Hướng dẫn giải Bài tập 5 trang 5 sách Bài tập Ngữ văn lớp 11 tập 2 - Kết nối kiến thức

Buzz

Đọc tóm tắt

- Mô tả cảnh vật hoang tàn và cảm xúc cô đơn, hoài niệm của người viết.
- Miêu tả bi kịch của vẻ đẹp nữ tính và số phận đau khổ của tài tử văn chương.
- Quan điểm về sự đối lập giữa số phận của 'son phấn' và 'văn chương'.
- Tóm tắt nội dung bốn câu thơ đầu: triết lý về 'hồng nhan bạc mệnh', 'tài tử đầy phận và nỗi buồn về thế trạng con người.

Đọc lại bốn câu thơ đầu (phiên âm và bản dịch) văn bản Độc Tiểu Thanh kí trong SGK Ngữ văn lớp 11, tập hai (tr. 17 – 19) và thực hiện các yêu cầu:

Câu 1

Câu 1 (trang 5, sách Bài tập Ngữ Văn lớp 11, tập hai):

Trong các từ có yếu tố “thành” sau đây, yếu tố “thành” trong từ nào có nghĩa giống với từ “thành” trong câu thơ thứ nhất? Hãy nêu ngắn gọn nghĩa của “thành” xuất hiện trong các từ.

A. trưởng thành

B. thành tố

C. thành thực

D. thành trì

Phương pháp giải:

Hiểu nghĩa của từ, tìm ra ngắn gọn nghĩa của “thành”.

Lời giải chi tiết:

Đáp án A: Trưởng thành.

Câu 2

Câu 2 (trang 5, sách Bài tập Ngữ Văn lớp 11, tập hai):

Chọn phương án đúng nhất diễn đạt cách hiểu của dịch giả Vũ Tam Tập về câu thơ thứ hai trong bản dịch 1 (SGK Ngữ văn lớp 11, tập hai, tr. 18). Nhận xét ngắn gọn về cách hiểu của dịch giả.

A. Cụm từ “nhất chỉ thư” trong nguyên văn có nghĩa là một tập sách mỏng.

B. Tiểu Thanh khóc thương vì tập thơ của mình bị đốt mất.

C. Nguyễn Du đề thơ trên tờ giấy cũ nát để viếng Tiểu Thanh

D. Từ “thổn thức” thể hiện được tâm trạng xót thương của nhà thơ.

Phương pháp giải:

Đọc lại phần dịch giả Vũ Tam Tập về câu thơ thứ 2 để nhận xét ngắn gọn về cách hiểu.

Lời giải chi tiết:

Đáp án: Từ “thổn thức” thể hiện được tâm trạng xót thương của nhà thơ.

Câu 3

Câu 3 (trang 6, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):

Trong bài thơ, hãy tìm từ 'độc' và hiểu rõ nghĩa của nó trong ngữ cảnh. Nếu thay 'độc' bằng 'đơn', 'duy', hoặc 'nhất', ý nghĩa thơ sẽ thay đổi như thế nào?

Phương pháp giải:

Sử dụng từ điển và các từ tương đồng để thay thế 'độc' và nhận xét về sự thay đổi ý nghĩa của thơ.

Lời giải chi tiết:

- Từ 'độc' có nghĩa gần với 'đơn', 'duy', và 'nhất': chỉ một mình, không có ai khác; duy nhất, không ai khác; đầu tiên, là số một.

- Trong thơ, từ 'độc' nhấn mạnh sự cô đơn, cô quạnh.

- Thay 'độc' bằng các từ khác như 'đơn', 'nhất' sẽ làm thay đổi ý nghĩa của thơ. 'Đơn', 'nhất' chỉ sự tồn tại, nhấn mạnh ý nghĩa 'một người khóc'. Trái lại, 'độc' tập trung vào tâm trạng, thân phận: một mình khóc, khóc trong sự lẻ loi, nhấn mạnh sự riêng tư của nỗi đau.

Câu 4

Câu 4 (trang 6, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy chỉ ra các biểu hiện của biện pháp tu từ đối (về thanh điệu, từ loại, cấu trúc ngữ pháp) trong hai câu thơ.

Phương pháp giải:

Giúp nhớ các biện pháp tu từ đối để nhận diện các biểu hiện trong hai câu thơ.

Lời giải chi tiết:

- Về thanh điệu: 'Đòn cân thanh điệu' trong mỗi câu thơ được duy trì: các từ thứ hai và thứ sáu có cùng thanh điệu và trái ngược với từ thứ tư. Mô hình 'đòn cân thanh điệu' ở câu dưới đảo ngược so với mô hình của câu trên, vẫn tuân thủ quy tắc.

- Về từ loại: Hai danh từ đối với nhau (chi phấn - văn chương); hai cụm từ biểu thị sự đối lập (hữu thần - vô mệnh); hai cụm động từ đối lập (liên tử hậu - luy phần dư). Từ loại tương ứng với từ loại.

