
Câu 1
Câu 1 (trang 70, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Bài thơ này được xem là bản “Tuyên ngôn độc lập” đầu tiên của Việt Nam. Bạn hiểu ý nghĩa của “tuyên ngôn độc lập” như thế nào?
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức và hiểu biết của bạn để trả lời.
Lời giải chi tiết:
“Tuyên ngôn độc lập” là việc tuyên bố về chủ quyền của quốc gia, của dân tộc và khẳng định không ai được phép xâm phạm vào quyền độc lập ấy.
Câu 2
Câu 2 (trang 70, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Từ “cư” trong bản gốc có thể dịch là “ngự” (cai trị), cũng có thể dịch là “ở” (cư trú). Theo bạn, cách dịch nào thể hiện rõ tinh thần của một bản “tuyên ngôn độc lập” hơn? Hãy giải thích ý kiến của bạn.
Phương pháp giải:
Giải nghĩa từ và dựa vào ngữ cảnh để lý giải.
Lời giải chi tiết:
Theo tôi, cách dịch 'ngự' (cai trị) sẽ phản ánh rõ hơn bởi vì vị vua của một quốc gia nên sử dụng từ này để chỉ người đứng đầu quốc gia có trách nhiệm cai trị và điều hành quốc gia, không chỉ là người sống ở đó, còn từ “ở” (cư trú) không thể hiện hết ý nghĩa gốc của bài thơ.
Câu 3
Câu 3 (trang 70, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Để khẳng định chủ quyền của Việt Nam, tác giả đã sử dụng những lý luận gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ bài thơ, chú ý 2 câu thơ đầu.
Lời giải chi tiết:
Để khẳng định chủ quyền của Việt Nam, tác giả đã sử dụng những lý luận:
+ Sông núi nước Nam, vua Nam ở, điều đó cũng có nghĩa là ở phương Bắc thì vua Bắc ở. Đất nào vua ấy. Đó là sự hiển nhiên tất yếu không ai được xâm phạm của ai → chân lí cuộc đời.
+ Trong đời sống tinh thần của người Việt Nam và Trung Quốc. Trời là oai linh tối thượng, sắp đặt và định đoạt tất cả mọi việc. Cương vực lãnh thổ của vua Nam, của người Nam đã được định phận tại sách trời – có nghĩa là không ai được phép đi ngược lại đạo trời → chân lí của đất trời.
→ Như vậy tuyên bố chủ quyền dựa trên chân lí cuộc đời, chân lí đất trời, dựa trên lẽ phải. Chủ quyền của Việt Nam là không thể chối bác, không thể phủ nhận.
Câu 4
Câu 4 (trang 70, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo bạn, câu thơ cuối cảnh báo điều gì đối với quân xâm lược? Tại sao bạn khẳng định như vậy?
Phương pháp giải:
Đọc và giải nghĩa câu thơ cuối để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Câu cuối cảnh cáo quân xâm lược sẽ phải đối mặt với thất bại, chúng sẽ phải nhìn thấy sự tan tành thất bại mà chính chúng gây ra, bởi vì kẻ xâm lược đất nước của dân tộc khác đang làm điều ngược lại với ý trời. Kết thúc của một cuộc chiến tranh không công bằng là sự thất bại của kẻ thù xâm lược. Điều này là một sự thật đã được chứng minh qua lịch sử. Câu thơ cuối thể hiện niềm tin vào chiến thắng không thể tránh khỏi của dân tộc.
Câu 5
Câu 5 (trang 71, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Câu thơ nào trong bài thơ để lại ấn tượng sâu sắc nhất với bạn? Tại sao?
Phương pháp giải:
Chọn câu thơ mà bạn ấn tượng nhất và lý giải nguyên nhân.
Lời giải chi tiết:
Câu thơ mà tôi ấn tượng nhất trong bài thơ là câu thơ “Nam quốc sơn hà Nam đế cư” vì câu này mở đầu vấn đề 'kinh thiên định nghĩa' rằng đất nước của Đại Việt phải do người dân Đại Việt cai quản, sinh sống, đó là một lẽ tự nhiên. Ý thơ nhấn mạnh tư thế kiêu hãnh, bình đẳng về mặt chính trị, vị thế quốc gia đối với đất nước láng giềng, bằng cách thể hiện lòng tự tôn dân tộc sâu sắc.
Câu 6
Câu 6 (trang 71, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Bạn rút ra được nhận thức gì cho bản thân sau khi học bài thơ này?
Phương pháp giải:
Nêu nhận thức của bạn sau khi đọc xong bài thơ.
Lời giải chi tiết:
“Nam quốc sơn hà” là tác phẩm tinh thần của thời kỳ, là sự tập hợp của tinh thần độc lập, lòng kiêu hãnh anh hùng và khao khát lớn lao của dân tộc trong giai đoạn đầu tiên của việc xây dựng một quốc gia phong kiến độc lập. Sau khi đọc xong bài thơ, tôi nhận ra trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ chủ quyền dân tộc khỏi mọi âm mưu và kẻ thù xâm lược.