Hướng dẫn soạn bài 'Hai loại khác biệt' Ngữ văn lớp 6 một cách súc tích và hiệu quả

1. Nội dung chính

Văn bản 'Hai loại khác biệt' phân chia sự khác biệt thành hai nhóm chính: khác biệt có ý nghĩa và khác biệt vô nghĩa. Khác biệt có ý nghĩa mang lại giá trị, lợi ích hoặc đóng góp tích cực cho một lĩnh vực hoặc cộng đồng, thể hiện sự sáng tạo và tầm nhìn của cá nhân. Những khác biệt này thường là điểm sáng trong một lĩnh vực cụ thể.

Ngược lại, khác biệt vô nghĩa là những sự khác biệt không đem lại giá trị hay lợi ích rõ ràng. Chúng có thể là những thay đổi nhỏ nhặt, không có mục đích cụ thể hoặc không ảnh hưởng nhiều đến tổng thể. Những khác biệt này thường không được chú trọng hoặc đánh giá cao.

Những khác biệt có ý nghĩa luôn thu hút sự chú ý và sự ngưỡng mộ từ người khác vì chúng mang lại giá trị và tác động tích cực đến xã hội. Những cá nhân tạo ra sự khác biệt có ý nghĩa thường được kính trọng vì những đóng góp của họ trong việc thúc đẩy sự phát triển và đổi mới. Ngược lại, các khác biệt vô nghĩa thường bị bỏ qua và không tạo ra ảnh hưởng rõ rệt cho cộng đồng.

2. Trước khi đọc 

Câu 1 (trang 58 sgk Ngữ văn 6 tập 2 mới)

Em mong muốn thể hiện sự khác biệt trong lớp để khẳng định những thế mạnh và tài năng của mình. Bằng cách trình bày điểm mạnh và sở trường cá nhân, em có thể góp phần tích cực vào môi trường học tập và giao tiếp với bạn bè. Điều này giúp em xây dựng sự tự tin, phát triển kỹ năng xã hội, và để lại dấu ấn riêng trong tập thể.

Có nhiều cách để em thể hiện sự khác biệt với các bạn trong lớp. Em có thể bộc lộ khả năng sáng tạo qua các bài tập và dự án nhóm, đưa ra những ý tưởng mới mẻ và độc đáo. Thêm vào đó, em có thể chủ động tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ, hoặc các dự án từ thiện của trường để tạo dấu ấn cá nhân.

Việc thể hiện sự khác biệt một cách tích cực giúp em trở thành một cá nhân có ảnh hưởng trong lớp, thu hút sự chú ý và tôn trọng từ bạn bè cũng như thầy cô. Đồng thời, điều này cũng hỗ trợ em khám phá đam mê và sở trường riêng, từ đó phát triển và hoàn thiện bản thân hơn.

Câu 2 (trang 58 sgk Ngữ văn 6 tập 2 mới)

Một bạn không cố gắng tạo sự khác biệt nhưng vẫn nổi bật với những ưu điểm nổi trội có thể là do nhiều lý do. Bạn ấy có thể thể hiện sự khiêm tốn, không muốn phô trương khả năng của mình. Sự khiêm tốn này cho thấy bạn không đặt nặng việc nhận sự chú ý hay khen ngợi, mà tập trung vào việc phát huy khả năng của mình.

Ngoài ra, bạn ấy có thể giữ thái độ tích cực và làm việc chăm chỉ, luôn hoàn thành nhiệm vụ mà không cần thu hút sự chú ý. Bạn ấy có thể làm việc lặng lẽ, tập trung vào việc phát triển bản thân và đạt được mục tiêu cá nhân.

Bạn ấy có thể sở hữu kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm xuất sắc, giúp bạn xây dựng mối quan hệ tốt mà không cần phải phô trương bản thân. Những phẩm chất này giúp bạn trở thành một người đáng tin cậy và được kính trọng, dù bạn không cố gắng tạo sự khác biệt.

3. Hiểu và phân tích văn bản 

1. Theo dõi: Bài tập mà giáo viên giao cho học sinh nhằm đạt được mục đích gì?     

2. Theo dõi: Bằng chứng về sự khác biệt trong lớp học.   

- Nhiều học sinh sử dụng trang phục để bộc lộ cá tính và phong cách riêng của mình.

