Buzz
Thể loại thơ Haiku (俳句, phát âm high-koo) là dạng thơ ngắn gồm 3 câu, sử dụng ngôn từ để miêu tả giác quan, nhằm truyền đạt cảm xúc hoặc hình ảnh. Thơ Haiku ban đầu được các nhà thơ Nhật Bản phát triển. Họ thường lấy cảm hứng từ thiên nhiên, những khoảnh khắc đẹp, hoặc trải nghiệm sâu sắc. Để sáng tác thơ Haiku, trước tiên bạn cần nảy ra ý tưởng, sau đó chú ý vào các chi tiết và hình ảnh. Hãy cẩn thận khi soạn thơ để tạo ra một âm thanh đặc biệt khi đọc.
Các bước
Nảy ý tưởng cho thơ Haiku
Đi dạo giữa thiên nhiên. Nhiều bài thơ Haiku được lấy cảm hứng từ thế giới tự nhiên như cây cỏ, đá, núi non và hoa lá. Để nảy ra ý tưởng, bạn hãy đi dạo ở công viên hoặc qua rừng gần nhà. Khám phá những con đường dọc bờ sông, hồ, biển. Dành thời gian để quan sát và tận hưởng thiên nhiên, bạn sẽ có ý tưởng cho bài thơ.
- Nếu bạn không thể ra ngoài, hãy xem những bức ảnh thiên nhiên trong sách hoặc trên mạng. Tìm kiếm hình ảnh phong cảnh hoặc đối tượng tự nhiên mà bạn thích có thể giúp bạn có cảm hứng.
Tập trung vào mùa hoặc sự kiện theo mùa. Thơ Haiku cũng có thể nói về mùa trong năm như xuân, hạ, thu, đông. Bạn cũng có thể chọn tập trung vào các sự kiện theo mùa chỉ diễn ra vào thời điểm nhất định trong năm, như hoa anh đào nở hoặc cá hồi bơi ngược về dòng sông gần nhà.
- Thơ Haiku theo mùa thường tập trung vào một chi tiết đặc biệt của mùa đó và gọi tên mùa trong bài thơ. Viết về một mùa trong năm có thể giúp bạn miêu tả lý do tại sao bạn yêu thích thời điểm đó trong năm.
Chọn người hoặc vật làm chủ đề. Haiku không chỉ nói về mùa hay thiên nhiên. Bạn cũng có thể chọn một người hoặc vật cụ thể để làm nguồn cảm hứng cho bài thơ. Có thể bạn muốn viết một bài thơ vui vẻ về chú chó nhà bạn, hoặc một Haiku sâu sắc về một món đồ chơi thời thơ ấu.
- Hãy tập trung vào một người hoặc vật duy nhất trong bài thơ. Haiku rất ngắn và bạn không có đủ không gian để miêu tả mọi suy nghĩ của mình về người hoặc vật đó chỉ trong 3 dòng.
Đọc một bài thơ Haiku mẫu. Để hiểu rõ hơn về thể loại thơ này, bạn nên đọc những bài thơ nổi tiếng và được coi là ví dụ tốt về hình thức. Bạn có thể tìm thấy chúng trong sách hoặc trên internet. Để đọc Haiku về thiên nhiên và các vật thể, bạn có thể tham khảo:
- Haiku của nhà thơ Nhật Matsuo Basho.
- Haiku của nhà thơ Nhật Yosa Buson.
- Haiku của nhà thơ Nhật Tagami Kikusha.
- Haiku của nhà thơ Mỹ Richard Wright.
Chú ý vào những sự kiện quá khứ hoặc những thứ gây phiền lòng. Thử sử dụng các biểu tượng hoặc mô tả một tình huống để thể hiện cảm xúc một cách súc tích. Ví dụ:
- Bùm, bùm, bùm, đoàng, đoàng!
- Tâm trí tôi như một chiến trường
- Thiên thu cuồng nộ
Sáng tạo Haiku
Thực hiện cấu trúc câu và âm tiết của thơ haiku. Thơ Haiku tuân theo quy luật chặt chẽ: cấu trúc 3 dòng, âm tiết 5-7-5. Nghĩa là câu đầu 5 âm tiết, câu hai 7 âm tiết và câu cuối 5 âm tiết.
- Toàn bộ bài thơ có 17 âm tiết. Để đếm âm tiết, hãy đặt tay dưới cằm và phát âm từ. Mỗi nhịp cằm chạm tay được xem là một âm tiết.