- Về cấu trúc ngữ pháp:

Cả hai câu đều có cùng cấu trúc ngữ pháp. Việc nhận diện biểu hiện đối về cấu trúc ngữ pháp dựa trên cách diễn giải khác nhau về ý nghĩa của câu. Theo bản dịch trong sách giáo khoa Ngữ Văn 11, cả hai câu đều sử dụng cấu trúc chủ ngữ - vị ngữ (sắc đẹp... xót xa../ văn chương... chịu luy...).

Câu 5

Câu 5 (trang 6, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):

Có người cho rằng: Trong hai câu thơ, tác giả nhấn mạnh sự đối lập giữa số phận của 'son phấn' và 'văn chương'. Ý kiến của bạn là gì về quan điểm này?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ ý kiến để phát biểu quan điểm của mình về quan điểm đã đề cập.

Lời giải chi tiết:

- Từ các ví dụ về sự đối lập (về từ loại và cấu trúc ngữ pháp) đã nêu trong câu 4 ở trên, dễ dàng nhận thấy mối tương quan giữa hai câu thơ. Do đó, ý nghĩa của chúng có một mối quan hệ 'đối tương' (mỗi câu biểu đạt về cùng một ý để tạo thành một cảm nhận tổng quát).

- Câu trên: sắc đẹp (vật chất, hình thức) phải trải qua nỗi đau sau cái chết (tinh thần); câu dưới: văn chương (tâm hồn, vô hình) phải chịu khổ sở bị đốt cháy (đau đớn về thân xác). Cả hai câu thơ đều tổng quát hóa cảnh báo về bi kịch chung của sắc (son phấn) và tài (văn chương).

Câu 6

Câu 6 (trang 5, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy tóm tắt nội dung của bốn câu thơ đầu tiên.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ lại bốn câu thơ đầu để tóm tắt nội dung.

Lời giải chi tiết:

- Hai câu đầu: mô tả cảnh vật hoang tàn trong hiện thực của một thời vẻ đẹp đã qua; cảm xúc cô đơn, hoài niệm của người viết khi đối mặt với số phận của con người và vẻ đẹp.

- Hai câu sau: miêu tả bi kịch của vẻ đẹp nữ tính và số phận đau khổ của tài tử văn chương.

→ Tóm tắt nội dung của bốn câu thơ đầu: triết lý về 'hồng nhan bạc mệnh', 'tài tử đầy phận và nỗi buồn về thế trạng con người.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Yếu tố 'thành' trong từ nào có nghĩa giống với từ 'thành' trong câu thơ thứ nhất của bài Độc Tiểu Thanh kí?

Trong các từ đã cho, yếu tố 'thành' trong từ 'trưởng thành' có nghĩa giống với từ 'thành' trong câu thơ đầu tiên. 'Thành' ở đây mang nghĩa hoàn thiện, đạt đến mức độ cao nhất của một quá trình phát triển.

Cách hiểu của dịch giả Vũ Tam Tập về câu thơ thứ hai trong bản dịch 1 của Độc Tiểu Thanh kí là gì?

Dịch giả Vũ Tam Tập cho rằng từ 'thổn thức' trong câu thơ thể hiện tâm trạng xót thương của nhà thơ, đặc biệt là trong việc miêu tả sự tiếc nuối đối với những mất mát và số phận của Tiểu Thanh.

Từ 'độc' trong bài Độc Tiểu Thanh kí có ý nghĩa gì và thay thế nó bằng từ khác sẽ thay đổi ý nghĩa thơ như thế nào?

Từ 'độc' trong bài thơ có nghĩa là sự cô đơn, cô quạnh, nhấn mạnh sự riêng tư của nỗi đau. Thay thế 'độc' bằng 'đơn', 'duy' hay 'nhất' sẽ làm thay đổi ý nghĩa thơ, giảm đi chiều sâu về sự cô độc trong tâm trạng của nhân vật.

Biện pháp tu từ đối trong hai câu thơ đầu tiên của bài Độc Tiểu Thanh kí biểu hiện như thế nào?

Biện pháp tu từ đối trong hai câu thơ được thể hiện qua sự tương phản về thanh điệu, từ loại và cấu trúc ngữ pháp. Các từ có thanh điệu đối lập, từ loại được kết hợp đối xứng và cấu trúc ngữ pháp tương ứng tạo ra sự cân đối, đối lập trong diễn đạt.

Quan điểm về sự đối lập giữa 'son phấn' và 'văn chương' trong hai câu thơ của Độc Tiểu Thanh kí có hợp lý không?

Quan điểm này hợp lý vì bài thơ thể hiện sự đối lập giữa sắc đẹp (son phấn) và tài năng (văn chương), mỗi thứ đều gắn liền với bi kịch riêng của con người, qua đó nhấn mạnh số phận éo le của cả sắc đẹp và tài năng.

Nội dung bốn câu thơ đầu tiên của bài Độc Tiểu Thanh kí được tóm tắt như thế nào?

Bốn câu thơ đầu tiên miêu tả cảnh vật hoang tàn và cảm xúc cô đơn, hoài niệm của tác giả về số phận của con người. Chúng phản ánh triết lý về sự bạc mệnh của hồng nhan và bi kịch của tài năng bị lãng quên.