1. Các hoạt động chính
Câu 1: Thực hiện trò chơi 'Chiếc hộp bí mật':
Mỗi nhóm nhận một chiếc hộp chứa các mảnh bìa với hình dạng như hình chữ nhật, hình vuông, hình bình hành, hình thoi, hình tam giác, hình thang, và hình tròn. Trên mỗi mảnh bìa có yêu cầu ghi nhớ quy tắc tính chu vi và diện tích của hình đó (ví dụ: quy tắc tính chu vi và diện tích hình chữ nhật, chu vi hình tròn, v.v.). Các thành viên sẽ lần lượt chọn một mảnh bìa từ hộp và thực hiện yêu cầu ghi trên đó. Ai hoàn thành nhanh nhất và chính xác nhất sẽ là người chiến thắng.
Cách giải:
Ôn lại cách tính chu vi và diện tích của các hình đã học và thực hiện theo chỉ dẫn của giáo viên.
Giải thích chi tiết:
Ví dụ:
- Để tính chu vi của hình chữ nhật, ta cộng chiều dài và chiều rộng (cùng đơn vị) rồi nhân với 2.
- Để tính diện tích hình chữ nhật, ta nhân chiều dài với chiều rộng (cùng đơn vị đo).
- Để tính chu vi của hình tròn, ta nhân đường kính với số 3,14 hoặc lấy 2 lần bán kính nhân với số 3,14.
Câu 2: Đọc kỹ nội dung dưới đây và lắng nghe sự hướng dẫn của thầy/cô giáo.
Cho một hình tròn có bán kính r. Trong toán học, để tính diện tích hình tròn, ta áp dụng quy ước sau: Diện tích của hình tròn được tính bằng cách nhân bán kính với chính nó và với số 3.14.
S = r x r x 3,14
(S là diện tích của hình tròn, r là bán kính của hình tròn)
Ví dụ: Tính diện tích của hình tròn với bán kính 2 dm
Diện tích của hình tròn là: 2 x 2 x 3,14 = 12,56 (dm²)
Để tính diện tích của hình tròn, ta nhân bán kính với chính nó và với số 3,14: S = r x r x 3,14 (S là diện tích hình tròn, r là bán kính)
Câu 3: Tính diện tích của hình tròn với bán kính r: a. r= 5 cm b. r= 34 m
Phương pháp giải: Để tính diện tích hình tròn, nhân bán kính với bán kính rồi nhân với 3,14.
S = r × r × 3,14 (S là diện tích hình tròn, r là bán kính của hình tròn)
Kết quả:
a. Diện tích hình tròn là: S = r x r x 3,14 = 5 x 5 x 3,14 = 78,5 (cm²)
b. Diện tích hình tròn là: Đổi 34 m = 0,75 m, S = r x r x 3,14 = 0,75 x 0,75 x 3,14 = 1,76625 (m²)
2. Các hoạt động thực hành
Câu 1 trang 16 sách VNEN toán lớp 5: Tính diện tích hình tròn với các thông số sau:
a. Bán kính r = 0,4 dm
b. Bán kính r = 3 1/4 cm
c. Đường kính d = 7,2 dm
d. Đường kính d = 45 m
Phương pháp giải:
- Tính bán kính của hình tròn (nếu cần thiết).
- Để tính diện tích hình tròn, nhân bán kính với chính nó và với số 3,14.
Hướng dẫn chi tiết:
a) Diện tích hình tròn là: 0,4 × 0,4 × 3,14 = 0,5024 (dm²)
b) Chuyển đổi: 3 1/4 cm = 3,25 cm.
Diện tích hình tròn là: 3,25 × 3,25 × 3,14 = 33,16625 (cm²)
c) Tính bán kính hình tròn: 7,2 : 2 = 3,6 (dm)
Diện tích hình tròn là: 3,6 × 3,6 × 3,14 = 40,6944 (dm²)
d) Bán kính của hình tròn là: 45 : 2 = 22,5 (m) = 0,4 m.
Diện tích hình tròn là: 0,4 × 0,4 × 3,14 = 0,5024 (m²)
Câu 2 trang 17 sách VNEN toán lớp 5: Tính diện tích hình tròn khi biết chu vi C:
a. C = 6,28 cm b. C = 28,26 m
Phương pháp giải:
- Từ công thức chu vi: C = r × 2 × 3,14, ta có thể tính bán kính r = C : (2 × 3,14) hoặc r = C : 3,14 : 2.
- Tính diện tích hình tròn bằng công thức: S = r × r × 3,14.
Hướng dẫn chi tiết:
a) Bán kính hình tròn là: 6,28 : 3,14 : 2 = 1 (cm). Diện tích hình tròn là: 1 × 1 × 3,14 = 3,14 (cm²)
b) Bán kính hình tròn là: 28,26 : 3,14 : 2 = 4,5 (cm). Diện tích hình tròn là: 4,5 × 4,5 × 3,14 = 63,585 (m²)
Câu 3 trang 17 sách VNEN toán lớp 5: Tính diện tích mặt bàn hình tròn với bán kính 45 cm
Hướng dẫn giải: Áp dụng công thức: Để tính diện tích hình tròn, nhân bán kính với chính nó và nhân với 3,14.
