Đọc hiểu
Trả lời câu hỏi Đọc hiểu trang 16 SGK Ngữ văn 9, bộ sách Cánh Diều
Chú ý yếu tố khẳng định chủ quyền trong một 'bản tuyên ngôn độc lập'.
Phương pháp giải: Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Các chi tiết:
- Sông núi nước Nam vua Nam ở,
- Rành rành định phận tại sách trời.
CH cuối bài 1
Trả lời câu hỏi 1 CH cuối bài, trang 17, SGK Ngữ văn 9, bộ sách Cánh Diều
Trình bày bối cảnh xuất hiện bài thơ Sông núi nước Nam và giải thích lý do bài thơ được gọi là 'Thơ thần'.
Phương pháp giải: Tra cứu tài liệu ngoài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Năm 1077, khi quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy xâm lược, vua Lý Nhân Tông cử Lý Thường Kiệt đem quân chặn giặc ở phòng tuyến sông Như Nguyệt. Trong đêm tối, quân sĩ nghe tiếng ngâm thơ từ đền thờ hai anh em Trương Hống và Trương Hát, khiến quân giặc khiếp sợ. Vì vậy, bài thơ “Nam quốc sơn hà” được gọi là “bài thơ thần”.
Trả lời câu hỏi 2 CH cuối bài, trang 17, SGK Ngữ văn 9, bộ sách Cánh Diều
Hãy nêu đặc điểm hình thức thể loại của bài thơ (số chữ, số dòng, niêm, luật và cách hiệp vần của bản phiên âm).
Phương pháp giải: Đọc kỹ văn bản và áp dụng kiến thức thể loại thơ.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Đặc điểm hình thức thể loại của bài thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật:
- Số chữ: mỗi câu có bảy chữ.
- Số dòng: tổng cộng bốn dòng.
- Niêm luật: Chữ thứ hai của câu 1 và câu 4 đều là “trắc”, chữ thứ hai của câu 2 và câu 3 đều là “bằng”.
- Cách hiệp vần: Hiệp một vần cho các câu 1, 2, và 4 (cư – thư – hư).
CH cuối bài 3
Trả lời câu hỏi 3 trang 17 SGK Văn 9 Cánh diều
Nội dung của hai dòng thơ đầu là gì? Các từ ngữ như “Nam quốc”, “Nam đế”, “tiệt nhiên”, “định phận”, “thiên thư” có ý nghĩa như thế nào trong việc khẳng định điều đó?
Phương pháp giải: Đọc kỹ văn bản và chú ý từ ngữ.
Lời giải chi tiết:
Cách 1:
- Hai dòng thơ đầu khẳng định nước Nam là một quốc gia độc lập, có chủ quyền, với lãnh thổ và luật pháp riêng, điều đó đã được sách trời ghi nhận.
- Các từ ngữ như “Nam quốc”, “Nam đế”, “tiệt nhiên”, “định phận”, “thiên thư” làm nổi bật sự tự chủ và độc lập của nước Nam. Đặc biệt là từ “Nam đế”, thể hiện vua của một nước độc lập, không phải chư hầu.
CH cuối bài 4
Trả lời câu hỏi 4 trang 17 SGK Văn 9 Cánh diều
Phân tích hai dòng thơ cuối để làm rõ tư tưởng và tình cảm mà tác giả muốn thể hiện.
Phương pháp giải: Đọc kỹ văn bản, tập trung vào từ ngữ và ngữ cảnh.
Lời giải chi tiết:
Cách 1:
Hai dòng thơ cuối cho thấy ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền của nước Nam. “Nghịch lỗ” chỉ giặc xâm lược, những kẻ không tôn trọng quy luật tự nhiên và đạo trời. Hai dòng thơ như lời cảnh báo đanh thép: giặc xâm phạm lãnh thổ sẽ chịu kết cục bi thảm. Đây cũng là lời khích lệ tinh thần chiến đấu và lòng yêu nước của nhân dân.
CH cuối bài 5
Trả lời câu hỏi 5 trang 17 SGK Văn 9 Cánh diều
Hai dòng thơ đầu và hai dòng thơ cuối liên kết với nhau như thế nào?
Phương pháp giải: Đọc kỹ văn bản, chú ý nội dung liên kết.
Lời giải chi tiết:
Cách 1:
Hai dòng thơ đầu khẳng định chủ quyền lãnh thổ của nước Nam, còn hai dòng thơ cuối thể hiện quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó. Sự liên kết này thể hiện ý chí và lòng tự hào dân tộc của tác giả, cũng như ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ đất nước.
CH cuối bài 6
Trả lời câu hỏi 6 trang 17 SGK Văn 9 Cánh diều
Em cảm nhận gì sau khi học bài Sông núi nước Nam? Nội dung tư tưởng của bài thơ có ý nghĩa gì đối với thế hệ trẻ ngày nay?
Phương pháp giải: Đọc kỹ văn bản và suy ngẫm về nội dung.
Lời giải chi tiết:
Cách 1:
- Sau khi học bài thơ, tôi cảm nhận rằng chủ quyền lãnh thổ là điều thiêng liêng, cần phải bảo vệ bằng mọi giá.
- Đối với thế hệ trẻ, bài thơ là lời nhắc nhở về tinh thần yêu nước, sự dũng cảm và trách nhiệm trong việc bảo vệ và xây dựng đất nước.