Buzz
Trong bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo, nhân vật trữ tình là ai? Bài thơ được chia thành bao nhiêu phần? Xin đặt tên cho mỗi phần.
Nội dung chính
| Bài thơ khắc họa hiện thực về cuộc sống khó khăn, gian khổ, thiếu thốn của những người lính trên quần đảo Trường Sa. Đồng thời thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời, lãng mạn hào hoa của những người lính trẻ. |
Chuẩn bị 1
Trả lời Câu hỏi 1 Chuẩn bị trang 73 SGK Văn 10 Cánh diều
Tìm hiểu thông tin về nhà thơ Trần Đăng Khoa và nguồn gốc của bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo. Chọn lựa và ghi chép lại những thông tin cần thiết giúp hiểu rõ bài thơ; lưu ý năm xuất bản của bài thơ (1982).
Phương pháp giải:
- Tìm kiếm thông tin về nhà thơ Trần Đăng Khoa và bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo.
- Tìm câu trả lời cho câu hỏi về năm 1982 có điều gì đặc biệt.
- Rút ra những thông tin quan trọng từ những tài liệu đã tìm hiểu.
Lời giải chi tiết:
a. Nhà thơ Trần Đăng Khoa:
- Sinh ngày 26-4-1958 tại thôn Ðiền Trì, xã Quốc Tuấn, huyện Nam Thanh, Hải Dương; hiện đang sinh sống tại Hà Nội.
- Là thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam (1977).
- Tốt nghiệp Trường Viết văn Nguyễn Du, tốt nghiệp Học viện Văn học Thế giới tên M. Gorki (CHLB Nga), từng phục vụ trong Hải quân, và học viên trường Sĩ quan Lục quân.
- Hiện là biên tập viên của tạp chí Văn nghệ quân đội.
- Ông được biết đến từ lúc còn nhỏ với biệt danh “thần đồng” thơ. Tập thơ Từ góc sân nhà em được in ở NXB Kim Ðồng khi ông mới 10 tuổi. Ngoài thơ, ông còn viết phê bình văn học.
b. Bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo:
Bài thơ mô tả cuộc sống của những người lính trên quần đảo Trường Sa vào những năm đầu thập kỷ 80 của thế kỷ XX. Mặc dù cuộc sống của họ thiếu thốn về vật chất, với sân khấu xây từ đá san hô, mái tôn được chôn giấu trong cánh rừng gồ ghề, và các ca sĩ thường là những chàng trai đã cạo trọc đầu để tiết kiệm nước ngọt... nhưng tâm hồn họ vẫn rất lạc quan, yêu đời. Họ hát lên những bản tình ca, những giai điệu ngọt ngào, toàn những lời ca yêu thương. Mặc dù họ chưa biết người mình yêu ở phương nào, nhưng họ vẫn tràn đầy khát khao và ước mơ, và họ khẳng định tình yêu trung thành của mình như muối biển, dù họ vẫn chưa biết “bóng dáng nào sẽ đến” với họ. Có thể nói, họ thiếu vắng cả về vật chất lẫn tình cảm. Nhưng chỉ có tình yêu cuộc sống, tình yêu đất nước luôn đong đầy trong trái tim họ.
Chuẩn bị 2
Trả lời Câu hỏi 2 Chuẩn bị trang 73 SGK Văn 10 Cánh diều
Em đã hiểu gì về quần đảo Trường Sa và cuộc sống của những người lính ở đó?
Phương pháp giải:
- Tìm hiểu về quần đảo Trường Sa và cuộc sống của những người lính trên đó qua các nguồn thông tin trên mạng xã hội và các phương tiện truyền thông.
- Tóm tắt lại hiểu biết ngắn gọn, dễ nhớ về vấn đề.