- Nhiều học sinh chọn mặc trang phục nổi bật, thử nghiệm với kiểu tóc sáng tạo, hoặc sử dụng trang sức và trang điểm theo cách ấn tượng.

3. Theo dõi: Bằng chứng nào chứng minh sự khác biệt của J? 

4. Suy luận: Tại sao các bạn học sinh lại ngạc nhiên về J? 

5. Theo dõi: Như thế nào để sử dụng lý lẽ hiệu quả trong việc làm rõ vấn đề?  

6. Theo dõi: Kết luận nào được người viết rút ra sau khi trình bày lý lẽ và bằng chứng?  

4. Sau khi đọc 

Câu 1 (trang 61 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Trong văn bản này, việc kể chuyện không phải là mục tiêu chính; mục tiêu thực sự là rút ra bài học từ câu chuyện. Câu chuyện chỉ là phương tiện để minh họa và làm rõ các quan điểm mà tác giả muốn truyền tải.

- Nếu phần phân tích và thảo luận của văn bản bị loại bỏ, ý nghĩa chính của câu chuyện sẽ trở nên không rõ ràng và khó hiểu. Văn bản mang tên 'Hai loại khác biệt' không chỉ dựa vào nội dung câu chuyện mà còn dựa vào phần phân tích của tác giả. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của các bình luận trong việc làm sáng tỏ và nhấn mạnh thông điệp của tác giả.

Câu 2 (trang 61 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

Nhiều bạn trong lớp đã thể hiện sự khác biệt bằng cách chọn những trang phục và phụ kiện lạ mắt, kết hợp màu sắc nổi bật, hoặc thực hiện các hành động khác thường để thu hút sự chú ý. Họ tạo ấn tượng mạnh với vẻ ngoài và hành vi đặc biệt, khiến mình trở nên nổi bật giữa đám đông.

Ngược lại, J là người duy nhất giữ phong cách ăn mặc giản dị và bình thường khi đến trường. Sự khác biệt của J không nằm ở vẻ bề ngoài mà ở cách anh ấy thể hiện qua thái độ và hành động. J luôn điềm tĩnh, nghiêm túc và tôn trọng dù không có vẻ ngoài nổi bật.

Trong lớp học, J luôn là người chủ động và nhanh chóng trả lời các câu hỏi từ giáo viên. Anh ấy thể hiện sự tự tin và rõ ràng trong mỗi câu trả lời, không e ngại thể hiện kiến thức trước mọi người. Khi kết thúc giờ học, J còn tự tin bắt tay thầy giáo, tạo nên sự gần gũi và tôn trọng giữa học sinh và thầy giáo.

Câu 3 (trang 61 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Đoạn mở đầu của văn bản kể về một kỷ niệm thời học sinh của tác giả, khi giáo viên giao một bài tập cho học sinh nhằm khuyến khích sự sáng tạo và khác biệt. Đây là phần dẫn dắt mở đầu cho câu chuyện tiếp theo.

- Câu chuyện tiếp theo tập trung vào sự khác biệt giữa sự lựa chọn của đa số học sinh trong lớp và sự lựa chọn đặc biệt của J. Sự đối lập này làm nổi bật sự khác biệt giữa xu hướng chung và cá nhân dám thể hiện bản thân khác biệt. Các đoạn kể chuyện này tạo nền tảng cho những phân tích sâu hơn của tác giả.

=> Dựa trên các tình tiết cụ thể trong câu chuyện, tác giả đã rút ra những điểm đáng thảo luận và phân tích. Phương pháp này giúp văn bản nhẹ nhàng hơn, tránh sự khô khan của bình luận thuần túy, đồng thời câu chuyện tạo cảm giác gần gũi và dễ tiếp cận hơn, làm rõ vấn đề thảo luận và giúp người đọc dễ hiểu.

Câu 4 (trang 61 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

Tôi hoàn toàn đồng ý với cách phân loại này. Sự khác biệt không khó để đạt được, nhưng cách mỗi người chọn để thể hiện sự khác biệt lại quan trọng hơn. Những người sử dụng hành vi và phong cách ăn mặc để nổi bật có thể thu hút sự chú ý ban đầu, nhưng chưa chắc đã để lại ấn tượng sâu sắc.

