Câu 1
Câu 1 (trang 73, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Bạn học đã học được điều gì mới về thơ khi đọc bài học này?
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức đã học từ đầu bài 2.
Lời giải chi tiết:
Bài học này đã giúp tôi hiểu rõ hơn về thơ ca. Cụ thể:
- Cấu trúc và tính logic của bài thơ là yếu tố quan trọng trong mỗi tác phẩm
- Việc phá vỡ quy tắc về ngôn từ đôi khi tạo ra những ấn tượng sâu sắc về mặt nội dung
- Mỗi hình ảnh sử dụng đều mang theo tư tưởng, thông điệp mà tác giả muốn truyền đạt
- Mỗi tác phẩm thường phản ánh một khía cạnh của tâm trí, tình cảm của người sáng tác.
Câu 2
Câu 2 (trang 73, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Tại sao việc tìm hiểu cấu trúc của một bài thơ lại quan trọng?
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức đã học để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Việc hiểu về cấu trúc của một bài thơ có ý nghĩa quan trọng. Cấu trúc thơ giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan về tác phẩm, đưa ra được những đánh giá chung nhất về chủ đề, các ý triển khai và mục tiêu của tác giả. Điều này không chỉ giúp người đọc hiểu được ý đồ của tác giả mà còn giúp họ nắm bắt được chủ đề để khai thác tác phẩm một cách hiệu quả và đầy đủ nhất. Ví dụ, thông qua bài thơ Tràng giang của Huy Cận, từ việc hiểu được cấu trúc của bài thơ, người đọc có thể dễ dàng phán đoán được tâm trạng của nhân vật trữ tình ở đây là nỗi buồn nhớ nhà, nhớ quê hương khi chứng kiến sự nhỏ bé của con người, sự vô tận của vũ trụ và sự kỳ vĩ của tự nhiên nước nhà. Qua đó, ta thấy được tấm lòng yêu nước của một người trí thức, một người con xa nhà luôn khắc khoải nhớ về quê hương. Việc tìm hiểu về cấu trúc của tác phẩm là vô cùng quan trọng, nó giúp ta khám phá được nội tâm của tác giả cũng như bản 'hồn' của tác phẩm.
Câu 3
Câu 3 (trang 73, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Yếu tố nào giúp bạn nhận diện các biểu hiện tượng trưng trong thơ?
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức đã học để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
- Để nhận diện yếu tố tượng trưng trong thơ ta có thể căn cứ vào các biểu hiện sau:
+ Hình ảnh được sử dụng trong bài thơ
+ Nhịp điệu của bài thơ
+ Tâm tư, tình cảm của tác giả
- Một số bài thơ có yếu tố tượng trưng:
+ Bài “Huyền diệu” của Xuân Diệu:
Bài thơ này thể hiện sự cảm xúc mãnh liệt, nồng nàn, khao khát yêu thương của nhà thơ.
+ Bài “Cô liêu” của Hàn Mặc Tử:
Thể hiện sự khao khát thoát khỏi nỗi “cô liêu” của tác giả về cuộc đời, số phận bi đát của mình.
+ Bài “Duy tâm” của Bích Khê:
Thể hiện sự bất mãn với lối mòn sáo rỗng của thơ mới của tác giả.
Câu 4
Câu 4 (trang 73, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Chọn một bài thơ hoặc một số câu thơ có yếu tố tượng trưng mà đã gây ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn.
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức đã học để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
- Câu thơ trong bài thơ “Duy tâm” của Bích Khê:
“Rồng vẽ lối xưa toàn những sáo
Cua bò thơ mới chả nên thơ”
→ Đọc câu thơ, ta nhận thấy một cách biểu hiện tâm tư đầy phóng túng của nhà thơ Bích Khê. Ông bày tỏ sự bất mãn với sự thay đổi của thời cuộc, của thơ mới, mọi thứ trở nên phóng túng, xa rời quy luật vốn có của nó. Bên cạnh sự bất mãn, ông cũng thể hiện sự bất lực trước thời cuộc, nỗi buồn của một nhà thơ mang trong lòng dòng máu thơ ca, tiếc nuối cho một thời hoàng kim đã qua được thay thế bởi một phong trào mới.
- Bài thơ “Màu thời gian” của Đoàn Phú Tứ:
Sáng nay tiếng chim ríu rít
Giữa bức xanh gió về mát lòng
Hương ấm thoảng lành thoang trong gió
Thời gian không còn lạnh – tình yêu ơi!
Chầm chậm tôi dâng bạn
Bầu trời mây nhẹ thoáng quen
Thời gian không màu xanh
Thời gian như màu tím nhạt
Hương thời gian không đậm
Hương thời gian thoang thoảng
Tóc mây lắc nhẹ, một cánh hoàng hôn
Trăm đường lệ vời dài ngợi khen
Tình cũ trăm năm vẫn chưa hận
Thà làm thiếp dưới bóng cây hoa
Duyên nghìn năm vẫn tròn
Tình còn mãi trong tim
Hương thời gian thoang thoảng
Thời gian như màu tím nhạt
→ Bài thơ mang lại cho người đọc một cảm giác mới mẻ, mọi thứ dường như trở nên mờ nhạt trong hoàn cảnh này, thời gian ngừng lại, tình yêu bao trùm mọi thứ. Sự lãng mạn đã làm thay đổi màu sắc của thời gian, khiến mọi thứ dường như không mất đi mà vẫn tồn tại như những tình cảm vô hình đó. Nhà thơ đã tạo ra một thế giới của riêng mình – một thế giới siêu thực, nơi mà mọi thứ là vĩnh viễn, thời gian như ngừng lại trước những tình cảm, khao khát sâu sắc của con người.
Câu 5
Câu 5 (trang 73, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Xây dựng dàn ý cho bài thuyết trình về một tác phẩm nghệ thuật mà bạn chọn.
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức đã học về cách lập dàn ý cho bài thuyết trình về một tác phẩm nghệ thuật.
Lời giải chi tiết:
a. Mở bài:
- Giới thiệu về tác phẩm nghệ thuật bạn đã chọn
- Trình bày một cách tổng quan về tác phẩm: lịch sử phát triển, ngữ cảnh, tác động văn hóa...
b. Thân bài
* Tên và nguyên tác
- Tên tác phẩm: sử dụng từ ngữ phong phú để diễn đạt ý nghĩa của tác phẩm
- Nguyên tác: Trình bày nội dung cơ bản của tác phẩm, tóm tắt lược điểm cốt lõi và những đặc điểm nổi bật
* Phân tích chi tiết các phần của tác phẩm
- Phân tích cấu trúc, nội dung, ngôn ngữ, ý nghĩa của từng phần trong tác phẩm
- Trình bày các yếu tố văn học, nghệ thuật được thể hiện trong tác phẩm
* Đánh giá về giá trị và ý nghĩa của tác phẩm
- Nhận xét về sức ảnh hưởng của tác phẩm đối với đời sống văn hóa và xã hội
- Đưa ra quan điểm cá nhân về tác phẩm, trải nghiệm và cảm nhận của bản thân
c. Kết bài:
- Tóm tắt lại những điểm chính đã trình bày trong bài thuyết trình
- Tôn vinh giá trị của tác phẩm và tác giả
- Kết luận bài thuyết trình bằng một cách thích hợp, có thể là một câu hỏi, một tuyên bố hay một tâm sự sâu sắc về tác phẩm