Lời giải chi tiết:
Những hiểu biết của em về quần đảo Trường Sa và cuộc sống của những người lính ở đó:
- Về quần đảo Trường Sa: Đây là một trong hai quần đảo san hô của Việt Nam, nằm giữa biển Đông. Trong nhiều thế kỷ trước đây, quần đảo Trường Sa thường được biết với tên gọi chung là Bãi Cát Vàng, Hoàng Sa, Đại Hoàng Sa, Đại Trường Sa, Vạn Lý Trường Sa... Trên các bản đồ đầu tiên của các nhà hàng hải phương Tây, quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thường được vẽ thành một dải liền nhau hình lá cờ đuôi nheo dọc bờ biển Việt Nam từ Đà Nẵng tới cuối đồng bằng Nam Bộ. Đầu thế kỷ 20, nhờ sự phát triển của ngành đo đạc bản đồ biển, quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa mới được tách ra thành hai quần đảo riêng biệt. Hiện nay, trên các bản đồ nước ngoài, quần đảo Trường Sa thường được gọi là quần đảo Spratly.
- Về cuộc sống của những người lính trên đảo: Cuộc sống của họ vẫn còn nhiều khó khăn, gian khổ và đặc biệt khắc nghiệt. Cán bộ, chiến sĩ ở đây phải đối mặt với nhiều khó khăn: nước ngọt khan hiếm, rau xanh khan hiếm, thiếu lao động và các hoạt động nghệ thuật. Nhưng, mỗi ngày, mỗi giờ, những người lính gác biển luôn sẵn sàng. Họ không bao giờ chùn bước trước những thử thách của cuộc sống.
Trong khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 73 SGK Văn 10 Cánh diều
Trong bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo, nhân vật trữ tình tự xưng là ai? Bài thơ được chia thành mấy khổ? Xin đề xuất tên cho từng khổ.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Tập trung vào từ ngữ trữ tình tự xưng và đặc điểm đặc biệt của sân khấu do những người lính trên đảo tự tạo ra.
- Liệt kê từ ngữ trữ tình tự xưng trong 2 khổ đầu của bài thơ: bọn chúng anh, hỡi các chiến hữu, ta.
Xác định đặc điểm đặc biệt của sân khấu: được xây dựng từ đá san hô; mái tôn được làm từ một số tấm tôn và chôn giấu trong một rừng cây.
Trong quá trình đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Chú ý đến mô tả về ngoại hình của các lính đảo trong các khổ thơ 3 và 4.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Tập trung vào những đoạn mô tả về ngoại hình của lính đảo trong các khổ thơ 1 và 2
- Tóm tắt lại những chi tiết mô tả về ngoại hình của các lính đảo.
Lời giải chi tiết:
Các đoạn mô tả về ngoại hình của các lính đảo: có nhiều chàng lính đầu trọc, lính trọc đầu, từ lính già đến lính trẻ đều trọc tóc giống như các sư cụ, và thậm chí như các bà cụ, xa lạ với cây bụt và ốc. Ngoại hình này không chỉ làm nổi bật điều kiện sống khó khăn và thiếu thốn của họ, mà còn tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ.
Trong quá trình đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Bản tình ca của những lính đảo có điều gì đặc biệt?
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Chú ý đọc kỹ các khổ thơ 5 và 6
- Nhìn nhận và chỉ ra điều đặc biệt trong bản tình ca của những lính đảo.
Lời giải chi tiết:
Điều đặc biệt trong bản tình ca của những lính đảo: Âm nhạc của họ với giai điệu đầy u hoài như làn gió biển, và lời ca toàn những cảm xúc yêu thương và nhớ nhung. Tiếng hát của họ tràn ngập không gian, giống như tiếng vỏ ốc vang xa trên biển cả. Có thể nói, bản tình ca của họ như một câu chuyện lãng mạn, kể về những đêm trăng, hàng cây xanh, và bàn tay nắm chặt nhau.
Trong quá trình đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 74 SGK Văn 10 Cánh diều
Hãy tập trung vào sự sử dụng của phép điệp trong các khổ thơ 8 và 9.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Chú ý đọc kỹ các khổ thơ 8 và 9
- Nhận biết và chỉ ra cách sử dụng phép điệp.
