Hướng dẫn giải VBT ngữ văn 9: Bài kiểm tra về truyện trung đại

Câu hỏi 2

Câu hỏi 2 (trang 81 VBT Ngữ văn 9, tập 1) 

So sánh vẻ đẹp và số phận của phụ nữ qua truyện Chuyện người con gái Nam Xương và Truyện Kiều.

Chiến lược giải quyết:

Tính toán các biểu hiện của Thúy Kiều và Vũ Nương để:

- Phân tích về vẻ đẹp của phụ nữ về mặt nhan sắc, tài năng và đặc biệt là tâm hồn, phẩm chất.

- Phân tích về số phận bi kịch (mất mát tình yêu, đối mặt với những nỗi đau và oan trái).

Giải thích chi tiết:

* Vẻ đẹp:

- Sự đẹp đẽ của họ không chỉ bởi vẻ ngoài, mà còn là bởi tâm hồn cao quý và phẩm chất.

- Họ thể hiện sự hiếu thảo, trung thành và sự nhân hậu.

- Họ luôn khao khát tự do và quý trọng danh dự.

* Số phận bi kịch:

- Họ phải đối mặt với những bi kịch trong cuộc đời, bao gồm mất mát tình yêu và sự oan khuất.

- Họ gặp phải những thử thách đau đớn và bị xã hội coi nhẹ, không công bằng.

Câu hỏi 3

Câu hỏi 3 (trang 81 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Bộ mặt xấu xa, thối nát của giai cấp thống trị, của xã hội phong kiến được thể hiện như thế nào trong các văn bản

Chiến lược giải quyết:

Phân tích rõ ràng các biểu hiện của bộ mặt xấu xa, thối nát này:

- Sự xa hoa và tham lam trong cuộc sống không công bằng, bất nhân.

- Sự nhút nhát và sợ hãi, sự hiển nhiên của sự hạ bệ trước áp lực từ ngoại lực…

Giải thích chi tiết:

- Cuộc sống xa hoa, phóng túng (Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh)

- Sự nhút nhát, khuất phục (Hoàng Lê nhất thống chí) thông qua các nhân vật Tôn Sĩ Nghị và vua Lê Chiêu Thống.

- Sự giả dối, bất nhân, vì tiền mà xúi giục (Truyện Kiều)

+ Sự bị oan ức của gia đình Kiều

+ Việc mua bán con người như hàng hóa (Mã Giám Sinh mua Kiều)

Bài 4

Bài 4 (trang 82 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Phân tích hình tượng của Nguyễn Huệ và Lục Vân Tiên

Chiến lược giải quyết:

Phân tích rõ ràng hình tượng của Nguyễn Huệ và Lục Vân Tiên về:

- Tính đạo đức cao đẹp theo quan điểm tích cực của nhà nho và đạo lý dân tộc.

- Anh hùng dân tộc với tình yêu nước sâu sắc, trí tuệ và lòng dũng cảm, nhân cách lớn.

Giải thích chi tiết:

- Nhân vật Quang Trung - Nguyễn Huệ:

+ Tình yêu nước sâu đậm

+ Can đảm, tài năng

+ Nhân cách cao quý

- Lục Vân Tiên:

+ Đạo đức cao quý

+ Phản ánh quan điểm đạo đức của nhà Nho và quan niệm dân tộc.

Bài 5

Bài 5 (trang 82 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Đặc điểm về thời kỳ, gia đình và cuộc đời của Nguyễn Du.

Chiến lược giải quyết:

Trình bày một cách tổng quan về thời kỳ, gia đình và cuộc đời của Nguyễn Du. Tóm tắt nội dung Truyện Kiều.

Giải thích chi tiết:

Thời kỳ, gia đình và cuộc đời của Nguyễn Du

- Thời kỳ:

+ Đây là thời kỳ cuối thế kỷ XVIII – đầu thế kỷ XIX với nhiều thăng trầm.

