Câu 1
Câu hỏi (trang 37 của VBT ngữ văn 9, tập 2)
Đọc các đề bài sau và trả lời:
Đề 1: Xem xét về tư duy về cuộc sống của phụ nữ trong xã hội xưa qua nhân vật Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.
Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân.
Đề 3: Xem xét về cuộc sống của Thuý Kiều trong đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du.
Đề 4: Xem xét về tình cảm gia đình trong thời chiến qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
a. Các đề bài đề cập đến những vấn đề gì của tác phẩm truyện?
b. Các từ “xem xét”, “phân tích” yêu cầu bài làm phải khác nhau như thế nào?
Lời giải chi tiết:
a. Các đề bài đề cập đến các khía cạnh về tính cách, số phận của nhân vật trong tác phẩm.
b.
- Đề “phân tích” đòi hỏi phân tích tác phẩm trước khi đưa ra nhận xét, tập trung vào tính khách quan.
- Đề “xem xét” đòi hỏi phải đưa ra nhận xét về tác phẩm dựa trên một quan điểm hay ý kiến cụ thể, tập trung vào tính chủ quan.
Câu 2
Luyện tập (trang 38 VBT Ngữ văn 9, tập 2)
Cho đề bài: Suy nghĩ của bạn về truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao. Hãy viết phần mở đầu và một đoạn văn thân bài.
Lời giải chi tiết:
1. Lập dàn bài
a. Mở bài: giới thiệu về tác giả Nam Cao và truyện ngắn Lão Hạc.
b. Thân bài: nêu những suy nghĩ về nhân vật.
- Cảnh ngộ khốn khổ của lão Hạc: vợ mất, con đi xa, một mình cô đơn lại ốm nặng.
- Tình cha của một người cha (dù đói nhưng không bán mảnh vườn, giữ lại để con trở về).
- Niềm đau thương của lão Hạc sau khi bán con chó Vàng.
- Cái chết đắng cay của lão Hạc.
- Tấm lòng nhân ái của tác giả.
c. Kết bài: Sức hút của hình tượng nhân vật, thành công của tác giả khi xây dựng nhân vật lão Hạc.
2. Viết đoạn văn: dựa trên các ý chính trên. Tham khảo một số đoạn văn dưới đây.
a. Mở bài:
Nam Cao là một tác giả lỗi lạc trên bầu trời văn học Việt Nam thời kỳ 1930 - 1945. Truyện của Nam Cao chứa đựng sự hiện thực của thời đại và lòng nhân ái đối với con người, đặc biệt là những người khốn khổ. Cùng với Chí Phèo, Trăng sáng, Đời thừa,... Lão Hạc là một truyện ngắn nổi bật. Nhân vật chính trong truyện là Lão Hạc, một người nông dân trải qua nhiều khổ đau và bất hạnh vì nghèo đói nhưng vẫn giản dị, hiền lành, yêu thương con.
b. Thân bài:
Trong lão Hạc hiện hữu một tấm lòng nhân từ, thương yêu. Tình cảm của lão dành cho 'cậu Vàng' được tác giả tả thật cảm động. Lão gọi nó là 'cậu Vàng' như “một bà hiếm hoi gọi đứa con cầu tử'. Lão chăm sóc nó, cho nó ăn trong một cái chén như nhà giàu. Lão ăn gì cũng không quên cho nó, cho nó một miếng; lão ăn bao nhiêu, nó cũng ăn như vậy, thậm chí còn nhiều hơn phần lão… Lão xem nó như một người bạn, hàng ngày lão trò chuyện với nó như thể nó cũng là con người. Tình cảm này khiến lão phải bán nó đến khi trong lòng lão đau xé. Lão kể cho ông giáo nghe về việc bán 'cậu Vàng' với tâm trạng rất đau khổ: 'lão cười như mếu và đôi mắt ầng ậng nước'. Đến nỗi ông giáo thương quá, 'muốn ôm chầm lấy lão mà òa lên khóc'. Khi nhớ lại việc 'cậu Vàng' bị lừa rồi bắt, lão Hạc không kìm được nước mắt: 'Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc...'. Lão Hạc đau đớn đến thế không chỉ vì yêu quý con chó mà còn vì không thể tha thứ cho bản thân mình vì đã trót lừa một con chó. Tấm lòng nhân ái của lão quá cao, trong sạch khiến lão cảm thấy lương tâm đau đớn khi nhận ra trong ánh mắt của con chó có sự trách móc. Phải có một trái tim vô cùng nhân hậu, trong trắng thì mới bị giày vò lương tâm đến vậy, mới cảm thấy có lỗi với một con chó như thế!
Hay:
Lão Hạc mang trong mình một tấm lòng tự trọng cao cả. Lão tự trọng từ với một con chó, với con trai lão, với bà con hàng xóm, với ông giáo và với chính bản thân mình. Khi bán con chó, lão đau khổ, vì lão “đã già mà còn trót lừa một con chó”. Lão nhớ như một ánh mắt của cậu Vàng, mà theo như lời lão là một ánh mắt đầy trách móc, mắng lão tệ hại: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão thế mà lão đối xử với tôi thế này à”. Ánh nhìn ấy làm lão ám ảnh và day dứt không nguôi. Lão từ chối mọi sự giúp đỡ của ông giáo, lão lại chuẩn bị sẵn tiền làm ma cho bản thân, gửi ông giáo, để khi lão có việc thì ông giáo đưa ra, coi như là của lão có chút ít, còn lại thì nhờ bà con hàng xóm cả. Lão làm vậy để không làm phiền đến ai. Từ đó, lão làm vườn, săn cua, ốc, trai ăn để sống qua ngày, thà chết chứ không chịu mắc nợ ai. Có lẽ hành động bán cậu Vàng của lão chính là bước chuẩn bị cho cái chết của lão. Lão xin Binh Tư ít bả chó với lý do bắt chó nhà khác – một lý do làm Binh Tư tự nghĩ lão giả bộ hiền lành thế nhưng cũng ghê ra phết, một lý do làm ông giáo hiểu lầm lão, hiểu lầm một con người đã “khóc vì trót lừa một con chó, một con người nhịn ăn để có tiền làm ma”. Vậy nhưng hóa ra, lão ăn bả chó để tử tự, để giữ vẹn nguyên tấm lòng trong sáng của lão. Lão ăn bả chó, lão chết như một con chó, vật vã, quằn quại trong đau đớn, để chuộc tội với cậu Vàng. Lão chết cũng là để không bị cuộc sống dồn đẩy, bị tha hóa biến chất như Binh Tư, hay Chí Phèo.Cái chết của lão cũng chính là sự tự trọng của lão với con lão. Lão sống mà phải dựa vào tiền của con thì thà lão chết còn hơn.Lão Hạc có một tấm lòng thật đáng trân trọng – lòng tự trọng của lão nông nghèo nhưng trong sạch. Lão chọn “chết trong còn hơn sống đục” khi bị dồn vào đường cùng.