Ngược lại, những người tập trung vào chiều sâu của sự khác biệt, tìm kiếm ý nghĩa sâu xa sau sự độc đáo của mình, thường tạo được ấn tượng lâu dài hơn. Họ không chỉ làm điều khác biệt mà còn thể hiện bản thân qua hành động, tư duy và giá trị cá nhân, từ đó tạo ra sự ngưỡng mộ và tò mò từ người khác.

Vì vậy, việc khám phá và thể hiện sự khác biệt một cách sâu sắc và có ý nghĩa có thể là chìa khóa để tạo nên ấn tượng mạnh mẽ và bền vững trong lòng người khác.

Câu 5 (trang 61 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Những khác biệt vô nghĩa thường chỉ là sự thay đổi bề ngoài, dễ dàng thực hiện mà không cần khả năng đặc biệt. Chúng có thể là cách ăn mặc, kiểu tóc nổi bật, hành động thu hút sự chú ý, hoặc thái độ ồn ào. Những kiểu khác biệt này dễ dàng sao chép và không đòi hỏi nỗ lực đáng kể.

- Ngược lại, để tạo ra sự khác biệt có ý nghĩa, cần có trí tuệ và nhận thức sâu sắc về các giá trị thực sự. Điều này yêu cầu sự tài năng, bản lĩnh và tự tin. Những phẩm chất và kỹ năng này không phải ai cũng có và cần được rèn luyện và phát triển qua thời gian.

Câu 6 (trang 61 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

Bài viết tổng hợp những suy nghĩ của tác giả về một kỉ niệm tuổi học trò, nơi chỉ những người trẻ mới thể hiện sự khác biệt qua các trò lố, hành vi kỳ quặc. Từ kinh nghiệm đó, tác giả rút ra bài học quan trọng cho các học sinh.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tác giả là giảng viên tại Trường Đại học Kinh doanh Harvard, một trong những trường đại học hàng đầu của Hoa Kỳ. Bài viết này trích từ cuốn sách “Khác biệt – Thoát khỏi bầy đàn cạnh tranh” của tác giả. Theo tác giả, không chỉ các bạn trẻ mà cả những người trưởng thành cũng thường chưa nhận thức đầy đủ về sự khác biệt vô nghĩa và sự khác biệt có ý nghĩa, mặc dù sự khác biệt là phương châm sống và nhu cầu thiết yếu của mọi người.

Do đó, bài học từ những suy ngẫm của tác giả có giá trị đối với tất cả mọi người, không chỉ riêng các bạn trẻ mà còn cho những người trưởng thành. Điều này nhấn mạnh sự quan trọng của việc hiểu và đánh giá đúng về sự khác biệt, một yếu tố then chốt cho cuộc sống và thành công trong mọi lĩnh vực.

5. Luyện tập

Bài tập (trang 61 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới): Dựa trên câu mở đầu: Tôi không muốn khác biệt vô nghĩa…, hãy viết tiếp từ 5-7 câu để hoàn thành đoạn văn.

Tôi không muốn trở thành người chỉ khác biệt một cách vô nghĩa. Tôi không mong muốn rằng người khác nhìn tôi và thấy chỉ là sự kỳ quặc hoặc vô dụng. Tôi hướng đến việc được công nhận vì những giá trị tích cực mà tôi mang lại. Việc tạo ra sự khác biệt có vẻ dễ dàng, nhưng để tạo ra sự khác biệt có ý nghĩa thực sự là một thách thức lớn.

Để đạt được điều này, trước hết, chúng ta không nên hài lòng với những thành tựu đơn giản hoặc bình thường. Chúng ta cần tìm kiếm những giá trị có ý nghĩa sâu sắc hơn cho bản thân và cho xã hội. Ví dụ, nếu bạn nổi bật trong học tập và đạt được thành tích đáng chú ý, bạn sẽ được coi là một ngôi sao. Ngược lại, nếu bạn chọn cách thể hiện sự khác biệt qua lối sống không lành mạnh, sự chú ý bạn nhận được có thể là sự chỉ trích hoặc sự thương hại thay vì sự ngưỡng mộ.

- Viết một bài văn thuyết minh mô tả một sự kiện nổi bật nhất lớp 6.

- Đóng vai một nhân vật để kể một câu chuyện cổ tích ngắn gọn nhất lớp 6.