Sau khi bạn đã chọn và lắp ráp đầy đủ thành phần, việc quan trọng tiếp theo là kiểm tra và bảo dưỡng cẩn thận máy của mình. Dưới đây là những bước bạn nên thực hiện ngay sau khi hoàn tất quá trình xây dựng, trước khi bắt đầu sử dụng máy.
Kiểm Tra Linh Kiện
Sau khi hoàn thành lắp ráp, hãy thực hiện kiểm tra nhỏ để đảm bảo máy của bạn đã vượt qua bài kiểm tra tự khởi động (POST) thành công.
- Đảm bảo rằng công tắc nguồn (PSU) đã được bật. Một số nguồn không có công tắc và luôn bật khi cắm điện.
- Kiểm tra khe RAM để đảm bảo chúng đã được lắp chặt, và kiểm tra ổ cứng để đảm bảo dây cáp đã được nối đúng (đối với ổ chuẩn SATA) hoặc được bắt vít chặt vào mainboard (ổ chuẩn PCIe).
- Kiểm tra sợi cáp kết nối chuột, bàn phím, màn hình và nguồn điện để đảm bảo chúng đã được cắm chặt.
- Nếu bạn mua máy đã lắp ráp sẵn, hãy kiểm tra linh kiện để xem có vật liệu bảo vệ cần loại bỏ không, ví dụ như miếng nhựa mỏng che mặt lưng card đồ họa.
- Quan trọng nhất, đừng để ốc, vít rơi vào thùng máy. Chúng có thể gây chập mạch và gây hỏng hóc linh kiện của bạn.
Bước POST và Cấu Hình BIOS
Sau khi ghép các linh kiện, kết nối màn hình với cổng card đồ họa, cắm điện và bật nguồn, bạn nhấn nút Power trên thùng máy. Lúc này, PC sẽ thực hiện bài kiểm tra POST để đảm bảo mọi thứ hoạt động ổn định.
Nếu máy hoạt động bình thường, trước khi cài đặt Windows, hãy vào BIOS để thực hiện một số cài đặt. Nhấn nút trên bàn phím tùy thuộc vào hãng sản xuất mainboard hoặc PC của bạn. Dưới đây là danh sách nút bạn có thể sử dụng để vào BIOS với một số thương hiệu nổi tiếng:
- Acer, Asus: F2 hoặc DEL.
- Dell: F2 hoặc F12.
- HP: ESC hoặc F10.
- Lenovo: F2 hoặc Fn + F2.
- MSI: DEL.
- Tablet Surface của Microsoft: Giữ nút tăng âm lượng.
- Samsung, Toshiba: F2.
- Sony: F1, F2, hoặc F3.
BIOS sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về các linh kiện và xác định chúng đã được nhận diện đúng hay không. Những thông tin quan trọng cần kiểm tra bao gồm model, xung nhịp và số nhân CPU; dung lượng, độ trễ và bus RAM; cũng như các ổ cứng trong máy.
Ngoài ra, Mytour khuyến khích kiểm tra và bật XMP (Extreme Memory Profile) nếu có thể. Đây là tính năng giúp RAM hoạt động ở tốc độ được quảng cáo.
- Khám phá thêm: XMP là gì và cách để RAM của bạn chạy đúng tốc độ?
Cài đặt hệ điều hành
Ngày nay, người dùng máy tính đối diện với sự lựa chọn giữa Windows và Linux, với những đặc tính riêng biệt. Windows, với độ phổ biến toàn cầu, dễ sử dụng và thân thiện với người mới sử dụng, đồng thời hưởng lợi từ sự hỗ trợ mạnh mẽ của Microsoft và cộng đồng người dùng.
Ngược lại, Linux là lựa chọn dành cho những người chuyên nghiệp, đem đến nhiều sự khác biệt ngay cả giữa các phiên bản Linux. Đối với người dùng thông thường, Windows là sự lựa chọn đơn giản, và đối với người đam mê, Windows là sự lựa chọn hợp lý.
Hiện nay, việc cài đặt hệ điều hành thông qua USB trở nên dễ dàng hơn mà không cần sử dụng đầu đọc đĩa CD, DVD như trước đây. Quy trình cài đặt cũng trở nên đơn giản hơn nhiều, bạn có thể tham khảo video hướng dẫn dưới đây:
Sau khi hoàn thành cài đặt hệ điều hành, nên ngay lập tức chạy tính năng cập nhật để có được các bản vá lỗi và tính năng mới nhất. Mặc dù đôi khi điều này có thể mang lại những vấn đề mới khiến hệ điều hành không hoạt động bình thường, nhưng trong hầu hết các trường hợp, lợi ích là nhiều hơn hại.
Cài đặt driver
Windows 10 và Windows 11 có khả năng tự nhận diện và cài đặt driver tự động cho máy tính của bạn, tuy nhiên không phải lúc nào chúng cũng tải đúng phiên bản mới nhất hoặc không cài đặt driver cho các linh kiện mà chúng không nhận diện được.
