Hướng dẫn soạn bài Đọc văn – khám phá ý nghĩa - ngắn gọn nhất Kết nối tri thức

Soạn bài Đọc văn – khám phá ý nghĩa trên trang 67, 68, 69 một cách ngắn gọn nhưng vẫn đủ ý, dựa trên sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức hỗ trợ học sinh soạn văn lớp 8 một cách thuận tiện hơn.

Hướng dẫn soạn bài Đọc văn – khám phá ý nghĩa - ngắn gọn nhất Kết nối tri thức

* Trước khi đọc

Câu 1. (trang 67 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):  Sách văn học mang lại sức hấp dẫn cho nhiều độc giả. Điều gì khiến chúng trở nên cuốn hút như vậy?

Trả lời:

Sức hấp dẫn của sách văn học đến từ ý nghĩa mà mỗi cuốn sách chứa đựng, từ đó giúp người đọc hiểu sâu hơn về bản thân và cuộc sống.

Câu 2. (trang 67 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Đa số các tác phẩm văn học cần được đọc đi đọc lại nhiều lần. Theo bạn, điều này thực tế chứng tỏ điều gì?

Trả lời:

Điều này cho thấy ý nghĩa của các tác phẩm văn học không phải là điều hiển nhiên, không cố định, mà là kết quả của quá trình cảm nhận, suy ngẫm và khám phá.

* Đọc văn bản:

1. Theo dõi: Tác giả đưa ra vấn đề như thế nào?

- Cách tác giả đưa ra vấn đề cho thấy ý nghĩa của văn học là một khía cạnh tiềm ẩn và khó nắm bắt.

2. Chú ý: Tác giả nhìn nhận việc đọc văn như thế nào?

+ Qua văn bản văn học, đọc hiểu không chỉ mở ra thế giới và cuộc sống mà còn là việc tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống.

+ Đọc các tác phẩm thẩm mỹ văn học là cuộc hành trình tìm kiếm ý nghĩa nhân sinh bằng trái tim của người đọc.

3. Chú ý: Các cách diễn đạt như “vì thế”, “mới thực sự là”, “vậy nên”, “thực tế cho thấy” có tác dụng gì?

- Nhấn mạnh các luận điểm, quan điểm để rút ra kết luận với người đọc.

4. Suy luận: Theo tác giả, đọc văn là một trò chơi. Liệu chúng ta có nên tôn trọng luật của nó?

- Chúng ta cần kính trọng văn bản, từ ngôn từ đến hình tượng. Tuy nhiên, người đọc cũng có quyền suy tưởng theo cách mình hiểu miễn là không làm tổn hại đến tính toàn vẹn của tác phẩm.

5. Chú ý: Tác giả giải thích về sự đồng cảm của người đọc trong quá trình đọc văn bản.

- Đặt vấn đề và giải đáp, nhấn mạnh ý bằng cách sử dụng ngôn từ tu từ. Ngoài ra, tác giả cũng sử dụng câu hỏi và câu cảm thán.

6. Theo dõi: Cách trình bày bằng chứng trong văn bản này khác gì so với văn bản “Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam”.

- Trong văn bản “Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam”, chủ yếu là hình ảnh, câu thơ từ ba bài thơ của Nguyễn Khuyến. Trong khi đó, văn bản này nêu hai bằng chứng về tác dụng của đọc văn đối với Đỗ Phủ và M. Go-rơ-ki. Hai tác giả này là những nhà thơ, nhà văn nổi tiếng, có nhiều thành tựu trong sự nghiệp sáng tác. Việc đưa ra bằng chứng về họ đã làm cho luận điểm của tác giả thuyết phục hơn.

* Sau khi đọc:

Nội dung chính:

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc

Câu 1. (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Đề tài của văn bản Đọc văn – cuộc chơi tìm ý nghĩa là gì?

Trả lời:

Thảo luận về bản chất và ý nghĩa của việc đọc văn.

Câu 2. (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Hãy chỉ ra các quan điểm trong văn bản. Những quan điểm này có tác dụng làm rõ những khía cạnh nào của luận điểm?

Trả lời:

Câu 3. (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Tác giả cho rằng ý nghĩa của tác phẩm văn học thường không cố định. Câu nào trong văn bản giúp hiểu rõ về vấn đề này?

Trả lời:

Câu: “Lý thuyết đọc hiện đại cho thấy ý nghĩa của văn học không ngừng biến đổi, phát triển, phụ thuộc vào cách mà mọi người xây dựng mối liên hệ giữa các loại văn bản”.

Câu 4. (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Trong văn bản, các từ như chơi trò, trò chơi, ú tim, chơi được lặp đi lặp lại nhiều lần. Tác giả giải thích như thế nào về việc đọc văn?

