Buzz
Truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi là một tác phẩm đặc sắc của nhà văn Tạ Duy Anh. Chúng tôi giới thiệu tài liệu Hướng dẫn soạn văn 6: Bức tranh của em gái tôi từ sách Cánh Diều.
Chúng tôi mời các bạn học sinh lớp 6 tham khảo nội dung chi tiết được chúng tôi đăng tải dưới đây.
1. Phần Kiến thức Ngữ Văn
1.1 Một số khái niệm cơ bản
- Truyện ngắn là một dạng văn xuôi có kích thước nhỏ, ít nhân vật, ít sự kiện phức tạp; thường không có nhiều tuyến truyện; các chi tiết tập trung và súc tích; văn phong chứa đựng nhiều ý nghĩa ẩn…
- Đặc điểm của nhân vật là những đặc điểm riêng biệt của họ trong câu chuyện, thường được biểu hiện qua hình dáng, cử chỉ, hành động, ngôn từ, tư duy…
- Lời kể là từ người đã kể lại câu chuyện. Lời của nhân vật là từ một nhân vật trong câu chuyện.
1.2 Khía cạnh của Trạng ngữ
Trạng ngữ là phần phụ chỉ bối cảnh (thời gian, vị trí, nguyên nhân, mục đích...) của sự việc trong câu.
1.3 Miêu tả hoạt động sinh hoạt
Miêu tả hoạt động sinh hoạt là việc mô tả, tái hiện các hoạt động của con người trong cuộc sống hàng ngày, công việc hoặc trong các sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch, lễ hội...
Soạn bài: Bức tranh của em gái tôi - Mẫu 1
2.1 Chuẩn bị sẵn sàng
- Câu chuyện kể về hai anh em, trong đó em trai có khả năng vẽ tranh xuất sắc và tấm lòng nhân ái giúp anh trai nhận ra nhược điểm của mình.
- Trong câu chuyện xuất hiện các nhân vật như: anh trai (tôi), Kiều Phương, bố, mẹ, chú Tiến Lê. Nhân vật chính là anh trai và Kiều Phương. Anh trai là một cậu bé tự ti, cảm thấy ghen tỵ với tài năng của em gái.
- Câu chuyện được kể từ góc nhìn của người tham gia trực tiếp. Việc này giúp làm cho câu chuyện trở nên chân thực hơn, cũng như cho phép nhân vật kể chuyện thể hiện suy nghĩ về hành động của mình.
- Câu chuyện đề cập đến yếu tố tình cảm trong sáng và lòng nhân ái luôn vượt trội hơn, cao quý hơn sự ganh ghét và đố kị. Câu chuyện mang đến một bài học sâu sắc cho mỗi người đọc.
- Tác giả Tạ Duy Anh:
- Sinh năm 1959, quê ở huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội).
- Hiện ông đang làm việc tại Nhà xuất bản Hội nhà văn.
- Ông là một tác giả trẻ trong thời kỳ đổi mới.
- Một số tác phẩm: Thiên thần sám hối (tiểu thuyết), Bức tranh của em gái tôi (truyện ngắn), Dưới bàn tay vô hình (tự truyện), Bước qua lời nguyền (tiểu thuyết)...
2.2 Hiểu biết đọc
Câu 1. Dựa vào tiêu đề và hình minh họa, bạn có thể phỏng đoán nội dung chính của truyện này là gì?
Nội dung chính của truyện là về bức tranh của em gái tôi.
Câu 2. Người kể câu chuyện ở ngôi nào? Kể với ai?
Người kể câu chuyện ở ngôi thứ nhất. Kể với độc giả.
Câu 3. Vì sao nhân vật tôi bí mật theo dõi em gái?
Nhân vật tôi tò mò về hành động của em gái.
Câu 4. Phần 2 giúp người đọc hiểu điều gì?
Khám phá tài năng của bản thân đòi hỏi sự khéo léo và sự khuyến khích từ người khác.
Câu số 5. Điều quan trọng là chú ý đến sự thay đổi của nhân vật 'tôi' thông qua tâm trạng, suy nghĩ và hành động ở phần ba.
- Cảm thấy buồn bã và ghen tức.
- Cảm thấy tự ti vì thiếu tài năng.
- Lén ngắm nhìn những bức tranh em gái vẽ: bày tỏ sự ngưỡng mộ với tài năng của em gái.
- Thái độ khó chịu và gay gắt với em, không thể gần gũi với em như trước.
Câu số 6. Sự kiện nào trong phần tư khiến câu chuyện trở nên hấp dẫn? Tại điểm nào câu chuyện trở nên thú vị hơn?
- Khi em gái tham dự cuộc thi vẽ và biết được rằng cô ấy đã giành giải nhất. Em muốn chia sẻ niềm vui với anh trai, nhưng anh trai lại lạnh lùng từ chối.