- Bài Haiku không cần vần hoặc nhịp điệu, quan trọng là tuân thủ số âm tiết quy định.
Miêu tả chủ thể với chi tiết gợi giác quan. Thơ Haiku truyền tải thông điệp ngắn gọn về chủ thể qua các giác quan. Hãy tưởng tượng mùi hương, cảm xúc, âm thanh, hương vị và hình ảnh của chủ thể. Miêu tả chủ thể chỉ dựa trên cảm quan của bạn, điều này sẽ tạo nên sức sống trong lòng độc giả và làm họ cảm nhận được sức hút trên trang giấy.
- Ví dụ, bạn có thể viết về “mùi lá thông thoang thoảng” hoặc “vị đắng của không khí sớm sài”.
- Nếu bạn viết về một chủ thể cụ thể như chú chó cưng, hãy miêu tả “tiếng móng chạm nhẹ trên nền gạch” hoặc “bộ lông ẩm của chú chó chơi nước”.
Sử dụng hình ảnh và mô tả cụ thể. Tránh sự trừu tượng hoặc mơ hồ trong miêu tả. Thay vào đó, hãy sử dụng hình ảnh cụ thể để người đọc dễ tưởng tượng. Hãy mô tả chủ thể với chi tiết cụ thể và độc đáo.
- Hãy tránh miêu tả dài dòng hoặc sử dụng từ ngữ phức tạp. Hãy sử dụng từ đơn giản để tuân thủ quy tắc âm tiết của Haiku.
- Đừng sử dụng những cụm từ trống rỗng, quá quen thuộc đến mức mất đi ý nghĩa. Thay vào đó, hãy tận dụng những hình ảnh và mô tả độc đáo.
- Ví dụ, bạn có thể viết “Lá rụng làm sạch con đường” hoặc “Con chó đuổi theo chú chim xanh rực rỡ”.
Viết thơ trong hiện tại. Để bài thơ trở nên gần gũi, hãy sử dụng thì hiện tại thay vì quá khứ. Thì hiện tại cũng giúp câu thơ đơn giản và dễ hiểu hơn.
Kết thúc bài thơ với câu cuối bất ngờ. Một bài Haiku hay sẽ có một câu kết thúc sống động và gây ấn tượng. Nó có thể khiến độc giả bất ngờ với hình ảnh cuối cùng hoặc buộc họ phải đọc lại hai câu trước với tâm trạng bàng hoàng.
- Ví dụ, một Haiku của nhà thơ Kobayashi Issa có một câu kết thúc bất ngờ: “Mọi thứ tôi chạm vào/ dù với sự dịu dàng, nhưng oh/ đau như một thủng gai”.
Sắp xếp lại bài thơ
Đọc bài thơ ra to. Khi hoàn thành bản nháp, đọc thơ ra to vài lần. Lắng nghe âm thanh của bài thơ. Đảm bảo từng dòng trôi chảy tự nhiên khi được đọc theo nhịp 5-7-5. Bài thơ cần phải nghe tự nhiên.
- Nếu bạn phát hiện sai sót, hãy chỉnh sửa lại cho mượt mà hơn. Thay thế các từ dài hoặc phức tạp. Đảm bảo bài thơ nghe dễ chịu khi đọc ra to.
Xin ý kiến từ người khác về thơ Haiku của bạn. Hãy nhận phản hồi từ mọi người về bài thơ. Hỏi bạn bè, người thân, hoặc đồng nghiệp về ý kiến của họ. Hỏi họ liệu họ cảm nhận được bài thơ tả về khoảnh khắc tự nhiên hay mùa.
- Nếu bạn viết về một vật thể hoặc chủ thể cụ thể, hỏi mọi người xem họ cảm nhận như thế nào về cách bạn mô tả chủ thể đó.
Đặt bài thơ giữa trang giấy sau khi hoàn thành. Đặt bài thơ vào giữa trang giấy và canh giữa để tạo hình kim cương. Đây là cách trình bày truyền thống cho thơ Haiku.
- Bạn cũng có thể đặt một tựa đề ngắn phía trên bài thơ, như “Mùa thu” hoặc “Con chó”. Tránh đặt tựa dài dòng.
- Hầu hết các bài thơ Haiku không có tựa đề. Bạn không cần phải đặt tên cho bài thơ nếu không muốn.
