Mình tin rằng những gia đình có con nhỏ từ 2-4 tuổi thường phải đối mặt với việc trả lời hàng loạt câu hỏi khó khăn của trẻ mỗi ngày.
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao trẻ luôn tò mò và đặt ra nhiều câu hỏi như vậy không? Làm sao để chúng ta có thể giải đáp tất cả các câu hỏi của bé một cách tốt nhất, ngay cả khi chúng ta không biết câu trả lời? Đặc biệt, các câu hỏi này ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của trẻ?
Hãy cùng khám phá ngay!
Một nghiên cứu chỉ ra rằng, việc trả lời những câu hỏi khó của trẻ ở độ tuổi 2-4 liên quan đến quá trình thu thập thông tin, và đây là một phần quan trọng của sự phát triển nhận thức.
Những câu hỏi của trẻ thường xuất phát tự nhiên và thể hiện sự tò mò của họ về thế giới xung quanh. Việc giải đáp những câu hỏi này một cách chu đáo và có kiến thức sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện hơn trong nhận thức.
Kỹ năng đặt câu hỏi ở trẻ em thường suy giảm sau khi chúng đạt đến độ tuổi 10. Thay vào đó, trẻ bắt đầu hấp thụ kiến thức thông qua các hoạt động như đọc sách và thuyết trình.
Giai đoạn trẻ em đặt câu hỏi là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển. Nó giúp trẻ hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh và phát triển khả năng suy luận.
Nếu trẻ em biết cách đặt câu hỏi từ khi còn nhỏ, họ sẽ phát triển kỹ năng tự học và khám phá một cách tự nhiên, mà không cần sự hỗ trợ đặc biệt từ phía người lớn.
Ở độ tuổi dưới 3, trẻ có thể đặt nhiều câu hỏi ngẫu nhiên với cha mẹ hoặc bất kỳ ai khác. Nhưng khi trẻ lớn lên, họ sẽ chọn lọc người để hỏi dựa trên mức độ lắng nghe và kiên nhẫn của họ.
Đối với trẻ, việc chọn người để hỏi câu hỏi không phải là điều dễ dàng. Họ muốn tìm người có thể lắng nghe và hiểu biết để giúp họ khám phá thế giới xung quanh.
- Trong việc chọn người để hỏi, trẻ quan tâm đến việc người đó có lắng nghe và có kiên nhẫn để giải đáp câu hỏi của mình không.
Nghe có vẻ phức tạp, nhưng thực tế, trẻ chỉ muốn tìm người giúp họ khám phá thế giới xung quanh. Nếu bạn là người được trẻ chọn, hãy tự hào vì bạn là một người đặc biệt đối với trẻ.
Trẻ sẽ yêu mến và tin tưởng bạn. Những gì bạn nói và làm sẽ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ.
Câu trả lời từ phía ba mẹ cần đáp ứng hai yếu tố quan trọng sau:
- Đầu tiên, phải thể hiện sự quan tâm khi trẻ hỏi. Thứ hai, câu trả lời cần cung cấp thông tin đầy đủ và ngắn gọn. Đặc biệt, cần tập trung vào ngôn ngữ và hành động khi nói chuyện với trẻ từ 1 đến 3 tuổi. Với trẻ từ 4 đến 8 tuổi, cần có sự giải thích.
Không phải lúc nào chúng ta cũng có thể đưa ra câu trả lời ngay lập tức. Nhưng cách chúng ta biểu đạt sự không rõ ràng cũng có thể giúp trẻ phát triển khả năng tiếp nhận thông tin.
Ví dụ: Nếu bạn không biết câu trả lời, hãy nói: “Mẹ cũng không biết. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm câu trả lời vào ngày mai, khi đến nhà sách hoặc thư viện.”
Sau đó, bạn có thể ghi chú lại trên một tờ giấy hoặc ghi vào một cái sticker để nhớ: “Ngày mai, chúng ta sẽ đi nhà sách.”
