Câu 1
Câu 1 (trang 34 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Đọc kỹ bài thơ, hiểu sâu cảm xúc của tác giả và cách thể hiện trong bài.
Lời giải chi tiết:
- Cảm xúc của tác giả trong bài thơ là lòng thành kính, biết ơn và tự hào kết hợp với nỗi xót xa khi viếng lăng Bác.
- Trình tự biểu hiện cảm xúc này theo thứ tự khi viếng lăng Bác
+ Bắt đầu là cảm xúc khi nhìn bên ngoài lăng.
+ Tiếp theo là cảm xúc đối với hình ảnh hàng ngàn người mỗi ngày đến viếng lăng Bác.
Câu 2
Câu 2 (trang 34 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Phân tích hình ảnh hàng tre bên lăng Bác trong khổ thơ đầu. Tác giả đã làm nổi bật điều gì của cây tre và điều này mang ý nghĩa gì? Câu thơ cuối bài có ý nghĩa gì khi nhắc đến hình ảnh cây tre Việt Nam?
Lời giải chi tiết:
- Hàng tre là hình ảnh được tác giả diễn tả đầu tiên trong bài thơ.
- Cuối bài, hình ảnh hàng tre được nhắc lại để tôn vinh cây tre trung hiếu.
=> Cách này tạo ra sự tương đồng giữa đầu và cuối bài, làm nổi bật hình ảnh và tăng cường cảm xúc cho độc giả.
Câu 3
Câu 3 (trang 35 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Tình cảm của nhà thơ và của mọi người đối với Bác được thể hiện như thế nào trong các khổ thơ 2,3,4? Phân tích các hình ảnh ẩn dụ đặc biệt trong các khổ thơ này.
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh mặt trời trong câu thơ thứ hai vừa thể hiện sự vĩ đại của Bác Hồ vừa thể hiện lòng tôn kính của tác giả và của cả dân tộc đối với Bác.
- Hình ảnh của người đi trong kí ức là thực tế, nhưng kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân lại là một hình ảnh ẩn dụ tốt và sáng tạo, thể hiện sâu sắc những tình cảm kính trọng, thiêng liêng của nhân dân đối với Bác.
- Nỗi nhớ và nỗi đau không hạn chế trong khổ thơ thứ ba:
+ Hình ảnh mặt trời đỏ rực trong lăng được thay thế bằng ánh trăng nhẹ nhàng vĩ đại. Bác không chỉ là một người chiến sĩ cách mạng, là một tia sáng chỉ đường cho dân tộc (biểu tượng mặt trời), mà Bác còn là một người Cha với ánh mắt Mẹ hiền.
+ Trời xanh sẽ còn mãi: Bác ra đi nhưng vẫn ở lại mãi với quê hương đất nước, như trời xanh vĩnh viễn còn mãi.
+ Câu thơ biểu hiện rõ ràng và trực tiếp nỗi đau và tiếc nuối vì sự ra đi của Người: Tim đau như rách.
- Khổ thơ cuối cùng thể hiện ước nguyện của nhà thơ muốn ở lại bên Bác mãi mãi: muốn làm con chim hót cao, muốn làm đóa hoa thơm phưng phức, và hơn hết muốn làm cây tre vững vàng để luôn ở bên Bác.
Phân tích Câu 4
Câu 4 (trang 35 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Đánh giá về sự đồng nhất giữa nội dung tình cảm, cảm xúc và các yếu tố nghệ thuật (hình thể thơ, nhịp điệu, ngôn ngữ, hình ảnh) trong bài thơ.
Lời giải chi tiết:
- Hình thể thơ và nhịp điệu: Bài thơ sử dụng thể thơ tám chữ với sự xen kẽ của một số câu thơ bảy chữ và chín chữ. Cách sắp xếp vần rất linh hoạt. Nhịp điệu thơ chậm rãi, thể hiện sự trầm lắng, suy tư sâu sắc trong tâm trạng của nhà thơ.
- Ngôn ngữ và hình ảnh thơ: Bài thơ chứa đựng nhiều hình ảnh sáng tạo, vừa có nghĩa về mặt hiện thực vừa mang tính biểu tượng. Sử dụng ngôn ngữ phong phú, biểu cảm.
Bài Tập Luyện
Bài Tập Luyện (trang 31 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Viết một đoạn văn theo cấu trúc 2 hoặc 3 khổ thơ của bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Phân tích khổ thơ thứ hai:
Khi tác giả đứng ngoài quan sát cảnh vật, cảm xúc của ông bắt đầu trỗi dậy, nhưng khi tiến sâu vào lăng Bác, sự tình cảm của ông được thể hiện rõ hơn qua khổ thơ thứ hai. “Mặt trời trên lăng” là biểu tượng cho vẻ đẹp của Bác, trong khi “mặt trời trong lăng” là biểu tượng cho Bác một cách ẩn dụ. So với mặt trời thực, mặt trời ẩn dụ của Bác phản ánh tư tưởng sáng suốt của ông, đồng thời thể hiện lòng tôn kính của người đối với Bác. Tác giả sử dụng cụm từ “ngày ngày” để thể hiện sự liên tục và thường xuyên của việc người dân đến viếng lăng. Với thể thơ 8 chữ được viết liền mạch, ông đã sử dụng 9 chữ ở câu cuối của khổ thơ 2, làm cho câu thơ trở nên dài và tạo ra một nhịp thơ chậm, kết hợp với hình ảnh ẩn dụ và từ ngữ giàu cảm xúc để mô tả hình ảnh đoàn người vào lăng viếng Bác với lòng tôn kính sâu sắc. Tình cảm nhớ thương của người dân là vĩnh viễn, kéo dài không ngừng như thời gian. Mỗi người là một bông hoa, đoàn người là một tràng hoa dâng lên Bác.