Buzz
Câu 1
Câu 1 (trang 119 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Đánh giá về cốt truyện và tình huống cơ bản của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa. Tác phẩm này, theo lời tác giả, là 'một bức chân dung'. Đó là một hình ảnh của ai, xuất hiện trong tư duy của nhân vật nào?
Phương pháp giải:
Cốt truyện của truyện ngắn này có đơn giản hay phức tạp? Tình huống cơ bản nhất là gì? (Trung tâm là cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên giữa những ai?). “Bức chân dung” của nhân vật chính là ai? Nhân vật này được mô tả qua con mắt và cảm nhận của những nhân vật phụ, là những ai?
Lời giải chi tiết:
- Cốt truyện xoay quanh việc gặp gỡ của các nhân vật tại trạm khí tượng trên đỉnh Yên Sơn
- Tình huống truyện là cơ hội để tác giả mô tả bức chân dung của nhân vật chính qua con mắt và nhận xét của các nhân vật khác đồng thời để nhân vật chính thể hiện suy nghĩ và cảm xúc của mình về công việc, về cuộc sống
Câu 2
Câu 2 (trang 119 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Phân tích về nhân vật thanh niên
Phương pháp giải:
Đọc kĩ truyện (từ khi nhân vật thanh niên xuất hiện đến kết thúc), sau đó dựa vào gợi ý trong SGK, học sinh tự phân tích về nhân vật thanh niên trong truyện.
Lời giải chi tiết:
- Nhân vật xuất hiện và đóng vai trò quan trọng trong truyện: thanh niên là nhân vật chính của truyện. Anh này không xuất hiện ở đầu truyện mà chỉ xuất hiện trong buổi gặp gỡ với ông họa sĩ, cô gái trẻ, bác tài xế khi xe của họ dừng lại nghỉ
- Hoàn cảnh sống và làm việc: anh sống một mình trên núi cao hai nghìn sáu trăm mét, cả năm suốt tháng với cây cỏ và hoang vu. Công việc của anh là: 'Đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo độ rung của đất, tham gia vào việc dự báo thời tiết hằng ngày phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu'
- Điểm đẹp của nhân vật:
+ Anh là một người có suy nghĩ đẹp: anh có quan điểm chính xác về hạnh phúc, về cách sống.
+ Anh có hành động đẹp: anh vượt qua khó khăn và gian khổ, sống một mình trên đỉnh núi cao trong sự cô đơn tuyệt đối để thực hiện nhiệm vụ một cách tự nguyện, có hiệu quả cao.
+ Anh có lối sống đẹp: sắp xếp cuộc sống ngăn nắp tự chủ, thành thật và tử tế, quan tâm đến mọi người,...
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: một hình ảnh nhân vật được mô tả với những đặc điểm tốt trong suy nghĩ, hành động, tình cảm, cách sống
→ Anh là một người rất đại diện cho tầng lớp thanh niên trong quá trình xây dựng đất nước ở những vùng nơi khó khăn.
Câu 3
Câu 3 (trang 120 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Phân tích về nhân vật ông họa sĩ.
Phương pháp giải:
Đọc lại truyện, tập trung vào các chi tiết về nhân vật ông họa sĩ, kết hợp với gợi ý trong SGK, học sinh tự phân tích về nhân vật này.
Lời giải chi tiết:
Nhân vật ông họa sĩ:
+ Là người muốn đóng góp, mong muốn sáng tạo, luôn tìm kiếm vẻ đẹp trong cuộc sống để mang vào nghệ thuật khi gặp nhân vật thanh niên “Họa sĩ nhìn thấy một điều mà thực ra ông mong muốn biết. Ôi, một điều duy nhất có thể khẳng định một tâm hồn, kích thích một ý tưởng, một điều mới đã làm cho chuyến đi trở nên ý nghĩa”
+ Ông cảm động, đánh giá cao vẻ đẹp tâm hồn con người đặc biệt là vẻ đẹp của nhân vật thanh niên “Chao ôi! Gặp một người như anh là một cơ hội đáng quý cho sự sáng tạo”. Ông thấy rằng anh thật đáng yêu nhưng anh làm cho “ông lo lắng quá về những suy nghĩ của ông và những suy nghĩ của anh”
- Nhân vật phụ khác (cô kỹ sư, bác tài xế)
+ Cô gái khi chia tay, 'Cô rút tay ra để anh nắm, cẩn thận, rõ ràng, giống như một cách trao đổi không phải là sự nắm tay mà là việc trao cho nhau một điều gì đó”. Nhân vật thanh niên đã giúp cô hiểu được ý nghĩa thực sự của lao động, là sự hiến dâng bất kể cho cuộc sống,... Điều này sẽ giúp cô trở nên mạnh mẽ hơn trong những bước đầu tiên vào thế giới.
