Buzz
Văn bản Muối của rừng được học trong chương trình môn Ngữ văn. Tài liệu Soạn văn 11: Muối của rừng, được Mytour giới thiệu với kiến thức hữu ích.
Học sinh lớp 11 có thể xem chi tiết tài liệu dưới đây.
Hướng dẫn soạn bài Muối của rừng
Trước khi đọc
Nhan đề của truyện ngắn khiến bạn nghĩ đến điều gì?
Gợi ý:
Nhan đề của truyện ngắn kích thích tưởng tượng về không gian trong câu chuyện: bức tranh thiên nhiên ở núi rừng.
Đọc văn bản
Câu hỏi 1. Tại sao ông Diểu sợ hãi “kinh hoàng” đến mức phải chạy trốn?
Ông Diểu sợ hãi “kinh hoàng” đến mức phải chạy trốn sau khi chứng kiến cảnh con khỉ rơi xuống vực. Tiếng rú thê thảm của con khỉ nhỏ từ dưới sâu vực hun hút vang lên trong kí ức của ông, mà ông chưa từng nghe thấy tiếng rú nào kinh hoàng như vậy.
Câu hỏi 2. Bạn đoán liệu ông Diểu có cứu được khỉ đực không?
Dự đoán: Ông Diểu sẽ cứu được khỉ đực.
Câu hỏi 3. Hành động của ông Diểu có làm bạn bất ngờ không?
Hành động có hoặc không làm bất ngờ.
Câu hỏi 4. Kết truyện có khiến bạn suy nghĩ về ý nghĩa của nhan đề truyện không?
Kết truyện đã giải thích về nhan đề “Muối của rừng”. Ông Diểu phát hiện ra loài hoa tử huyền, một loại hoa chỉ nở một lần mỗi ba chục năm. Người ta gọi loài hoa này là muối của rừng, khi rừng “kết muối”, đó là dấu hiệu cho thấy đất nước thanh bình, mùa màng bội thu.
Sau khi đọc
Câu 1.
a. Nhân vật ông Diểu được quan sát chủ yếu từ ngoại hình, hành động hay nội tâm; qua cái nhìn của ai, ngôi kể nào?
b. Cách sử dụng điểm nhìn, ngôi kể như vậy tạo ưu thế gì trong việc thể hiện nội dung câu chuyện?
Gợi ý:
- Các sự kiện quan trọng:
- Mùa xuân, ông Diểu đi săn, bắn hạ khỉ đực.
- Khỉ đực bị thương, khỉ cái chạy đến cứu.
- Khỉ con chạy đến cướp súng của ông Diểu, rơi xuống vực.
- Ông Diểu vác khỉ đực về.
- Ông Diểu động lòng, băng bó vết thương cho khỉ đực và thả nó.
- Ông Diểu trở về, bắt gặp muối của rừng.
- Trả lời:
a. Nhân vật ông Diểu được quan sát chủ yếu qua hành động hay nội tâm, qua cái nhìn của người kể chuyện, ngôi kể thứ ba.
b. Các kể thể hiện được tính khách quan, tạo sự hấp dẫn cho câu chuyện.
Câu 2. Bầy khỉ trong truyện thể hiện sự đoàn kết và lòng trung thành trong mối quan hệ gia đình. Sự thay đổi thái độ của ông Diểu từ việc săn bắn đến việc chăm sóc và thả khỉ đực cho thấy tính nhân từ và sự thấu hiểu đối với động vật.
- Mối quan hệ thân thiết, gắn bó của các thành viên trong gia đình.
- Ban đầu, ông Diểu nhìn nhận cách cư xử của gia đình khỉ còn mang tính áp đặt, chủ quan. Hành động của khỉ cái là đạo đức giả, giả dối và đáng căm ghét. Sau đó, ông kinh hoàng và hối hận khi khỉ con rơi xuống vực, ông băng bó vết thương cho khỉ đực động lòng trắc ẩn trước khỉ cái, và thả khỉ đực về. Sự thay đổi thái độ đối với bầy khỉ thể hiện tính cách: giàu lòng trắc ẩn, yêu thương.
Câu 3. Đọc kĩ đoạn “Sự hỗn loạn của cả đàn khỉ… lừa ông sao được?”, liệt kê các câu văn trong đoạn vào bảng sau và nhận xét về sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật (làm vào vở):
Lời người kể chuyện | - “Sự hỗn loạn của cả đàn khí khiến cho ông Diểu sợ hãi… làm xong việc nặng”. - Ông Diểu rên lên khe khẽ. | |
Lời nhân vật | Đối thoại | Chạy đi! |
Độc thoại | “Hành động hy sinh thân mình của con khỉ cái làm ông căm ghét… lừa ông sao được?” |
Câu 4. Theo quan niệm của người kể chuyện, “muối của rừng” kết tinh từ tình yêu thương và sự hiểu biết đến con người. Hình ảnh hoa tử huyền 30 năm mới nở một lần được coi là chi tiết tiêu biểu cho điều này.
- “Muối của rừng” là hình ảnh hoa tử huyền 30 năm mới nở một lần, tượng trưng cho sự ấm no, hạnh phúc.
- Trong tác phẩm, “muối ở rừng” có thể là khi ông Diểu “cay cay sống mũi” nhận thức “một nỗi buồn tê tái đến tận đáy lòng” khi ông hiểu ra “hóa ra ở đời trách nhiệm đè lên từng sinh vật quả thật nặng nề”...
=> “Muối của rừng” chính là kết tinh của quá trình đấu tranh cái thiện chiến thắng cái ác trong bất kì hành trình nào, tình huống nào.
Câu 5. Theo bạn, truyện ngắn “Muối của rừng” hấp dẫn bởi nội dung câu chuyện hay cách kể chuyện? Vì sao?
Câu chuyện có kết cấu đơn giản là cuộc đối đầu của người và khỉ. Ông Diểu đại diện cho thế giới văn minh, trang bị đầy đủ thì vợ chồng khỉ đại diện cho thiên nhiên. Câu chuyện hấp dẫn ở chỗ ít nhân vật, tưởng chừng đơn giản nhưng lại là quá trình biến đổi tính cách, con người ông Diểu từ ý định phá hủy thiên nhiên đến cứu rỗi, quay trở về với thiên nhiên.
Câu 6. Theo bạn, cách quan sát và thể hiện mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên trong hai truyện ngắn Muối của rừng (Nguyễn Huy Thiệp, 1986), Chiều sương (Bùi Hiển, 1941) có những điểm tương đồng, khác biệt nào? Từ thời điểm sáng tác, bối cảnh văn hóa - xã hội của mỗi truyện, hãy lí giải sự tương đồng và khác biệt ấy?
- Tương đồng: đề cập đến mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
- Khác biệt:
- Trong 'Muối của rừng': con người chủ động tấn công tự nhiên, sau đó nhận ra sự quan trọng của việc hòa hợp với tự nhiên.
- Trái ngược, trong 'Chiều sương': thiên nhiên tấn công con người, nhưng con người nhận thức và hòa mình với sức mạnh của tự nhiên.