Chi tiết lời giải:
Diện tích mặt bàn hình tròn là: 45 × 45 × 3,14 = 6358,5 (cm²)
Kết quả: 6358,5 cm².
Câu 4 trang 17 sách VNEN toán lớp 5: Miệng giếng nước là hình tròn có bán kính 0,7m. Thành giếng bao quanh miệng giếng rộng 0,3m. Tính diện tích của thành giếng.
Hướng dẫn giải:
- Tính diện tích của miệng giếng bao gồm cả thành giếng với bán kính tổng cộng là 0,7m + 0,3m = 1m.
- Tính diện tích của miệng giếng với bán kính là 0,7m.
- Diện tích thành giếng chính là diện tích của miệng giếng cộng với phần thành giếng.
Chi tiết lời giải
Chúng ta cần tính diện tích thành giếng, tức là phần màu xanh trong hình dưới đây.
Diện tích phần màu xanh = diện tích hình tròn lớn ngoài cùng - diện tích hình tròn nhỏ bên trong.
Diện tích miệng giếng trước khi có thành là: 0,7 x 0,7 x 3,14 = 1,5386 (m2)
Bán kính của miệng giếng cùng với thành giếng là: 0,7 + 0,3 = 1 (m)
Diện tích của miệng giếng bao gồm cả thành giếng là: 1 x 1 x 3,14 = 3,14 (m2)
Do đó, diện tích thành giếng là: 3,14 - 1,5386 = 1,6014 (m2)
Kết quả: 1,6014 m2
3. Hoạt động ứng dụng
Câu hỏi trang 17 sách VNEN toán 5: Bạn Na muốn dán giấy màu lên một đĩa CD cũ có đường kính 12cm để làm nắp đậy cho hộp quà. Hãy tính:
a. Bạn Na cần bao nhiêu giấy để phủ toàn bộ bề mặt của đĩa CD?
b. Để nắp hộp quà trông đẹp hơn, bạn Na muốn giấy màu phủ ra ngoài 1cm so với mép đĩa CD. Hãy tính số giấy màu cần thiết để dán nắp hộp quà?
Phương pháp: Sử dụng công thức tính diện tích hình tròn: Diện tích hình tròn = bán kính x bán kính x 3,14.
a) Diện tích giấy cần để phủ toàn bộ đĩa CD là diện tích của hình tròn với bán kính bằng 12 : 2 = 6cm.
b) Diện tích giấy màu cần dùng để dán nắp hộp quà là diện tích của hình tròn với bán kính 6cm cộng thêm 1cm, tức là 7cm.
Lời giải chi tiết
a. Bán kính của đĩa CD là: 12 : 2 = 6 (cm)
Số giấy cần để phủ toàn bộ bề mặt đĩa CD là: S = 6 × 6 × 3,14 = 113,04 (cm2)
b. Dựa vào câu a, bán kính của đĩa CD là: 12 : 2 = 6 (cm)
Nếu bạn Na muốn giấy màu phủ ra ngoài đĩa CD thêm 1cm thì bán kính sẽ là 6 + 1 = 7 (cm)
Vậy diện tích giấy cần dùng để dán nắp hộp quà là: S = 7 × 7 × 3,14 = 153,86 (cm2)
Kết quả:
a. 113,04 (cm2)
b. 153,86 (cm2)
Câu 2 Trang 17 sách VNEN toán lớp 5: Cắt và ghép hình
Với sự hỗ trợ của người lớn, thực hiện các bước sau:
- Chuẩn bị hai hình tròn giống nhau (bằng giấy hoặc bìa).
- Chia một hình tròn thành 16 phần bằng nhau bằng cách gấp bốn lần liên tiếp và cắt rời từng mảnh.
- Cắt đôi một mảnh rồi ghép các mảnh lại để tạo thành hình chữ nhật như hình dưới đây và dán vào vở.
- So sánh diện tích của hình tròn với diện tích hình chữ nhật vừa ghép.
Chiều rộng của hình chữ nhật là bán kính r của hình tròn và chiều dài là nửa chu vi của hình tròn, tương đương với r × 3,14. Điền vào chỗ trống sau đây:
Diện tích của hình chữ nhật là: …………………
Diện tích của hình tròn ban đầu là: ….................
Phương pháp:
- Vẽ hai hình tròn với đường kính tùy chọn, sau đó thực hiện các bước theo hướng dẫn trong đề bài.
- Để tính diện tích hình tròn, nhân bán kính với bán kính rồi nhân với 3,14.
- Tính diện tích hình chữ nhật bằng cách nhân chiều dài với chiều rộng.
Trên đây là nội dung bài viết. Để hiểu rõ hơn, tham khảo: Công thức tính diện tích hình vuông chính xác nhất.