→ Như vậy các nhân vật phụ trong truyện đều đóng góp vào việc làm sâu thêm về nhân vật chính và nội dung của câu chuyện
Câu 4
Câu 4 (trang 121 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Trong tác phẩm này, sự kết hợp giữa yếu tố trữ tình và bình luận cùng tự sự được thể hiện rất rõ. Em hãy chỉ ra các chi tiết tạo nên sự trữ tình trong tác phẩm và mô tả tác dụng của nó.
Phương pháp giải:
Trữ tình là khi con người trực tiếp thể hiện cảm xúc, tâm trạng, suy tư về thiên nhiên, cuộc sống... Em đọc lại truyện, chú ý các chi tiết tạo nên sự trữ tình (VD: mô tả vẻ đẹp thơ mộng của Sa Pa qua con mắt của họa sĩ già, cuộc sống lặng lẽ của anh thanh niên...) sau đó mô tả tác dụng của sự trữ tình đó.
Lời giải chi tiết:
- Các chi tiết tạo nên sự trữ tình trong truyện:
+ Sự trữ tình được thể hiện qua vẻ đẹp của Sa Pa thơ mộng, được mô tả qua con mắt của họa sĩ già chứa đựng những suy tư về cuộc sống, nghệ thuật
+ Sự trữ tình phản ánh qua nội dung câu chuyện: từ cuộc gặp gỡ tình cờ để lại nhiều cảm xúc, từ nét đẹp giản dị của anh thanh niên, từ cuộc sống lặng lẽ của anh giữa Sa Pa, từ tình cảm mới nảy nở của ông họa sĩ, cô kỹ sư với anh thanh niên
- Tác dụng của yếu tố trữ tình:
+ Sự trữ tình tạo ra sức hút đặc biệt cho tác phẩm, biến truyện thành một bài thơ.
+ Tạo ra một không khí thân thiện, nâng cao ý nghĩa và vẻ đẹp của con người và thiên nhiên, làm cho thông điệp tư duy trong truyện trở nên rõ ràng và sâu sắc hơn.
Câu 5
Câu 5 (trang 122 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Phát biểu về chủ đề của truyện.
Phương pháp giải:
Các em chú ý đến việc truyện ca ngợi và khẳng định vẻ đẹp của người lao động như thế nào?
Lời giải chi tiết:
Truyện Lặng lẽ Sa Pa tôn vinh những con người không tên tuổi, hằng ngày khiêm nhường, lặng lẽ hiến dâng hết mình cho Tổ quốc một cách không nói ra. Trong số họ, hình ảnh của anh thanh niên làm công tác khí tượng, tự giác vượt qua mọi thách thức, hoàn thành nhiệm vụ và sống một cách đẹp đẽ, mang lại niềm vui cho mọi người.
Luyện tập
(trang 122 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Phát biểu cảm nghĩ của em về một trong hai nhân vật: anh thanh niên hoặc ông họa sĩ.
Phương pháp giải:
Cần phải trình bày được những ấn tượng, suy nghĩ thực của mình về một trong hai nhân vật. Để làm được điều đó, cần phải xem xét kỹ lưỡng các chi tiết về nhân vật đó trong truyện.
Lời giải chi tiết:
- Giới thiệu về nhân vật.
- Cảm nhận về nhân vật
+ Công việc.
+ Tính cách: sống lạc quan, trái tim nhạy cảm, luôn yêu thương mọi người. Là một người đầy trách nhiệm và niềm đam mê với công việc, sống lặng lẽ để hiến dâng.
Bài tham khảo:
Sau khi đọc xong truyện Lặng lẽ Sa Pa, nhân vật anh thanh niên đã ghi lại trong lòng độc giả những ấn tượng sâu sắc và khó quên. Đầu tiên, anh chàng đẹp ở chỗ lòng yêu đời, yêu nghề, và tinh thần trách nhiệm cao với công việc khó khăn của mình. Mặc dù công việc gian khổ, nhưng anh đã đóng góp quan trọng cho đất nước hơn nữa, người thanh niên nhiệt huyết và hướng ngoại này lại rất khiêm tốn. Anh cảm thấy việc của mình nhỏ bé, bình thường so với những người khác. Điều đó làm anh ngại ngùng khi ông họa sĩ già vẽ chân dung anh vào cuốn sổ tay. Trong cuộc sống vẫn có những con người lặng lẽ, tử tế, và nhiệt huyết như anh thanh niên đó, làm cho cuộc sống này đáng quý trọng và đáng yêu.