Trả lời:

- Các từ ngữ lặp lại nhiều lần nhằm nhấn mạnh mối liên hệ giữa việc đọc văn và trò chơi ú tim.

- Đọc văn giống như một cuộc chơi. Trò chơi cần có luật chơi và phải mang lại niềm vui, hứng khởi. Đọc văn cũng như vậy, người tham gia cần tôn trọng luật của nó và tìm thấy niềm vui, ý nghĩa. Tác giả còn ám chỉ rằng đọc văn là cuộc chơi có nhiều bất ngờ.

Câu 5. (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Luận điểm “cuộc đi tìm ý nghĩa không có hồi kết thúc” ở đoạn (3) được tác giả làm sáng tỏ như thế nào? Hãy đưa ra một số bằng chứng từ trải nghiệm đọc của bạn.

Trả lời:

- Tác giả đã làm sáng tỏ điều này bằng những lí lẽ rất thuyết phục, dựa trên đặc trưng của văn học, lí thuyết và thực tế đọc hiểu tác phẩm văn học.

- Bổ sung bằng chứng: câu thơ “Làn ao lóng lánh bóng trăng loe” trong “Thu ẩm” của Nguyễn Khuyến. Ban đầu, đọc câu thơ, người ta có thể chỉ cảm nhận được vẻ đẹp lóng lánh của trăng. Nhưng nếu đọc kĩ, còn có thể phát hiện thêm lớp nghĩa, đó là bóng trăng trong cái nhìn của thi sĩ khi chếnh choáng hơi men, nên mới có cảm giác bóng trăng nhoè mờ đi, dập dềnh theo sóng nước mặt ao.

Câu 6. (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Trong đoạn (4) có câu: “Thưởng thức văn học cũng có quy luật.”. Câu này nhắc nhở điều gì?

Trả lời:

Câu này nhắc nhở người đọc rằng thưởng thức văn học cần có sự tự do nhưng không được tùy tiện. Người đọc vẫn cần căn cứ vào các tín hiệu thẩm mỹ, ngôn từ, hình tượng,… để hiểu được văn bản.

Câu 7. (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Đọc đoạn (5) và cho biết vì sao tác giả quan niệm tác phẩm văn học và đọc văn là một hiện tượng diệu kì. Giọng văn trong đoạn (5) có gì khác với phần còn lại?

Trả lời:

- Trong đoạn (5), tác giả nêu lên hiện tượng “sách từ bên ngoài chuyển vào trong nội tâm người đọc, người đọc hoá thân vào nhân vật trong sách”, khiến tác phẩm và người đọc hoà vào nhau, “nhà văn chiếm chỗ trong tâm trí ta, còn ta lại chiếm tác phẩm của họ”, tạo ra sự hoà quyện giữa tác phẩm với người đọc, giữa người đọc với nhà văn, khiến cho tác phẩm văn học và đọc văn trở thành một hiện tượng diệu kì.

- Về phong cách viết, trong đoạn (5), tác giả không chỉ sử dụng kiểu câu trần thuật như những phần khác mà còn linh hoạt áp dụng các hình thức khác nhau: từ việc đặt ra vấn đề rồi giải đáp, nhấn mạnh ý bằng biện pháp tu từ điệp ngữ đến việc sử dụng câu hỏi và câu cảm thán.

Câu 8. (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Em hãy chỉ ra mối liên hệ giữa đoạn (5) và đoạn (6). Mối liên hệ đó làm rõ ý nghĩa gì của việc đọc văn?

Trả lời:

- Mối liên hệ giữa đoạn (5) và đoạn (6) là mối quan hệ nhân quả.

- Ý nghĩa của việc đọc văn theo quan điểm của tác giả:

+ Với học sinh, đọc văn là nền tảng của việc học văn. Để học tốt văn, cần phải bắt đầu bằng việc đọc văn.

+ Đối với độc giả nói chung, việc đọc văn giúp họ tự nhận biết và phát triển bản thân.

* Liên kết với việc đọc

Bài tập (trang 69 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Tại sao có thể nói “không ai chỉ đọc tác phẩm một lần là đã đủ”? Em viết một đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trả lời câu hỏi này.

Tham khảo đoạn văn

(1) Có một nhận định vô cùng chính xác về việc tiếp nhận văn học, đó là “Không ai chỉ đọc tác phẩm một lần là đã đủ”. (2) Một tác phẩm văn học có thể đọc qua chỉ một lần về mặt vật lý. (3) Tuy nhiên, bên trong mỗi tác phẩm đó, lại chứa đựng những ý nghĩa, giá trị mà chúng ta không thể hiểu hết trong một lần đọc. (4) Mỗi lần đọc, chúng ta sẽ hiểu sâu hơn một số điều, khám phá thêm vài chi tiết và nhận ra nhiều tầng ý nghĩa khác nhau.