- Chỉ khi nhìn thấy bức tranh đoạt giải nhất, người anh bất ngờ và hối hận vì đã không đối xử tốt với em gái, cảm thấy không đủ xứng đáng với lòng nhân hậu và cao thượng của em.
Câu số 7. Hình ảnh chú bé trong bức tranh được mô tả như thế nào?
Một cậu bé đang ngồi nhìn ra cửa sổ, dưới bầu trời xanh thẳm. Gương mặt của cậu bé tỏa sáng, phản ánh một ánh sáng đặc biệt. Tư thế ngồi của cậu bé không chỉ thể hiện sự suy tư mà còn rất mơ mộng.
Câu số 8. Chú ý đến sự thay đổi tâm trạng của nhân vật 'tôi'.
Người anh đã cảm thấy bất ngờ, xúc động và hối hận.
2.3 Trả lời câu hỏi
Câu số 1. Câu chuyện kể về điều gì? Hãy tóm tắt nội dung của câu chuyện trong khoảng 8 - 10 dòng.
- Câu chuyện nói về hai anh em, trong đó người em có tài năng về hội họa và lòng nhân hậu đã giúp anh trai nhận ra nhược điểm của mình.
- Tóm tắt: Câu chuyện nói về hai anh em Kiều Phương (hay còn gọi là Mèo). Kiều Phương là một cô bé nghịch ngợm nhưng lại có khả năng vẽ đặc biệt. Một lần, chú Tiến Lê - bạn thân của bố, phát hiện ra tài năng của cô bé. Ngược lại, người anh cảm thấy tự ti khi nhận ra mình không có tài năng gì. Nhờ sự giúp đỡ của chú Tiến Lê, Kiều Phương có cơ hội tham gia trại thi vẽ quốc tế, khiến người anh ghen tị. Bất ngờ, bức tranh đoạt giải của cô bé lại là về người anh của mình. Bức tranh thể hiện người anh hoàn hảo đến mức khiến anh từ tự hào đến hối hận. Trước tác phẩm, người anh nhận ra lòng nhân từ của em gái và hối hận vì đã đối xử không đúng với cô.
Câu số 2. Hãy đưa ra một số chi tiết trong văn bản để thấy sự khác biệt giữa tính cách của người anh và tính cách của người em (Kiều Phương).
- Anh trai tự tin nhưng cũng ghen tị với em gái:
- Khi cha mẹ mừng rỡ vì thành công của em, anh lại cảm thấy ganh tị và buồn bã.
- Anh tự ti vì không thấy mình có điều gì đặc biệt.
- Anh trở nên căng thẳng hơn với em, không còn thể hiện tình cảm như trước.
- Em gái hồn nhiên, đáng yêu và luôn quý trọng anh:
- Kiều Phương rất vui khi được gọi là 'Mèo', thậm chí còn dùng biệt danh đó để nói chuyện với bạn bè.
- Cô bé thường vẽ tranh với nhiều màu sắc khác nhau: đỏ, vàng, xanh, đen...
- Kiều Phương đã giành giải Nhất trong cuộc thi vẽ tranh quốc tế với bức tranh về anh trai của mình.
Câu 3. Nhân vật em thường được biểu hiện qua hành động, trong khi nhân vật anh thường được tác giả chú ý tới tâm trạng của họ. Cung cấp các chi tiết cụ thể để minh họa cho điều này. Cách kể chuyện ảnh hưởng như thế nào đến cách mô tả hai nhân vật đó?
- Nhân vật em được thể hiện qua hành động của mình:
- Cô bé thích khám phá những vật dụng trong nhà với sự hứng thú.
- Kiều Phương tỏ ra hồn nhiên khi trả lời một cách vô tư 'Em không làm hỏng gì đâu! Mèo mà lại!' khi anh trai biểu lộ sự khó chịu 'Em không để chúng nó yên được à!'
- Kiều Phương vừa hoàn thành công việc mà cha mẹ giao vừa hát vang vui vẻ.
- Cô bé thường sáng tạo với các bức tranh với nhiều màu sắc khác nhau: đỏ, vàng, xanh, đen...
- Nhân vật anh được chú ý mô tả tâm trạng:
- Anh trai tỏ ra khó chịu khi thấy em hay lục lọi đồ vật trong nhà.
- Anh tự ti vì không thấy mình có điều gì đặc biệt.
- Khi nhìn thấy bức tranh được em gái giành giải Nhất, tâm trạng của anh: từ sự ngỡ ngàng khi nhận ra em mình lại xuất sắc như vậy. Từ ngỡ ngàng chuyển thành tự hào về thành tích của em mình. Nhưng điều đó cũng khiến niềm vui, niềm hạnh phúc của anh trở thành xấu hổ...
