Hướng dẫn gõ tiếng Việt có dấu bằng Telex, VNI và VIQR

Không thể phủ nhận rằng UniKey là công cụ gõ tiếng Việt phổ biến và tốt nhất hiện nay. Tuy nhiên, đa số chúng ta thường sử dụng kiểu gõ Telex và bảng mã Unicode trên UniKey, trong khi đó ít người biết đến kiểu gõ VNI và cách sử dụng kiểu gõ của UniKey theo chuẩn Microsoft.

Thực tế, kiểu gõ chính mà chúng ta thường sử dụng là Telex, phù hợp với mọi trình duyệt, ứng dụng chat như Facebook, Zalo, Viber, Skype...

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người dùng UniKey phải chuyển đổi bảng mã hoặc kiểu gõ sang VNI, VIQR hoặc Microsoft để có thể sử dụng trên một số ứng dụng như Photoshop, Proshow Producer...

Hướng dẫn gõ tiếng Việt theo kiểu VNI

Cách thay đổi bảng mã và kiểu gõ trên UniKey rất đơn giản và mọi người đều biết cách làm, nhưng làm thế nào để gõ tiếng Việt bằng những kiểu gõ này mới là vấn đề. Bài viết sau sẽ hướng dẫn cách nhập tiếng Việt có dấu bằng kiểu VNI, VIQR, Telex.

Không chỉ là thói quen sử dụng, mà thực tế mỗi kiểu gõ này đều có quy tắc riêng biệt, nên không thể áp dụng chung. Kiểu đầu tiên - VNI, là kiểu gõ được công ty VNISoft phát minh. VNI sử dụng các số để biểu thị dấu của chữ cái khi nhập văn bản (tên VNI cũng xuất phát từ đó).

Với 'công thức' như trên, để nhập các từ thông thường, người dùng phải kết hợp chữ cái với số (biểu thị dấu của chữ hoặc từ đó), ví dụ:

• Tiếng Việt = Tie6ng1 Vie6t5
• Đường = D9u7o7ng2

Bạn cũng có thể sử dụng các dấu tạo thành các từ 'ă, â, ư, ô, ơ, ê' ở cuối câu. UniKey cũng có thể nhận diện và tạo thành một từ đúng cho bạn.

Ví dụ:

• Đường = Duong9772
• Việt Nam = Viet65 Nam

LƯU Ý:

• Với các bảng mã 1 byte như: TCVN 3, BK HCM1, VISCII, VPS... chúng ta phải sử dụng font chữ in hoa mới có thể nhập được các chữ in hoa có dấu (Â, Ă, Ê, Ô, Ơ, Ư, Đ...).
• Với font chữ thông thường, bạn chỉ có thể gõ được các chữ in hoa không dấu mà thôi.
• Kiểu gõ VNI khác với phần mềm gõ tiếng Việt VNI và bộ phông chữ VNI.

Sử dụng kiểu gõ VIQR để nhập tiếng Việt

Kiểu gõ VIQR, còn được gọi là Vietnamese Quoted Readable, là kiểu gõ phổ biến tại Mỹ. VIQR sử dụng các ký tự có sẵn trên bàn phím Mỹ để nhập dấu cho chữ cái tiếng Việt, sử dụng các ký tự trong bảng mã ASCII để nhập dấu một cách chính xác.

Bạn có thể xem chi tiết về cách sử dụng các phím để nhập tiếng Việt bằng kiểu gõ VIQR như hình dưới đây:

Ví dụ minh họa:

• tiếng Việt = tie^'ng Vie^.t
• đường = ddu+o+'ng = ddu+o+ng'

Hoặc bạn cũng có thể gõ tương tự như VNI, tức là gõ chữ cái trước, dấu sau cùng, như: đường = duongd++'.

Một ghi chú nhỏ đối với những người sử dụng kiểu gõ VIQR này là, trong quá trình soạn thảo văn bản hoặc gõ tiếng Việt, để gõ các dấu hỏi (?), chấm (.) mà không bị UniKey xử lý phím dấu, bạn có thể nhấn phím thoát (\) trước khi sử dụng các phím đặc biệt đó.