+ Đây là giai đoạn lịch sử đầy biến động với hai đặc điểm nổi bật: chế độ phong kiến Việt Nam suy đồi nghiêm trọng, sóng gió phong trào nông dân khởi nghĩa bùng nổ khắp nơi, đỉnh điểm là cuộc khởi nghĩa Tây Sơn đánh bại các triều đại phong kiến Lê, Trịnh, Nguyễn, xoá sạch hai mươi vạn quân Thanh xâm lược.

+ Trong bối cảnh đó, Nguyễn Du đã trải qua nhiều năm lưu vong ở miền Bắc trước khi quay về sống kín đáo tại quê nhà Hà Tĩnh, sau đó lại làm việc cho triều Nguyễn.

- Gia đình:

+ Nguyễn Du sinh ra trong một gia đình quý tộc với nhiều thế hệ làm quan và có truyền thống văn học.

+ Cha là Nguyễn Nghiễm, từng làm quan và đạt được học vị Tiến sĩ.

+ Anh ruột của Nguyễn Du, Nguyễn Khản cũng từng làm quan dưới thời triều Lê – Trịnh.

- Cuộc đời:

+ Nguyễn Du có kiến thức rộng lớn, hiểu biết sâu sắc về văn hóa dân tộc và văn học Trung Quốc.

+ Cuộc đời phong phú và đa dạng, đi nhiều, trải nghiệm nhiều đã tạo nên một cuộc sống phong phú và sự đồng cảm sâu sắc với nỗi đau của con người.

+ Nguyễn Du được biết đến như một thiên tài văn học, một nhà nhân đạo lớn.

+ Nhân cách cao quý.

Bài 6

Bài 6 (trang 84 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Giá trị nhân văn trong Truyện Kiều qua các đoạn trích đã học.

Chiến lược giải quyết:

Giá trị nhân văn trong Truyện Kiều thể hiện qua:

- Tôn trọng con người.

- Sự thương xót, yêu thương những người gặp nhiều đau khổ, bất hạnh.

- Lên án, phê phán sự bạo lực và đau khổ mà con người gánh chịu.

- Ca ngợi công bằng và lòng nhân từ.

Giải thích chi tiết:

- Giá trị nhân văn trong Truyện Kiều qua các đoạn trích đã học:

+ Khẳng định, tôn trọng giá trị con người (Chị em Thúy Kiều).

+ Phê phán, lên án bạo lực đối với con người (Mã Giám Sinh mua Kiều).

+ Thương xót trước những đau khổ, bi kịch của con người (Mã Giám Sinh mua Kiều, Kiều ở lầu Ngưng Bích).

+ Công bằng, lòng nhân từ (Thúy Kiều báo ân báo oán).

Bài 7

Bài 7 (trang 84 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Thành công về mặt nghệ thuật của Truyện Kiều

Chiến lược giải quyết:

Phân tích các chi tiết, từ ngữ, hình ảnh để làm nổi bật nhận định về thành công nghệ thuật của Truyện Kiều.

Giải thích chi tiết:

- Thành công về mặt nghệ thuật của Truyện Kiều:

 + Nghệ thuật mô tả thiên nhiên.

+ Sự miêu tả trực tiếp của thiên nhiên (Cảnh ngày xuân).

+ Mô tả ngụ tình (Kiều ở lầu Ngưng Bích).

- Nghệ thuật mô tả nhân vật:

+ Mô tả bằng cách sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ (Chị em Thúy Kiều).

+ Miêu tả tính cách của nhân vật qua ngoại hình, ngôn từ, hành động (Mã Giám Sinh mua Kiều).

+ Mô tả cuộc sống tâm lý của nhân vật qua ngôn từ độc thoại và nghệ thuật mô tả ngụ tình (Kiều ở lầu Ngưng Bích).

+ Khắc họa tính cách nhân vật qua ngôn từ trong đối thoại (Thúy Kiều báo ân báo oán).