trên trời và dưới hạ giới nhưng không nói không gian cụ thể - Cổ xưa, không xác định, khi mà các vị thần còn qua lại với loài người (Chàng Quải ném cát vào nữa thần Mặt Trăng) |
Nhân vật |
Thần Trụ trời: khổng lồ, có sức mạnh phi thường |
Thần Mặt Trời và Mặt Trăng: với khả năng phi thường, chiếu sang cả nhân gian |
Cốt truyện |
Kể về việc vị thần Trụ Trời đắp cột chống trời, tạo lập nên thế giới |
Lí giải về các hiện tượng thiên nhiên liên quan đến Mặt Trăng và Mặt Trời |
Nhận xét chung |
Không gian, thời gian |
- Không gian là không gian vũ trụ đang trong quá trình tạo lập, không xác định nơi chốn cụ thể - Thời gian là thời gian cổ sơ, không xác định và mang tính vĩnh hằng |
Nhân vật |
Phác họa nhân vật bằng những nét đơn giản về ngoại hình hoặc tính cách cùng với sức mạnh phi thường |
|
Cốt truyện |
Cốt truyện đơn giản, ngắn gọn, xoay quanh các vị thần tạo lập thế giới |
Câu 6
Qua truyện Thần Trụ Trời và Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng, bạn nhận xét gì về quan điểm của người Việt xưa về nguồn gốc thế giới?
Phương pháp:
Đọc lại hai văn bản Thần Trụ Trời và Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng, tìm kiếm các chi tiết giải thích về hiện tượng thiên nhiên hoặc nguồn gốc con người.
Giải thích chi tiết:
Người Việt xưa giải thích nguồn gốc thế giới một cách tự nhiên, gần gũi, dựa trên những hình ảnh quen thuộc với con người.
Câu 7
Theo bạn, truyện Thần Trụ Trời và Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng có giá trị gì đối với giới trẻ ngày nay?
Phương pháp:
Đọc kỹ văn bản và tìm ra những giá trị của truyện thần thoại với giới trẻ ngày nay.
Giải thích chi tiết:
Truyện Thần Trụ Trời và Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng rất có giá trị với giới trẻ hiện nay. Giúp họ giải đáp những thắc mắc về thế giới, nguồn gốc con người, các hiện tượng thiên nhiên trong đời sống hàng ngày, và hiểu được cách người xưa hình dung về vũ trụ.
Câu 8
Qua các truyện thần thoại và truyện Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng, bạn cần chú ý gì khi tìm hiểu thể loại thần thoại?
Phương pháp:
Đọc kỹ các văn bản thần thoại, rút ra những điểm cần chú ý khi nghiên cứu thể loại thần thoại.
Giải thích chi tiết:
Cần lưu ý những điểm đặc trưng của thể loại thần thoại như không gian, thời gian, cốt truyện, nhân vật.
- Các chi tiết, nhân vật và mối quan hệ của chúng trong tính chỉnh thể của tác phẩm.
- Nội dung bao quát, thông điệp và giá trị của tác phẩm.
- Sự gần gũi giữa các truyện thần thoại của các nền văn hóa khác nhau.