Hướng dẫn quy trình viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học

Buzz

Nội dung bài viết

Chọn nhân vật mà bạn ưa thích trong một tác phẩm văn học bạn đã học hoặc đã đọc.

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Truyện ngắn 'Người thầy đầu tiên' của Ai-tô-ma-tốp kể về thầy Đuy-sen qua hồi ức của bà An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va.
- Thầy Đuy-sen, dù còn trẻ và chưa có nhiều kiến thức, đã làm việc không ngừng để xây dựng một trường học từ chuồng ngựa cũ.
- Thầy xuất hiện hiền lành, nhiệt huyết và động viên học trò bằng tình yêu thương.
- Thầy tạo ấn tượng sâu sắc và khơi dậy niềm khao khát học hành trong lòng các em.
- Đuy-sen là biểu tượng của người thầy yêu thương và là nguồn cảm hứng cho thế hệ học trò.

Chọn nhân vật mà bạn ưa thích trong một tác phẩm văn học bạn đã học hoặc đã đọc.

1. Hướng dẫn quy trình viết

TRƯỚC KHI VIẾT

a. Lựa chọn nhân vật trong một tác phẩm văn học

Lựa chọn nhân vật em yêu thích trong một tác phẩm văn học đã học hoặc đã đọc.

b. Tìm ý

Cần tìm hiểu và lựa chọn các chi tiết liên quan đến nhân vật và đưa ra những suy luận về đặc điểm nhân vật đó.

- Khi tìm hiểu và lựa chọn các chi tiết liên quan đến nhân vật, cần chú ý:

+ Lời người kể chuyện nhận xét trực tiếp về nhân vật

+ Đặc điểm nhân vật được nhà văn thể hiện gián tiếp qua:

Các chi tiết miêu tả ngoại hình nhân vật (thân hình, gương mặt, ánh mắt, làn da, mái tóc, trang phục,…). Các chi tiết này cũng có thể hé lộ tính cách của nhân vật
Các chi tiết miêu tả hành động: những cử chỉ, việc làm thể hiện cách ứng xử của nhân vật với bản thân và thế giới xung quanh
Ngôn ngữ của nhân vật: lời nói của nhân vật (đối thoại, độc thoại)
Thế giới nội tâm: những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật
Mối quan hệ với các nhân vật khác: thái độ, lời nói, hành động của nhân vật với các nhân vật khác trong tác phẩm

c. Lập dàn ý

- Mở bài: giới thiệu tác phẩm văn học và nhân vật; nêu khái quát ấn tượng về nhân vật

- Thân bài: Phân tích đặc điểm của nhân vật (chỉ ra đặc điểm của nhân vật dựa trên các bằng chứng trong tác phẩm) và nhận xét, đánh giá nghệ thuật xây dựn nhân vật của nhà văn

- Kết bài: Nêu ấn tượng và đánh giá về nhân vật

VIẾT BÀI

- Để những nhận xét về nhân vật thuyết phục và có giá trị, cần dựa trên những sự việc, chi tiết liên quan đến nhân vật trong tác phẩm

- Cần nhìn nhận, phân tích nhân vật từ nhiều góc độ, trong một chỉnh thể trọn vẹn để có những nhận xét, đánh giá toàn diện, thuyết phục

- Phân tích nhân vật một cách cụ thể, chi tiết. Không nên nhận xét, đánh giá về nhân vật một cách chung chung. Cần đưa ra các bằng chứng trong tác phẩm để làm căn cứ cho những nhận xét, suy luận về đặc điểm nhân vật

CHỈNH SỬA

Rà soát, chỉnh sửa bài viết của em theo những gợi ý trong bảng sau:

