Bài tập 1
Bài tập 1 (trang 25, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Cây khế kể về:
Trong câu chuyện Cây khế, em thích chi tiết nào nhất:
Phương pháp giải:
Đề xuất lại nội dung và lựa chọn chi tiết em thích nhất, sau đó giải thích lý do.
Lời giải chi tiết:
- Cây khế kể về câu chuyện của một người em hiền lành, có một cây khế bị chim ăn, rồi báo ơn bằng cách trả vàng nhưng người anh thì tham lam, đã đổi tất cả của cải của mình để lấy cây khế của em và cuối cùng thì chết vì tham lam.
- Em thích nhất chi tiết con chim nói ra câu trả lời cho người em, vì điều đó thể hiện sự biết ơn, lòng nhân ái của loài chim và cũng có chứa đựng nhiều yếu tố kỳ diệu.
Bài tập 2
Bài tập 2 (trang 25, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Câu chuyện Cây khế có thể được tóm tắt như sau:
Phương pháp giải:
Đọc lại cốt truyện, nhận biết các sự kiện quan trọng và tóm tắt câu chuyện.
Lời giải chi tiết:
Trong một ngày xưa, ở một gia đình có hai anh em, cha mẹ đã mất sớm và để lại cho họ một ít tài sản. Vợ chồng của anh anh đã tham lam và lấy mọi thứ, chỉ để lại cho em một mảnh vườn nhỏ với cây khế. Vợ chồng em chăm chỉ làm việc và chăm sóc cây khế. Khi cây khế ra quả, có một con chim lạ đến ăn quả. Em khóc lóc và con chim đã nói em hãy lấy túi ba lớp để chim có thể trả ơn. Chim đã đưa em đến hòn đảo và em đã trở nên giàu có nhờ vàng. Người anh biết tin, cố gắng đổi toàn bộ tài sản của mình để lấy mảnh đất có cây khế. Khi cây khế ra quả, con chim trả ơn. Người anh, do tham lam, đã mang túi to để lấy vàng nhiều hơn và trên đường về, anh đã rơi xuống biển và chết.
Bài tập 3
Bài tập 3 (trang 25, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Những từ chỉ thời gian và không gian mở đầu câu chuyện Cây khế:
Ý kiến của em về những từ này:
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản và nhận ra các từ chỉ thời gian và không gian.
Lời giải chi tiết:
Các từ chỉ thời gian và không gian không xác định trong câu chuyện Cây khế: Ngày xửa ngày xưa, ở một nơi nào đó.
Bài tập 4
Bài tập 4 (trang 25, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Việc con chim dẫn người em và người anh đến hòn đảo hoang có phải là huyền bí không? Tại sao?
Phương pháp giải:
Phân tích đặc điểm của con chim và đưa ra câu trả lời.
Lời giải chi tiết:
- Con chim dẫn hai anh em đến hòn đảo hoang là một hiện tượng huyền bí.
- Chim không chỉ đến ăn quả cây khế mà còn biết nói, biết trả ơn cho con người, và biết dẫn họ đến nơi có vàng.
- Tác giả dân gian đã xây dựng tình huống trong câu chuyện kèm theo yếu tố kỳ bí của chim thần để nhấn mạnh sự biết ơn đối với những người tốt.
Bài tập 5
Bài tập 5 (trang 26, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Câu châm ngôn có vần, dễ nhớ giống như ca dao, tục ngữ trong câu chuyện Cây khế:
Câu châm ngôn này của nhân vật:
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản và tìm các đoạn văn có những câu châm ngôn dễ nhớ, có vần.
Lời giải chi tiết:
Trong lời kể của câu chuyện cổ tích, tác giả dân gian thường xen vào những câu có dạng ca dao, tục ngữ, lời có vần dễ thuộc, dễ nhớ. Trong truyện này, cũng có một câu như vậy: 'Ăn một quả, trả một cục vàng, may túi ba gang, mang đi mà đựng'. Đây là câu châm ngôn của con chim thần.
Bài tập 6
Bài tập 6 (trang 26, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Điều kì diệu của hòn đảo xa mà con chim đã dẫn người em đến:
Nhờ điều kì diệu này, cuộc sống của người em sau đó đã thay đổi như thế nào:
Phương pháp giải:
Chú ý đoạn văn mô tả hòn đảo xa, liệt kê những chi tiết kỳ lạ trên đảo.
Lời giải chi tiết:
- Hòn đảo xa là một nơi kỳ diệu, có rất nhiều vàng.
- Chi tiết về con chim phượng hoàng ăn quả và trả vàng là một điều đặc biệt trong câu chuyện.
Bài tập 7
Bài tập 7 (trang 26, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Sự đối lập trong hành động của người em và người anh:
Ý kiến của em về sự đối lập này:
Phương pháp giải:
Theo dõi văn bản, liệt kê sự đối lập trong hành động của hai nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Trong câu chuyện, hai nhân vật người em và người anh luôn có những hành động đối lập:
- Người anh:
+ ích kỷ và tham lam.
+ tham lam khi mang theo túi ba gang để đi với con chim vàng.
=> Cái chết của người anh là một cảnh báo cho những kẻ tham lam, chỉ muốn lợi dụng mà không muốn làm việc, mất lòng từ bi và lòng hiếu thảo.
- Người em:
+ Hiền lành, tốt bụng và hiếu thảo, dễ lòng.
+ Khi con chim ăn quả, người em đã cho chim ăn mà không đuổi.
+ Vì lòng hiếu thảo, thật thà, người em đã chia sẻ câu chuyện của mình với mọi người, đặc biệt là với anh trai của mình.
+ Khi anh trai có ý định tham lam để đổi tất cả tài sản của mình để lấy cây khế, người em cũng sẵn lòng chia sẻ.
=> Hai vợ chồng người em đã sống sung túc hơn, có ruộng vườn nhà cửa là một kết thúc tốt đẹp cho những người 'lành thì gặp lành'.
Bài tập 8
Bài tập 8 (trang 27, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Bài học từ hai kết cục khác nhau của người em và người anh trong câu chuyện Cây khế:
Phương pháp giải:
Từ hai kết cục của câu chuyện, trình bày bài học đạo đức mà tác giả muốn truyền đạt.
Lời giải chi tiết:
- Từ sự khác biệt trong kết cục của người em và người anh, tác giả dân gian muốn truyền đạt bài học về việc trả ơn và đền đáp, tin rằng lòng hiền lành sẽ gặp được may mắn và hạnh phúc.
- Câu chuyện về việc con chim trả vàng cũng giáo dục trẻ em về những phẩm chất tốt để xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn trong tương lai.
Bài tập 9
Bài tập 9 (trang 27, VTH Ngữ văn 6, tập 2)
Viết một đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) tưởng tượng về một kết thúc khác cho truyện Cây khế:
Phương pháp giải:
Viết một đoạn văn theo yêu cầu và tưởng tượng về một kết thúc khác trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
Sau khi rơi xuống biển, người anh trôi dạt vào bờ và được cứu sống trong tình trạng thê thảm, sau đó trở về. Từ trải nghiệm đó, anh ý thức ra hậu quả của thói tham lam và quyết tâm sống một cuộc sống tử tế, nhân hậu hơn. Người em trở nên quan trọng hơn với anh, và họ cùng nhau hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn bằng sự lao động chăm chỉ và lòng biết ơn đối với nhau.