Buzz
1. Tóm lược nội dung bài Sự tích Hồ Gươm
Thời kỳ giặc Minh xâm lược nước ta, chúng đã gây ra nhiều đau thương. Lê Lợi phát động khởi nghĩa ở Lam Sơn nhưng ban đầu gặp nhiều khó khăn và thất bại. Thấu hiểu nỗi khó khăn của Lê Lợi, Đức Long quân quyết định cho nghĩa quân mượn gươm thần để chống giặc. Hành trình tìm gươm thần của Lê Lợi bắt đầu từ việc Lê Thận - một ngư dân, phát hiện một lưỡi gươm trong lưới cá của mình. Sau đó, Lê Lợi cũng tìm thấy chuôi gươm có nạm ngọc trong rừng. Khi lắp ghép lưỡi gươm và chuôi gươm lại với nhau, Lê Lợi nhận ra đó là gươm thần. Với gươm thần trong tay, nghĩa quân Lam Sơn liên tiếp chiến thắng và đẩy lùi quân Minh. Một năm sau, khi Lê Lợi đang chơi thuyền trên hồ Tả Vọng, Rùa Vàng hiện ra và đòi lại gươm thần, làm cho hồ Tả Vọng được đổi tên thành hồ Hoàn Kiếm.
2. Hướng dẫn soạn bài Sự tích Hồ Gươm - Mẫu 1
Hiểu bài
Câu 1. Lê Thận đã phát hiện gì qua ba lần kéo lưới của mình?
Trong cả ba lần, Lê Thận đều kéo lên một mảnh sắt.
Câu 2. Tranh minh họa trong bài tập thể hiện nhân vật hoặc sự kiện nào của câu chuyện?
Tranh minh họa nhân vật Lê Thận và cảnh Lê Thận kéo lưới.
Câu 3. Gươm thần đã mang lại lợi ích gì cho nghĩa quân Lê Lợi?
Nhờ gươm thần, tinh thần của nghĩa quân Lê Lợi được nâng cao rõ rệt. Với thanh gươm thần trong tay, Lê Lợi đã khiến quân Minh khiếp sợ trên mọi chiến trường.
Câu 4. Phần 5 giải thích điều gì?
Phần 5 giải thích về nguồn gốc tên gọi hồ Gươm.
Trả lời các câu hỏi
Câu 1. Hãy liệt kê các sự kiện chính trong câu chuyện Sự tích Hồ Gươm.
- Quân Minh xâm chiếm đất nước ta.
- Nghĩa quân Lam Sơn đứng lên chống lại quân xâm lược.
- Lê Thận, một ngư dân, tìm thấy lưỡi gươm trong lúc đánh cá.
- Lê Lợi tìm thấy chuôi gươm có nạm ngọc.
- Với sự trợ giúp của gươm thần, nghĩa quân Lê Lợi đã đánh tan quân Minh.
- Rùa Vàng xuất hiện và yêu cầu lấy lại thanh gươm.
Câu 2. Trong câu chuyện, nhân vật nào là trung tâm? Nhân vật đó có những đặc điểm gì nổi bật?
- Nhân vật chính: Lê Lợi
- Đặc điểm nổi bật: Một người với phẩm hạnh cao, dũng cảm và có khả năng lãnh đạo xuất sắc.
Câu 3. Những chi tiết nào liên quan đến lịch sử? Theo bạn, chi tiết nào là hư cấu hoặc kỳ ảo?
- Những chi tiết liên quan đến lịch sử:
+ Quân Minh xâm lược nước ta.
+ Lê Lợi dẫn dắt nghĩa quân Lam Sơn đánh bại quân Minh.
- Những chi tiết hư cấu và kỳ ảo:
+ Ba lần kéo lưới đều bắt được một thanh sắt.
+ Trong căn lều tối, thanh gươm tỏa sáng với hai chữ: “Thuận Thiên”.
+ Chuôi gươm khảm ngọc phát sáng trên ngọn cây đa.
+ Lưỡi gươm tự động cử động, khi cắm vào chuôi thì khớp hoàn hảo.
+ Rùa Vàng hiện thân thay cho Đức Long Quân để đòi lại thanh gươm thần.
Câu 4. Mục đích của câu chuyện là gì? Ý nghĩa của nó ra sao?