Câu 4. Đọc phần 5 và trả lời các câu hỏi:
a. Tại sao người anh cảm thấy muốn khóc?
Người anh bị xúc động trước tình cảm của em gái, hối hận về suy nghĩ và hành động của mình.
b. Câu nói “Không phải con gái đâu. Đằng sau đó là tâm hồn và lòng nhân hậu của em đấy!” cho em biết gì về người anh?
Người anh không có bản tính xấu, đầy tình yêu thương, biết sửa sai.
c. Điều gì đã tạo nên điều bất ngờ ở cuối câu chuyện?
Điều bất ngờ là bức tranh giành giải Nhất của Kiều Phương lại là một bức vẽ về anh trai của cô. Nhờ điều đó, người anh nhận ra những sai lầm của mình.
Câu 5. Ở cuối câu chuyện, tác giả viết: “Tôi chỉ nhìn thoáng qua dòng chữ trên bức tranh: “Anh trai của tôi”. Nhưng dưới ánh mắt của tôi…” Em hiểu rằng nội dung chưa được viết sau dấu ba chấm ấy là gì? Điều đó thể hiện tâm trạng như thế nào của người anh? Em đã từng trải qua tình cảm đó chưa?
- Sau dấu ba chấm là những suy nghĩ không tích cực của người anh về em gái.
- Điều này phản ánh sự ân hận trong tâm trạng của người anh. Mỗi người đều có thể đã từng trải qua cảm xúc đó.
Câu 6. Theo em, truyện muốn tôn vinh điều gì? Điều đó ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống hàng ngày của mỗi người?
Truyện muốn ca ngợi tình yêu thương trong sáng và lòng nhân hậu của con người. Điều này mang lại bài học quý giá cho cuộc sống của mỗi người.
Tiểu thuyết 'Bức tranh của em gái tôi' - Mẫu 2
3.1 Tác giả
- Tạ Duy Anh, sinh năm 1959, quê ở huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà Tây (hiện thuộc Hà Nội).
- Hiện đang làm việc tại Nhà xuất bản Hội Nhà văn.
- Ông là một nhà văn trẻ trong thời kỳ đổi mới.
- Danh sách một số tác phẩm: Thiên thần hối cải (tiểu thuyết), Bức tranh của em gái tôi (truyện ngắn), Dưới bàn tay vô hình (tự truyện), Bước qua lời nguyền (tiểu thuyết)...
3.2 Tác phẩm
a. Nguyên bản
- Truyện được vinh dự giành giải Nhì tại cuộc thi viết 'Tương lai vẫy gọi' do báo Thiếu niên tiền phong tổ chức.
- Xuất bản trong tập 'Con dế ma' (năm 1999).
b. Sắp xếp
Bao gồm 4 phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “Em không làm hỏng là được…”: Giới thiệu về nhân vật người em.
- Phần 2. Tiếp tục đến “Chú còn hứa sẽ giúp em gái tôi để nó phát huy tài năng”: Người em bí mật vẽ tranh và tài năng được phát hiện.
- Phần 3. Tiếp theo đến “nó như chọc tức tôi”: Tâm trạng, thái độ của người anh trước tài năng của em gái.
- Phần 4. Còn lại: Người em tham gia cuộc thi, câu chuyện về bức tranh đoạt giải và sự hối hận của người anh.
c. Tóm lược
Kiều Phương là một cô bé nghịch ngợm. Một lần, chú Tiến Lê - bạn thân của bố, ghé nhà và phát hiện ra tài năng hội họa của cô bé. Từ đó, sự chú ý trong gia đình dồn vào Kiều Phương, khiến người anh cảm thấy tự ti vì không có tài năng và ghen tị với em. Nhờ sự giúp đỡ của chú Tiến Lê, Kiều Phương tham gia trại thi vẽ tranh quốc tế và giành giải Nhất. Bức tranh của cô bé khiến người anh cảm thấy ngạc nhiên, xúc động và hối hận.
3.3 Đọc - hiểu văn bản
a. Nhân vật người anh trai
- Trước khi phát hiện ra tài năng của em gái:
- Đặt cho em gái biệt danh là “Mèo”
- Tỏ ra khó chịu khi thấy em hay lục lọi đồ vật trong nhà.
- Thấy em gái tự chế ra màu vẽ, âm thầm theo dõi nhưng coi đó chỉ là trò nghịch ngợm của trẻ con, thường xuyên bắt bẻ em.
- Khi tài năng hội hoạ của em gái được phát hiện:
- Bố mẹ mừng rỡ nhưng người anh lại cảm thấy buồn bã, ganh tị.
- Cảm thấy tự ti vì không có tài năng gì.
- Lén ngắm những bức tranh em gái vẽ: bày tỏ sự ngưỡng mộ tài năng của em gái.
- Khó chịu và hay gắt gỏng với em, không thể chơi thân với em như trước.