Chắc chắn rằng, con sẽ rất hứng thú và luôn nhắc bạn về việc đi tìm câu trả lời vào ngày hôm sau.
Ví dụ 2: Nếu bạn đang bận rộn
Khi bé hỏi bạn trong lúc bạn đang bận làm việc, hãy dành thời gian khoảng 5 phút để giải thích. Hành động này thể hiện sự tôn trọng đối với trẻ và sự quan trọng của những câu hỏi của trẻ. Hoặc bạn có thể nói rằng “Mẹ sẽ trả lời cho con sau khi mẹ hoàn thành công việc nhé!”
Ngày nay, cha mẹ thường bận rộn với công việc, dành nhiều thời gian cho internet, trò chơi điện tử, xem phim... và ít thời gian để tương tác và trò chuyện cùng trẻ.
Ngoài ra, sự tiếp xúc quá sớm với thiết bị điện tử cũng có thể làm giảm sự tò mò của trẻ và ảnh hưởng đến cách họ tiếp nhận thông tin.
Đây là vấn đề mà nhiều cha mẹ đang gặp phải. Thay vì tập trung vào câu hỏi, họ trả lời một cách sơ sài, thiếu nội dung. Tuy không phải lúc nào cũng cần phải trả lời một cách nghiêm túc.
Ví dụ:
Khi trẻ hỏi chỉ để thu hút sự chú ý như: “mẹ ơi, cái này là gì?” hoặc “mẹ ơi, con có thể ăn kem không?” thì bạn chỉ cần cho bé biết liệu bạn đồng ý hay không. Nhưng đối với các câu hỏi có nội dung, bạn nên trả lời và giải thích một cách đầy đủ cho trẻ.
Ở độ tuổi này, trẻ đang học cách nói, thường nói nhanh. Câu hỏi thường không rõ ràng, các âm thanh thường dính vào nhau. Đôi khi không thể nghe được điều trẻ muốn hỏi là gì.
Tuy vậy, đừng bỏ qua khoảnh khắc này vì chính trong những thời điểm này, bạn không chỉ giúp cho cơ chế tiếp nhận thông tin của trẻ phát triển mà còn giúp trẻ cải thiện kỹ năng ngôn ngữ.
Bạn chỉ cần yêu cầu bé nói lại và thể hiện sự lắng nghe tích cực. Ví dụ: “Ừ, mẹ hiểu rồi. Bé hãy hướng dẫn mẹ thử xem.” Khi đó, bé sẽ lặp lại điều mình nói, giúp bé luyện nói từ từ hơn. Sau vài lần như vậy, bé sẽ nói tốt hơn và hiểu biết cũng tăng lên.
Trong giai đoạn này, những câu hỏi khó của trẻ thường liên quan đến: Cái gì? Như thế nào? Tại sao?... Bạn luôn bắt đầu với câu: “Mẹ thử trả lời câu hỏi của con nhé….”
Câu trả lời của bạn nên ngắn gọn, khoảng 2 câu, nhấn mạnh vào ngôn ngữ và hành động để trẻ học.
Các câu hỏi của trẻ ở giai đoạn này thường phức tạp hơn và xuất hiện thường xuyên hơn. Đòi hỏi câu trả lời của bạn phải có nội dung và không được trả lời sai.
Nếu không biết, bạn chỉ cần nói rằng bạn không biết và sẽ giải đáp sau. Đối với những câu hỏi có thể sử dụng thí nghiệm, nghiên cứu để trả lời, hãy thử làm như vậy.
Bởi một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các đứa trẻ ở độ tuổi này khi tiếp xúc với các môn khoa học, nghiên cứu thì thường rất hứng thú và sau này sẽ thành thạo hơn ở các môn này.
Ví dụ: Trẻ hỏi về quá trình phát triển của ếch từ trứng. Bạn có thể cho bé xem một cuốn sách có hình ảnh hoặc video về quá trình ấy.
Bài viết được lấy từ trang web mapforkid.com