Lời giải chi tiết:
Cách sử dụng phép điệp trong hai khổ thơ 8 và 9: Sử dụng phép điệp để kết nối hai khổ thơ một cách mạch lạc và dễ nhớ. Với cấu trúc phép điệp này, hai khổ thơ trở nên gắn kết hơn, giống như một đoạn điệp khúc trong một bài hát.
Trong quá trình đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 75 SGK Văn 10 Cánh diều
Kết thúc bài thơ có điều gì bất ngờ?
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Chú ý đọc kỹ câu thơ cuối cùng
- Nhận biết và chỉ ra điều bất ngờ ở kết thúc bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Điều bất ngờ ở kết thúc bài thơ là câu cảm thán đầy ngạc nhiên: “Ồ, hóa ra họ toàn những hòn đá trọc đầu...”, thể hiện sự bất ngờ trước sự xuất hiện của những người lính. Họ được ví như những viên đá, đương nhiên phải chịu đựng nắng mưa để bảo vệ tổ quốc.
Sau khi hoàn thành việc đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 75 SGK Văn 10 Cánh diều
Nhân vật trữ tình trong bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo là ai? Bài thơ được chia thành mấy phần? Đặt tên cho mỗi phần đó.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Tìm hiểu nhân vật trữ tình
- Nhận biết bố cục của bài thơ.
Lời giải chi tiết:
- Nhân vật trữ tình trong bài thơ: Là những người lính trên đảo.
- Bố cục bài thơ: Gồm 2 phần.
+ Phần 1: Gồm 4 khổ thơ đầu: Giới thiệu về những người lính đảo.
+ Phần 2: Gồm những khổ thơ còn lại: Bản tình ca của những người lính đảo.
Sau khi hoàn thành việc đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 75 SGK Văn 10 Cánh diều
Cảnh sân khấu, diễn viên và khán giả trong buổi biểu diễn trên biển có điểm gì đặc biệt? Điều gì tạo ra sự độc đáo này? Từ đó, con người lính đảo hiện lên như thế nào?
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Tập trung vào mô tả về buổi biểu diễn của người lính đảo.
- Nhận diện điều đặc biệt ở buổi biểu diễn của người lính đảo và phân tích về hình ảnh của họ.
Lời giải chi tiết:
Cảnh sân khấu, diễn viên và khán giả trong buổi biểu diễn: Sân khấu đơn giản, thiếu vắng, chẳng khác gì một mảnh đất hoang sơ giữa biển cả, chỉ có đá san hô và một ít tấm tôn làm nền. Diễn viên và khán giả trong buổi biểu diễn là một - những người lính đảo, họ tự tạo niềm vui, giải trí cho nhau để quên đi nỗi nhớ nhà, nỗi nhớ quê hương.
Lí do tạo nên sự độc đáo này là vì: Khung cảnh biển đảo, gió cát, sóng lớn trong vài giờ lại xuất hiện, khiến cho mọi người muốn trốn chạy. Nhưng đối với những người lính đảo, họ chọn đương đầu với những khó khăn ấy, tạo niềm vui cho bản thân mình.
Hình ảnh người lính đảo hiện lên: Là những con người không đẹp về hình thức bên ngoài nhưng bên trong họ lại ẩn chứa nhiều cảm xúc, niềm vui, và tinh thần bất khuất.
Sau khi hoàn thành việc đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 75 SGK Văn 10 Cánh diều
Đánh giá tác dụng của một số kỹ thuật nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng để mô tả hình tượng người lính đảo trong năm khổ thơ cuối.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Tập trung vào các khổ thơ cuối cùng của bài thơ.
- Xác định và phân tích về kỹ thuật nghệ thuật và tác dụng của chúng.
Lời giải chi tiết:
Một số kỹ thuật nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng để mô tả hình tượng người lính đảo trong năm khổ thơ cuối:
- Sử dụng so sánh: Giai điệu của người lính ngang tàn như gió biển/ Yêu em thủy chung hơn muối mặn
- Nhân hóa: Vỏ ốc cất thành lời
- Cấu trúc điệp: Hát lên rằng...
→ Thể hiện hình tượng người lính đảo: Họ là những con người lạc quan, mơ mộng với cuộc sống.