- Khi em tham gia cuộc thi vẽ tranh và biết mình giành giải Nhất:
- Em muốn chia sẻ niềm vui với anh trai, nhưng anh lại lạnh lùng gạt ra.
- Chỉ khi nhìn thấy bức tranh đạt giải Nhất, anh cảm thấy vô cùng xúc động và hối hận vì đã không đối xử tốt với em, cảm thấy không xứng đáng với tấm lòng nhân hậu và cao thượng của em.
b. Nhân vật Kiều Phương
- Kiều Phương là cô bé ngây thơ và hồn nhiên:
- Kiều Phương vui vẻ khi được gọi là “Mèo”, thậm chí còn dùng biệt danh đó để giao tiếp với bạn bè.
- Cô bé thích khám phá các đồ vật trong nhà một cách thú vị.
- Kiều Phương tự tin trả lời hồn nhiên “Mèo mà lại! Em không phá là được” khi nghe anh trai tỏ vẻ khó chịu “Này, em không để chúng nó yên được à!”.
- Cô bé vừa hoàn thành những việc bố mẹ giao vừa hát vui vẻ.
=> Một nhân vật luôn ngây thơ và đáng yêu.
- Kiều Phương là cô bé có tài năng về hội họa:
- Cô bé thường sáng tạo với nhiều màu sắc: đỏ, vàng, xanh, đen…
- Bằng lời khen của chú Tiến Lê: “Anh chị có niềm vui lớn rồi. Anh biết con gái anh là một thiên tài hội họa không?”.
- Phản ứng của người thân trong gia đình: Ba của Kiều Phương rất ngạc nhiên: “Con gái tôi vẽ đây à? Đúng là nó, cái con Mèo tò mò kia!”, “Ôi, con đã làm bố một bất ngờ lớn”. Mẹ của Kiều Phương không kìm được cảm xúc trước lời khen của họa sĩ Tiến Lê dành cho con gái mình.
- Kiều Phương được khẳng định qua bức tranh Phương giành giải nhất trong trại thi vẽ quốc tế.
- Kiều Phương là cô bé có trái tim trong sáng và lòng nhân hậu:
- Kiều Phương đã dành cho anh trai những tình cảm trong sáng.
- Lời của anh trai muốn nói với mẹ ở cuối tác phẩm chính là lời khẳng định về tâm hồn của Kiều Phương: “Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy”...
Soạn bài Bức tranh của em gái tôi - Mẫu 3
(1) Mở bài
Giới thiệu về tác giả Tạ Duy Anh và truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi.
(2) Thân bài
a. Giới thiệu về nhân vật Kiều Phương
- Xuất hiện thông qua lời của nhân vật người anh.
- Hiếu động, thường lục lọi các đồ vật trong nhà với sự hứng thú.
- Kiều Phương tỏ ra tự tin khi nói rằng “Mèo mà lại! Em không phá là được”, trong khi người anh trai phản ứng khó chịu: “Này, em không để chúng nó yên được à!”.
- Kiều Phương vừa hoàn thành những công việc mà bố mẹ giao và vừa hát vui vẻ.
b. Kiều Phương có tài năng về hội họa và bị phát hiện
- Một lần ngẫu nhiên, chú Tiến Lê - người bạn của bố ghé chơi và phát hiện những bức tranh mà Kiều Phương đã vẽ, và ông ấy khen ngợi: “Anh chị có phúc lớn rồi. Anh có biết con gái anh là một thiên tài hội họa không?”
- Thái độ của những người thân trong gia đình:
- Ba của Kiều Phương thì rất ngạc nhiên: “Con gái tôi vẽ đây à? Chắc chắn là nó, cái con Mèo hay lục lọi kia!”, “Ôi, con đã làm cho bố bất ngờ quá lớn.”
- Mẹ của Kiều Phương không giấu được sự xúc động trước lời khen của họa sĩ Tiến Lê dành cho con gái của mình.
- Người anh cảm thấy ghen tỵ với em gái, và cảm thấy tự ti về bản thân mình.
- Kiều Phương được khẳng định thông qua bức tranh mà cô đã đoạt giải nhất trong cuộc thi vẽ quốc tế.
c. Kiều Phương tham gia cuộc thi, câu chuyện về bức tranh giành giải và sự hối tiếc của người anh.
- Sau khi Kiều Phương biết mình đoạt giải Nhất trong cuộc thi vẽ tranh và sung sướng ôm cổ anh trai để chia sẻ, nhưng bị anh trai lạnh lùng gạt ra.
- Khi nhìn thấy bức chân dung do em gái vẽ, người anh cảm thấy xúc động và hối hận vì đã không đối xử tốt với em gái.
(3) Kết bài
Tổng kết lại giá trị nghệ thuật và nội dung của truyện ngắn 'Bức tranh của em gái tôi'.