Yêu cầu	Gợi ý chỉnh sửa
Giới thiệu được nhân vật trong tác phẩm văn học	Nếu chưa giới thiệu được nhân vật, hãy viết một vài câu giới thiệu nhân vật em sẽ phân tích
Chỉ ra được đặc điểm của nhân vật dựa trên các bằng chứng trong tác phẩm	Gạch dưới những nhận xét, đánh giá của em về nhân vật. nếu chưa đầy đủ, cần bổ sung Vẽ đường lượn dưới các bằng chứng được trích dẫn từ tác phẩm. Nếu chưa có hoặc chưa thuyết phục thì cần bổ sung
Nhận xét, đánh giá được nghệ thuật xây dựng nhân vật của nhà văn	Đánh dấu những câu văn nhận xét, đánh giá về nghệ thuật xây dựng nhân vật. Nếu chưa có hoặc chưa đủ thì cần viết thêm
Nêu được ý nghĩa của hình tượng nhân vật	Đánh dấu câu văn nêu ý nghĩa của hình tượng nhân vật. Nếu chưa có, hãy viết một vài câu nêu ý nghĩa của hình tượng nhân vật
Bảo đảm yêu cầu về chính tả và diễn đạt	Rà soát lỗi chính tả và diễn đạt (dùng từ, đặt câu, liên kết câu, liên kết đoạn…). Chỉnh sửa nếu phát hiện lỗi

2. Ví dụ minh họa

Dàn ý:

- Giới thiệu về tác phẩm văn học và nhân vật; tóm tắt tổng quan ấn tượng về nhân vật.

- Phân tích các đặc điểm của nhân vật

+ Nhân vật xuất hiện như thế nào?

+ Các chi tiết mô tả hành động của nhân vật.

+ Lối nói của nhân vật

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật là như thế nào?

+ Mối quan hệ của nhân vật đó với các nhân vật khác

- Kết bài: Nêu ấn tượng và đánh giá về nhân vật

Bài làm

Người thầy đầu tiên là một truyện ngắn xuất sắc của Ai-tô-ma-tốp kể về thầy giáo Đuy-sen qua hồi ức của bà viện sĩ An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va, người trước đây là học trò của thầy Đuy-sen.

Hình ảnh một người thầy tuyệt vời và đáng kính là điều mà mỗi chúng ta cảm nhận sâu sắc nhất khi đọc truyện ngắn này. Khi đến vùng núi quê hương của cô bé An-tư-nai, thầy Đuy-sen còn trẻ. Trí thức của thầy lúc đó chưa cao, nhưng trái tim thầy tràn đầy tình yêu và nhiệt huyết cách mạng. Thầy làm việc hết lòng hàng tháng, làm đất, sửa vách, sửa cửa, quét dọn sân..., biến cái chuồng ngựa bỏ hoang thành một trường học khiêm tốn nằm ở lưng chừng núi, gần con đường vào làng nhỏ của dân Kir-ghi-di, một vùng nghèo nàn và lạc hậu ở Trung Á.

Khi An-tư-nai và các bạn đến thăm trường, họ tò mò 'xem thầy giáo đang làm gì, ở đây có gì thú vị' thì thấy thầy 'bước ra từ trong cửa, người đầy bụi đất'. Thầy Đuy-sen 'mỉm cười, niềm nở' lau mồ hôi trên mặt, sau đó nhẹ nhàng hỏi: 'Các em đến từ đâu vậy, các em gái?' Trước những 'khách nhỏ tuổi', thầy nhẹ nhàng nói: 'Các em vào đây xem thử, chắc chắn các em sẽ thấy học ở đây thú vị. Còn trường của các em thì có thể nói là đã sẵn sàng đón tiếp các em rồi...?

Đuy-sen thật là một người thầy tuyệt vời, những hành động của thầy rất trong sáng. Thầy hiền lành nói những lời ấm áp khiến tâm hồn tuổi thơ rung động. Chỉ mới gặp gỡ các em nhỏ xa lạ lần đầu mà thầy đã nhìn thấu, đã hiểu rõ khao khát học hành của các em: 'các em sẽ thấy học ở đây thú vị?' Thầy 'khoe' với các em về việc lò sưởi trong mùa đông..., thầy tin tưởng trường học đã sẵn sàng 'có thể bắt đầu học ngay'. Thầy động viên hay khích lệ? Thầy hỏi các em nhỏ người dân tộc miền núi chưa từng biết trường học là gì bằng tất cả tình yêu thương mênh mông: 'Các em thích học không? Các em sẽ đi học phải không?'

