Nội dung tóm tắt của văn bản:… Bối cảnh lịch sử của câu chuyện:…
Câu 1
Bài tập 1 (trang 4, VTH Ngữ văn 8, tập 1)
Nội dung tóm tắt của văn bản:…
Bối cảnh lịch sử của câu chuyện:…
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản và tóm tắt lại các sự kiện chính
Lời giải chi tiết:
- Nội dung tóm tắt của văn bản:
+ Tại bến Bình Than, vua Trần và các vương hầu họp bàn kế sạch đối phó với quân xâm lược.
+ Vì chưa đủ tuổi, không được dự họp, Trần Quốc Toản cảm thấy nhục nhã, chỉ muốn gặp vua để bày tỏ chủ kiến của mình là không chấp nhận hòa hoãn.
+ Do nóng lòng muốn gặp vua, Trần Quốc Toản định vượt qua hàng rào quân cấm vệ để đến nơi vua quan họp bàn; bị ngăn cản, đã xảy ra xung đột.
+ Khi được gặp vua, Trần Quốc Toản nói to câu xin đánh. Vua Trần biết nỗi lòng vì nước của chàng, đã không trách phạt, còn ban thưởng một quả cam.
+ Trần Quốc Toản quyết định trở về quê chiêu mộ binh mã, thao luyện võ nghệ để xuất quân đánh giặc. Khi chàng xòe tay ra, quả cam đã bị bóp nát tự bao giờ.
- Bối cảnh lịch sử của câu chuyện: thời nhà Trần (thế kỉ XIII), nước ta phải đối mặt với quân Nguyên – một đội quân xâm lược hết sức hùng mình
Câu 2
Bài tập 2 (trang 4, VTH Ngữ văn 8, tập 1)
Tâm trạng của Hoài Văn Hầu khi phải đứng trên bờ nhìn quang cảnh một sự kiện đặc biệt đang diễn ra ở bến Bình Than:…
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản
Lời giải chi tiết:
Tâm trạng của Hoài Văn Hầu khi phải đứng trên bờ nhìn quang cảnh một sự kiện đặc biệt đang diễn ra ở bến Bình Than:
- Nằn nì quân Thánh Dực mà vẫn không được xuống bến, “thẫn thờ” nhìn bến Bình Than; cảm thấy nhục nhã khi phải đứng rìa, không được dự họp; nhìn những lá cờ trên thuyền của các vương hầu đến “rách mắt”; ước ao được xuống thuyền rồng dự bàn việc nước và quỳ trước vua tâu một câu xin đánh; muốn xô mấy người lính Thánh Dực để chạy xuống bến, nhưng sợ tội chém đầu; so sánh điều đang nung nấu trong lòng mình với sự đồng tâm nhất trí của các bô lão ở hội nghị Diên Hồng, khẳng định thêm ý nguyện đánh giặc; sục sôi đến mức định liều lĩnh làm điều vượt khuôn phép…
- Ở vào tình thế này, tâm trạng của Trần Quốc Toản có đủ sắc thái: ao ước được bàn việc nước đến cháy bỏng; có chút “ganh tị” với những người anh em chỉ hơn mình mấy tuổi mà được dự họp; bức xúc vì phải đứng ngoài; tính chuyện liều lĩnh để được gặp vua;… Tất cả đều thể hiện tấm lòng yêu nước, căm thù giặc, muốn góp sức mình để đánh đuổi quân xâm lược. Đó là tâm trạng của một người tuổi nhỏ mà chí lớn.
Câu 3
Bài tập 3 (trang 4, VTH Ngữ văn 8, tập 1)
Hành động khác thường của Trần Quốc Toản khi bị quân Thánh Dực ngăn cản việc xuống bến gặp vua:…
Trần Quốc Toản có hành động như vậy là vì:…
Phương pháp giải:
Nhớ lại nội dung văn bản
Lời giải chi tiết:
- Hành động khác thường của Trần Quốc Toản là “xô mấy người lính Thánh Dực ngã chúi, xăm xăm xuống bến”; “tuốt gươm, mắt trừng lên” dọa chém người ngăn cản, đỏ mặt quát lớn trước mặt viên tướng, múa tít gươm khiến cho không ai có thể đến gần để cản bước mình,…
- Ở thời phong kiến, hành động của Trần Quốc Toản được xem là khinh thường phép nước, phạm vào trọng tội, có thể bị chém đầu. Mặc dù biết rõ điều đó, nhưng vì quá lo lắng cho đất nước, căm thù giặc, nóng lòng
Câu 4
Bài tập 4 (trang 5, VTH Ngữ văn 8, tập 1)
Vua Thiệu Bảo phản ứng như thế nào khi chứng kiến hành động của Trần Quốc Toản:…
Cách xử lí của vua Thiệu Bảo:…
Lời giải chi tiết:
Vua Thiệu Bảo phản ứng như thế nào khi chứng kiến hành động của Trần Quốc Toản:
- Mỉm cười gật đầu khi thấy ý nguyện của Trần Quốc Toản để đánh giặc.
- Tha thứ cho hành động nóng nảy của Hoài Văn Hầu do sự khuyến giáo của Trần Quốc Toản.
- Tự tin khuyên giải và động viên Hoài Văn Hầu một cách ôn tồn.