Do đó, Mytour đề xuất bạn tự cài đặt một số driver sau đây:
- Driver card đồ họa mới nhất từ AMD hoặc NVIDIA tùy thuộc vào sự chọn lựa khi ráp máy. Điều này giúp bạn tận dụng toàn bộ sức mạnh của linh kiện đắt tiền này.
- Driver cho bo mạch chủ, đặc biệt quan trọng nếu nó được trang bị các tính năng cao cấp không có trong các mainboard cấp thấp như Wi-Fi tích hợp hoặc Bluetooth.
- Nếu bạn sử dụng CPU AMD, Mytour khuyến nghị cài thêm AMD Ryzen Master, một công cụ theo dõi và overclock CPU rất mạnh mẽ của AMD.
Kiểm tra nhiệt độ các linh kiện
Sau khi kiểm tra các quạt trong thùng máy để đảm bảo chúng hoạt động bình thường khi khởi động (một số quạt sẽ tự động ngừng sau một khoảng thời gian nếu máy không hoạt động mạnh), bạn có thể sử dụng một phần mềm để kiểm tra xem linh kiện của mình có hoạt động ở mức nhiệt độ bình thường hay không.
HWMonitorlà một trong những ứng dụng được người dùng ưa thích với giao diện đơn giản và dễ sử dụng nhất.
Nếu bạn phát hiện linh kiện nóng bất thường (khoảng 90-100 độ), hãy tắt nguồn và kiểm tra xem các tản nhiệt đã được lắp đặt chặt vào bề mặt linh kiện chưa, dòng khí từ quạt có được tối ưu hay không (sẽ được hướng dẫn kỹ hơn trong một bài viết khác trên Mytour).
Điều khó khăn khi nói về nhiệt độ là xác định được mức bình thường vì nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Thông thường, khi chơi game hoặc render, nhiệt độ của card đồ họa (tản nhiệt khí) thường dao động từ 60 đến 80 độ C. Nếu máy tính đang chịu tải nặng, CPU có thể đạt nhiệt độ từ 80-85 độ C. Mainboard cũng có thể có nhiệt độ dao động từ 30 đến 80 độ C tùy thuộc vào vị trí, ví dụ như chip cầu Bắc sẽ nóng hơn nhiều so với các tụ điện.
- Xem thêm: Lựa chọn giữa tản nhiệt khí và tản nhiệt nước, và lý do?
Cài đặt các ứng dụng hữu ích
Các hệ điều hành của Microsoft thường tích hợp nhiều tiện ích sẵn có để phục vụ người dùng, nhưng sau khi xây dựng PC và cài đặt hệ điều hành, bạn có thể cần thêm những thứ sau đây:
- Một trình duyệt 'chất'. Mytour đề xuất sử dụng Firefox, vì Google đang cố gắng loại bỏ các trình chặn quảng cáo khỏi Chrome.
- Một ứng dụng email như Outlook hoặc Thunderbird.
- Các chương trình phát video phổ biến như VLC.
- Chương trình diệt virus và tường lửa để bảo vệ máy tính.
- Phần mềm nén / giải nén file như WinRar hoặc 7zip.
Tùy thuộc vào nhu cầu, bạn cũng có thể cài đặt thêm các ứng dụng quản lý và xử lý ảnh, các ứng dụng phục vụ công việc, cũng như các gói .NET Framework, Visual C++,…
Benchmark và stress test
Đây là hai bước không bắt buộc, nhưng Mytour cho rằng bạn nên thực hiện để hiểu rõ về sức mạnh và độ bền của chiếc máy của mình.
Cinebenchlà phần mềm có thể thực hiện cả hai bước trên, nhưng bạn cũng có thể sử dụng các ứng dụng benchmark chuyên nghiệp khác như 3DMark, Octanebench, Chrystal Disk Mark,…
Các ứng dụng benchmark đều hoạt động theo cách tương tự: chúng chạy các bài kiểm tra nặng về tính toán và đồ họa, sau đó dựa vào kết quả để đưa ra điểm số. Điều này giúp bạn hiểu được máy tính của mình mạnh mẽ đến đâu so với mức độ chung.
Stress test không phải để đánh giá sức mạnh của máy, mà là để đảm bảo rằng dàn PC bạn vừa lắp ráp có thể hoạt động ổn định ở mức hiệu suất cao trong thời gian dài. Những bài kiểm tra này cung cấp thông tin về nhiệt độ của các linh kiện, hiệu suất overclock, mức độ ồn của quạt, tiêu thụ điện của máy,…
Lời kết
Vậy là bạn đã biết những bước cần thực hiện sau khi xây dựng xong PC mơ ước của mình. Chúc bạn thành công khi khởi động cỗ máy của mình, và đừng quên kiểm tra kỹ lưỡng để tránh tình trạng phải tháo rời thùng máy và bắt đầu lại từ đầu. Hẹn gặp bạn trong những bài viết tiếp theo!