Ví dụ minh họa:

Để tạo từ 'hỏi' thường sẽ gõ là 'hoi?', nhưng nếu UniKey 'phát hiện lỗi', bạn có thể nhập 'hoi \ ?', vẫn nhận được từ 'hỏi' như bình thường.

LƯU Ý:

• Với kiểu gõ VNI và VIQR sử dụng bảng mã 1 Byte, bạn cần sử dụng font chữ in hoa để viết chữ in hoa có dấu, còn font chữ thông thường sẽ viết được chữ in hoa, nhưng không có dấu.
• Nếu từ đang gõ bị sai dấu, nhưng con trỏ vẫn ở chỗ cũ mà không di chuyển, bạn có thể nhập một dấu khác lên đó.

Gõ tiếng Việt với kiểu Microsoft

Kiểu gõ Microsoft hay còn được gọi là kiểu gõ TCVN6064, vì thực tế chúng ta ít khi sử dụng đến nó nên không được nói đến nhiều, chỉ giới thiệu qua để bạn hiểu về kiểu gõ này.

Bạn có thể thấy rõ ràng, Microsoft là sự kết hợp của hai kiểu gõ VNI và VIQR:

Kiểu gõ Microsoft sử dụng phím số để tạo dấu cho chữ cái (VNI) và các biểu tượng dấu có sẵn như VIQR để viết các chữ Ă, Â, Ô, Ơ...

Hướng dẫn sử dụng kiểu gõ tiếng Việt Telex

Đây là cách mà hầu hết người dùng khi cài đặt Unikey đều áp dụng, nên không cần phải nói nhiều. Tuy nhiên, nếu muốn hiểu rõ hơn về quy tắc gõ của kiểu này, có thể biết thêm rằng, Telex là kiểu gõ lặp (gõ hai lần vào cùng một phím) và sử dụng các chữ cái không có trong bảng chữ cái tiếng Việt (như W, Z).

Ngoài ra, với kiểu gõ Telex này, chúng ta cũng có thể sử dụng các phím ] hoặc [ để gõ nhanh chữ 'ơ' hoặc 'ư'. Cũng có một vài lưu ý đặc biệt với kiểu gõ này:

• Với các bảng mã có chữ hoa có dấu như Unicode (hoặc các bảng mã 2 byte), người dùng chỉ cần gõ chữ cái là chữ hoa, còn các dấu (dấu sắc, dấu hỏi, dấu ngã...) và dấu mũ (trong chữ 'ơ, ư, ê...') có thể gõ phím chữ thường.
• Quy tắc gõ chữ hoa có dấu và không dấu khi dùng các bảng mã 1 Byte cũng tương tự như các kiểu gõ trên.
• Nếu gõ sai dấu và chưa di chuyển chuột sang vị trí mới, có thể sửa nhanh bằng cách gõ đè dấu mới lên (ví dụ: muốn có chữ 'Hải', nhưng gõ nhầm 'Hais', có thể gõ thêm từ 'r' thành 'Haisr' để trả về từ đúng là 'Hải').
• Chú ý quan trọng nữa mà nhiều người thường không để ý, đó là với kiểu gõ Telex của UniKey, các bạn nên đặt dấu của từ ở cuối cùng để bộ gõ này tự động thêm nó vào vị trí đúng trong ngôn ngữ tiếng Việt (ví dụ: từ 'vàng', nên gõ là 'vangf', 'khoảng' = 'khoangr').

Dưới đây là những kiến thức cơ bản để sử dụng bộ gõ tiếng Việt UniKey trên máy tính, tuy nhiên chắc chắn sẽ không có nhiều người biết hoặc thực sự nắm được những quy tắc này. Mong rằng bài viết sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về UniKey cũng như cách gõ tiếng Việt với những kiểu gõ khác ngoài Telex.

Chúc các bạn thực hiện thành công!