Câu 5
Bài tập 5 (trang 5, VTH Ngữ văn 8, tập 1)
Những tình huống trong câu chuyện cho thấy sự đan xen của Trần Quốc Toản vào lời người kể chuyện:…
Đan xen như vậy có tác dụng:…
Lời giải chi tiết:
Trường hợp trong lời kể cho thấy sự đan xen của Trần Quốc Toản trong lời người kể chuyện: “Những người em họ ấy, chẳng qua chỉ hơn Hoài Văn dăm sáu tuổi! Cha ta mất sớm, nên ta mới phải đứng rìa nhục nhã thế này!..”
=> Tác dụng: Làm cho câu chuyện trở nên sinh động, chân thực hơn, thu hút sự tập trung của người đọc vào tâm trạng của nhân vật.
Câu 6
Bài tập 6 (trang 5, VTH Ngữ văn 8, tập 1)
Những nét tính cách của Trần Quốc Toản được thể hiện qua lời đối thoại với các nhân vật khác trong truyện:…
Phương pháp giải:
Theo dõi từng lời thoại của nhân vật để nhận biết được các nét tính cách.
Lời giải chi tiết:
Cuộc đối thoại |
Nội dung đối thoại |
Nét tính cách được bộc lộ |
Giữa Trần Quốc Toản với quân Thánh Dực |
hai bên cãi cọ, xung đột nhau khi Trần Quốc Toản vượt quá giới hạn cho phép |
sự bức xúc, nóng nảy, thiếu kiềm chế, điều có thể dẫn đến nguy hiểm |
Giữa Trần Quốc Toản với Chiêu Thành Vương |
hai bên đối đáp, làm rõ nguyên nhân Trần Quốc Toản đến bến Bình Than gây náo loạn |
suy nghĩ chín chắn trước tình thế đất nước đối diện với họa ngoại xâm |
Giữa Trần Quốc Toản với vua Thiệu Bảo |
Trần Quốc Toản đã nói được với vua điều nung nấu trong lòng; vua phán xử độ lượng hành động nóng nảy của Trần Quốc Toản |
mạnh mẽ, ngay thẳng, dám làm dám chịu, đặt vận mệnh đất nước cao hơn tính mạng bản thân |
Câu 7
Bài tập 7 (trang 5, VTH Ngữ văn 8, tập 1)
Ngôn ngữ của người kể chuyện thể hiện sự lịch sử như thế nào:…
Tác dụng của việc thể hiện lịch sử qua ngôn ngữ:…
Ngôn ngữ của nhân vật thể hiện màu sắc lịch sử ra sao:…
Tác dụng của việc thể hiện màu sắc lịch sử:…
Lời giải chi tiết:
- Ngôn ngữ của người kể chuyện thể hiện sự lịch sử bằng cách sử dụng các từ ngữ phản ánh chính xác chức vị, địa vị, vật dụng của nhân vật trong câu chuyện: quan gia, đấng thiên tử, vương hầu, Hưng Đạo Vương, Chiêu Minh Vương, Chiêu Quốc Vương, Hoài Văn Hầu, quân Thánh Dực, thuyền ngự, đồ nghi trượng, người nội thị...
=> Tác dụng: Làm nổi bật chủ đề của câu chuyện và giúp người đọc dễ dàng hiểu rõ hơn về bối cảnh lịch sử của câu chuyện.
- Ngôn ngữ của nhân vật thể hiện màu sắc lịch sử qua các từ ngữ như “Quân pháp vô thân, hầu không có phận sự ở đây, nên trở ra cho anh em làm việc. Nhược bằng khinh thường phép nước, anh em tất phải chiếu theo thượng lệnh”; “Ta xuống xin bệ kiến quan gia, không kẻ nào được giữ ta lại. Lôi thôi thì hãy nhìn lưỡi gươm này”.
=> Tác dụng: Làm nổi bật và chân thực hóa nhân vật, giúp câu chuyện trở nên sinh động, thu hút người đọc.
Câu 8
Bài tập 8 (trang 6, VTH Ngữ văn 8, tập 1)
Chủ đề của văn bản là gì:…
Căn cứ để khái quát chủ đề:…
Lời giải chi tiết:
Chủ đề: Văn bản thể hiện tinh thần yêu nước, lòng căm thù giặc của nhân vật Trần Quốc Toản, từ đó phản ánh tinh thần chống xâm lược của dân tộc ở thời Trần.
Căn cứ để khái quát chủ đề: dựa vào nhân vật chính và các tình tiết trong câu chuyện.
Câu 9
Bài tập 9 (trang 6, VTH Ngữ văn 8, tập 1)
Văn bản miêu ta chi tiết việc Trần Quốc Toản bóp nát quả cam.
Lời giải chi tiết:
Chờ đợi quá lâu trên bến không được gặp vua, Quốc Toản đã xông vào thuyền rồng đòi gặp vua để yết kiến và bày tỏ nguyện vọng của mình. Hiểu rõ tình hình, vua đã tha thứ và tán dương hành động của chàng. Mặc dù đã làm trái phép nước, nhưng vua thấy Quốc Toản còn trẻ mà đã biết lo việc nước nên đã ban cho chàng một quả cam. Việc này cũng chứng tỏ lòng gan dạ, dũng cảm và phẩm chất anh hùng của Trần Quốc Toản.