Sau khi hoàn thành việc đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 75 SGK Văn 10 Cánh diều
Hãy chỉ ra nguồn cảm hứng của nhân vật trữ tình trong bài thơ. Đưa ra nhận xét về ngôn từ và cách diễn đạt của bài thơ.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Xác định nguồn cảm hứng của nhân vật trữ tình trong bài thơ.
- Phân tích và nhận xét về ngôn từ, cách diễn đạt của bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Nguồn cảm hứng của nhân vật trữ tình trong bài thơ: Bài thơ lấy cảm hứng từ một buổi biểu diễn âm nhạc, từ việc chuẩn bị cho đến lúc trình diễn và những lời ca được hát lên cao trào.
Nhận xét về ngôn từ và cách diễn đạt của bài thơ: Ngôn từ sử dụng trong bài thơ gần gũi, đơn giản, dễ hiểu nhưng vẫn độc đáo. Giọng điệu của bài thơ thay đổi linh hoạt, từ du dương trầm bổng đến rộn rã vui tươi và đầy tự hào.
Sau khi hoàn thành việc đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 75 SGK Văn 10 Cánh diều
Bài thơ miêu tả về cuộc sống của những người lính trên quần đảo Trường Sa vào những năm đầu thập kỷ 80 của thế kỉ XX. Em cảm thấy thế nào về cuộc sống vật chất và tâm hồn của những người lính đảo.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo
- Phản ánh cảm xúc của bản thân về cuộc sống vật chất và tâm hồn của những người lính đảo.
Lời giải chi tiết:
Em cảm thấy cuộc sống vật chất và tâm hồn của những người lính đảo rất đặc biệt: Cuộc sống trên quần đảo Trường Sa khắc nghiệt, cực kỳ gian khổ, nhưng người lính vẫn phải thích nghi với môi trường đó. Thiếu thốn mọi mặt, thậm chí cả nước ngọt, nên phần lớn họ phải cạo trọc đầu, khiến hình ảnh “lính trẻ lính già đều trọc tếu như nhau”. Họ gọi nhau là “sư cụ”, là “bà con xa với bụt ốc”, nhưng những lời ca vui nhộn của họ lại đem lại niềm vui cho mình và cho nhau. Hình ảnh của người lính Trường Sa hiện lên vô cùng lãng mạn và hào hoa. Họ hát tình ca trên đảo với một tâm hồn cháy bỏng, bày tỏ sự chân thành và đam mê. Giọng điệu của họ kỳ lạ, “ngang tàng như gió biển”, nhưng những lời ca đầy tình tứ đó lại làm xao xuyến lòng người, bày tỏ một cảm xúc mãnh liệt và chân thành.
Sau khi hoàn tất việc đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 75 SGK Văn 10 Cánh diều
Làm người xem trong buổi biểu diễn văn nghệ của người lính đảo, lòng tôi như được đắm chìm trong âm nhạc! Giữa biển mây hòa lẫn, giữa hơi gió và mùi cát của biển, giữa những tảng san hô, một sân khấu nhỏ được lắp đặt. Đây là sân khấu của những người nghệ sĩ đặc biệt - được gọi là những vị sư của biển cả. Họ hát trong những khó khăn, những thử thách của địa điểm này. Tiếng hát của họ, đôi khi dịu dàng, đắm chìm, đôi khi tự hào, vĩ đại, khiến người nghe không thể không bị rung động. Bài hát của họ lãng mạn, hào hoa, nhưng cái tính lính, cái kiên cường và sự hy sinh của những người lính mới là điểm đẹp nhất về tình yêu nước. Hát tình ca để khẳng định tình yêu, để khẳng định chủ quyền của quốc gia với những khát vọng tinh thần mà thiên nhiên đã ban tặng. Nhà thơ không thể nói hết, nhưng đó chính là tiếng nói của sự phản đối chiến tranh, là tiếng nói nhân văn sâu sắc. Hình ảnh của người lính đứng giữa trời biển bao la, bảo vệ chủ quyền cho Tổ quốc là một trách nhiệm lớn lao, cao cả, không gì sánh bằng.