Thầy Đuy-sen thật có tài, giàu kinh nghiệm giảng dạy. Chỉ sau vài phút gặp gỡ, vài lời nói nhẹ nhàng, thầy đã chiếm được trái tim tuổi thơ. Thầy đã đánh thức trong lòng các em nhỏ miền núi niềm mong ước được học hành.

Với An-tư-nai, thầy nhìn thấu lòng em, hiểu được cảnh ngộ mồ côi của em, thầy an ủi và khen ngợi em một cách chân thành: 'An-tư-nai, cái tên thật đẹp, và em chắc chắn là ngoan lắm phải không?'. Câu nói đó cùng với nụ cười hiền hậu của Đuy-sen đã làm cho cô gái dân tộc thiểu số bé nhỏ, bất hạnh 'cảm thấy lòng ấm hẳn lên'.

Đuy-sen là người thầy đầu tiên, người thầy mở đầu cho sự hiểu biết của An-tư- nai. Thầy là người hiền lành, yêu thương tuổi thơ. Thầy đã thắp sáng trong lòng các em ngọn lửa nhiệt huyết và mong muốn học hành. Đuy-sen là biểu tượng tuyệt vời của một người thầy tuổi thơ. Con đường thanh xuân là con đường của kiến thức. Trên con đường rực rỡ đó, mỗi chúng ta sẽ gặp gỡ nhiều thầy, cô giáo. Như An-tư-nai, trong tâm hồn của mỗi người luôn tỏa sáng những người thầy tuyệt vời như Đuy-sen.

Ai-ma-tốp đã viết một câu chuyện ngắn đầy cảm xúc, được kể dưới dạng hồi ức chân thực. Hình ảnh của Đuy-sen - người thầy đầu tiên và hình ảnh của An-tư-nai, cô bé mồ côi khao khát kiến thức, được tác giả diễn tả với tất cả sự tôn vinh, với tình yêu rộng lớn. Người thầy trong câu chuyện là biểu tượng của tình thương đến với tuổi thơ, mang ánh sáng cách mạng để làm thay đổi số phận. Ngọn lửa tình yêu như là nguồn sáng của văn chương Ai-ma-tốp, mãi mãi làm ấm áp tâm hồn. Thầy Đuy-sen ngày càng gần gũi trong tình yêu thương của tuổi thơ chúng ta.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Có những yếu tố nào quan trọng khi chọn nhân vật trong một tác phẩm văn học?

Khi chọn nhân vật, cần chú ý đến lời kể của người kể chuyện, đặc điểm nhân vật qua miêu tả ngoại hình, hành động, ngôn ngữ, thế giới nội tâm và mối quan hệ với nhân vật khác.

Tại sao cần phân tích chi tiết nhân vật trong tác phẩm văn học?

Phân tích chi tiết giúp nhận diện rõ nét đặc điểm, tính cách của nhân vật, từ đó đưa ra những đánh giá thuyết phục về sự phát triển và ý nghĩa của nhân vật trong tác phẩm.

Những yếu tố nào giúp làm nổi bật hình ảnh nhân vật trong bài viết phân tích?

Để làm nổi bật hình ảnh nhân vật, cần sử dụng các bằng chứng cụ thể từ tác phẩm, chỉ ra các đặc điểm nổi bật và cách mà tác giả xây dựng nhân vật qua ngôn ngữ và hành động.

Tại sao việc đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật lại quan trọng trong phân tích văn học?

Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật giúp hiểu rõ hơn về cách tác giả truyền tải thông điệp và cảm xúc, đồng thời tạo nên chiều sâu cho tác phẩm, giúp người đọc cảm nhận và liên tưởng.

Có cách nào để kết bài phân tích nhân vật một cách ấn tượng hơn không?

Kết bài nên tóm tắt ấn tượng về nhân vật, nhấn mạnh ý nghĩa mà nhân vật mang lại cho tác phẩm, đồng thời đưa ra những suy nghĩ cá nhân để tạo sự kết nối với độc giả.