Buzz
Đề bài:
Câu hỏi: (trang 74, SGK Ngữ văn 11 tập 2):
Giới thiệu một bài thơ, bức tranh hoặc pho tượng yêu thích của bạn.
Hướng dẫn giải chi tiết
Tham khảo bài viết cụ thể
Lời giải cụ thể
Tham khảo mẫu: Cảm nhận về bài thơ 'Con chào mào' của Mai Văn Phấn:
Nhà thơ Mai Văn Phấn được biết đến với sự hòa quyện với thiên nhiên và chất thơ đầy màu sắc vũ trụ. Bài thơ 'Con chào mào' là một tác phẩm điển hình thể hiện tinh thần này của ông. Với thể thơ tự do và cấu trúc lạ, hình ảnh con chim chào mào được xây dựng là trung tâm của bài thơ. Tác giả miêu tả bức tranh thiên nhiên trong sáng, yên bình qua vẻ đẹp của con chim và tiếng hót trong trẻo. Bài thơ truyền tải một quan điểm mới mẻ về tình yêu thiên nhiên, thể hiện sự tôn trọng đối với thiên nhiên qua cách con người đối xử với nó.
Bài thơ bắt đầu bằng hình ảnh con chim chào mào được miêu tả chi tiết và gần gũi.
“Con chào mào với đốm trắng và mũ đỏ
Hót trên cành cây cao nhất
triu... uýt... huýt... tu hìu...”
Bằng những nét bút tinh tế, hình ảnh chú chim chào mào hiện lên rõ ràng, người đọc như đang nhìn thấy nó ở cự ly gần. Chú chim với lông có đốm trắng, mào đỏ tươi đang hót líu lo trên cành cao. Tác giả cũng nhấn mạnh vị trí 'Hót trên cành cây cao nhất' của nhân vật này, tạo nên một khung cảnh yên bình, có thể là ban mai hoặc hoàng hôn thanh tịnh. Nó mang lại cảm giác bình yên về không gian thiên nhiên sạch sẽ, mướt xanh.
Câu thơ thứ ba vang lên như một bản nhạc của giọng chim thú vị: “triu... uýt... huýt... tu hìu...”. Khi đọc câu thơ này, người đọc có thể nghe thấy tiếng hót của con chim. Tác giả đã ghi lại từng nốt nhạc, sắp xếp thành một câu thơ mang âm hưởng của giọng chim. Mỗi nốt nhạc tạo nên một giai điệu vang rền đặc biệt. Đây không chỉ là tiếng hót tuyệt vời của con chào mào, mà còn là tiếng vọng của thiên nhiên trong không gian kỳ diệu, bí ẩn. Sự vang vọng của câu thơ này bắt nguồn từ hình ảnh “đốm trắng mũ đỏ” và “cành cao chót vót” ở trên. Ba câu thơ đầu tạo ra bức tranh đầy âm thanh và ánh sáng. Với hình ảnh thơ chân thực, sinh động, ngôn từ súc tích, tác giả khắc họa hình tượng chào mào tuyệt đẹp, biểu tượng của thiên nhiên trong trẻo, sống động.
Khi thấy con chim chào mào, nhà thơ trải qua những cảm xúc và suy nghĩ gì? Từ khổ thơ thứ hai, nhà thơ mở ra những suy nghĩ trong không gian tâm tưởng của mình.
“Tôi nhanh chóng vẽ chiếc lồng trong tâm trí
Sợ chim bay đi
Vừa vẽ xong nó đã cất cánh
Tôi ôm lấy khung nắng, khung gió
“Nhành cây xanh vội vã đuổi theo”
Khi nhìn thấy con chim, Mai Văn Phấn trải qua những khoảnh khắc rất đời thường nhưng cũng rất thi vị: “Tôi vội vẽ chiếc lồng trong ý nghĩ/ Sợ chim bay đi”. Ông nhanh chóng muốn tạo ra một chiếc lồng cho con chào mào, không phải để giam giữ nó, mà thể hiện khát vọng sở hữu vẻ đẹp thiên nhiên. Nỗi sợ mất đi cái đẹp của ông là rõ ràng. Ông mong muốn mở rộng chiếc lồng này thành không gian vô tận, để tâm hồn bao trùm thiên nhiên cho con chào mào tự do biểu diễn.
Trong khoảnh khắc “Vừa vẽ xong nó cất cánh”, nhà thơ và con chào mào dường như hòa làm một. “Tôi ôm khung nắng, khung gió/ Nhành cây xanh hối hả đuổi theo”. Đây là cuộc rượt đuổi tuyệt vời, làm rõ vẻ đẹp của con chim và tâm trạng của tác giả. “Khung nắng, khung gió” và “nhành cây xanh” tượng trưng cho chiếc lồng trong ý nghĩ của nhà thơ. Sự “đuổi theo” con chim thể hiện tâm hồn bay bổng, thăng hoa của ông.
“Trong cõi tĩnh lặng tôi nghĩ
Lát nữa chào mào sẽ mổ con sâu
Trái cây chín đỏ
Giọt nước trong lành
Sự thanh sạch của tôi”
Khi không còn thấy bóng dáng con chim chào mào, nhân vật “tôi” đã tưởng tượng nó đang mổ những “con sâu, trái cây chín, giọt nước trong lành”. Khổ thơ này miêu tả đầy đủ đời sống phong phú của chim chào mào. Nó thường ăn sâu, trái cây chín, uống nước... Đây cũng là cách thể hiện tình yêu thiên nhiên trọn vẹn, khi nhận ra rằng con chim sẽ hạnh phúc hơn trong cuộc sống tự do, hòa mình với thiên nhiên.
“triu... uýt... huýt... tu hìu...”
Dòng thơ “triu… uýt… huýt… tu hìu…” xuất hiện 2 lần trong bài thơ, nhấn mạnh điệp khúc của tiếng thiên nhiên, tiếng hót trong trẻo của chào mào vang lên cuối bài. Chuỗi âm thanh được nhắc lại đầy đủ như lần đầu tiên, nhưng người đọc cảm nhận con chào mào đã trải qua một hành trình, từ đơn độc đến hòa nhập, từ âm vực lảnh lót đến sự vang vọng hợp xướng.
“Không cần chim quay lại
Tiếng hót ấy tôi nghe rõ ràng.”
Hai câu thơ cuối thể hiện sự thay đổi trong suy nghĩ và cảm xúc của nhà thơ về tình yêu thiên nhiên. Không cần chào mào quay trở lại, tiếng hót của nó vẫn vang vọng trong tâm hồn ông. Vì nhân vật “tôi” ứng xử với thiên nhiên bằng sự tôn trọng và yêu thương, không phải mong muốn “độc chiếm” hay ích kỷ. Tình yêu làm mở rộng tâm hồn, làm cho cuộc sống thêm phong phú và tràn đầy sức sống.
Bài thơ “Con chào mào” đặc sắc nhờ thể thơ tự do, âm thanh thiên nhiên vang vọng, hình ảnh chân thực và cấu tứ lạ. Kết thúc mở để lại dư âm trong lòng người đọc. Mai Văn Phấn truyền tải bức tranh thiên nhiên trong sáng, yên bình qua vẻ đẹp của chào mào và tiếng hót trong trẻo. Tình yêu thiên nhiên được thể hiện qua thái độ tôn trọng, cách con người ứng xử với thiên nhiên. Bài thơ khơi dậy tình yêu thiên nhiên và suy ngẫm về cách ứng xử của chúng ta với thiên nhiên.