- Câu chuyện nhằm tôn vinh và ca ngợi Lê Lợi - người lãnh đạo tài ba của nghĩa quân Lam Sơn đã dẫn dắt nhân dân đánh bại kẻ xâm lược. Đồng thời, nó cũng giải thích về nguồn gốc tên gọi Hồ Gươm (hoặc Hồ Hoàn Kiếm).
- Ý nghĩa: Phản ánh ước mơ của nhân dân về một cuộc sống hòa bình và thịnh vượng.
3. Soạn bài Sự tích Hồ Gươm - Mẫu 2
Các vấn đề chung
Đặc điểm thể loại
- Truyền thuyết là một thể loại truyện dân gian, kể lại các sự kiện hoặc nhân vật liên quan đến lịch sử. Thông qua đó, truyền thuyết phản ánh quan điểm và cảm xúc của tác giả dân gian về các nhân vật và sự kiện lịch sử. Đặc trưng của truyền thuyết thể hiện qua việc xây dựng nhân vật, cốt truyện, sử dụng yếu tố kỳ ảo và cách kể chuyện.
- Nhân vật
+ Nhân vật thường có những đặc điểm nổi bật về nguồn gốc, phẩm chất, tài năng, hoặc sức mạnh.
+ Thường gắn liền với các sự kiện lịch sử và có ảnh hưởng lớn đến cộng đồng.
+ Được cộng đồng ca ngợi và tôn vinh.
- Cốt truyện của truyền thuyết thường có các đặc điểm sau:
+ Chủ yếu tập trung vào những công lao và kỳ tích của nhân vật được cộng đồng ngưỡng mộ và ca ngợi.
+ Thường sử dụng yếu tố kỳ ảo để làm nổi bật tài năng và sức mạnh phi thường của nhân vật.
+ Cuối câu chuyện thường nhấn mạnh các dấu vết còn sót lại từ quá khứ đến nay.
- Yếu tố kỳ ảo: Trong truyền thuyết, yếu tố kỳ ảo thường được dùng để thể hiện sức mạnh của nhân vật hoặc phép thuật của các thần linh.
Tóm tắt
Trong thời kỳ giặc Minh xâm lược, tại vùng Lam Sơn, một nhóm nghĩa quân đã đứng lên chống lại chúng. Do còn yếu, họ đã nhiều lần thất bại. Đức Long Quân quyết định cho mượn một thanh gươm thần để giúp họ chiến đấu. Lê Thận, một ngư dân ở Thanh Hóa, một đêm nọ đã vớt được một thanh sắt từ lưới đánh cá của mình ba lần. Khi đưa thanh sắt ra ánh sáng, Lê Thận phát hiện đó là một lưỡi gươm. Sau đó, anh gia nhập nghĩa quân Lam Sơn. Khi chủ tướng Lê Lợi đến nhà Lê Thận và thấy thanh gươm phát sáng với hai chữ “Thuận Thiên”, ông rất ngạc nhiên. Một lần, khi bị giặc truy đuổi, Lê Lợi đã tìm thấy một cái chuôi trong khu rừng và nhận ra nó phù hợp với lưỡi gươm của Lê Thận. Với thanh gươm quý, nghĩa quân đã chiến thắng mọi trận đánh. Một năm sau khi đánh bại giặc Minh, Lê Lợi dạo quanh hồ Tả Vọng trên thuyền rồng. Rùa Vàng nổi lên để đòi lại gươm thần, và vua đã trả lại cho Rùa Vàng. Từ đó, hồ Tả Vọng được gọi là Hồ Gươm hoặc Hồ Hoàn Kiếm.
Bố cục
Chia thành 2 phần:
- Phần 1: Từ đầu cho đến đoạn “không còn một tên giặc nào trên đất nước”. Đức Long Quân cho phép nghĩa quân mượn gươm thần để chiến đấu.
- Phần 2: Phần còn lại. Long Quân đòi lại thanh gươm sau khi giặc Minh bị đánh bại.
Đọc - hiểu văn bản
Đức Long Quân cấp gươm thần cho nghĩa quân để chống giặc
- Hoàn cảnh: Trong thời kỳ giặc Minh xâm lược, chúng đối xử tàn bạo với nhân dân, gây ra nhiều nỗi khổ cực và oán giận. Tại vùng Lam Sơn, một nhóm nghĩa quân đã đứng lên chống lại, nhưng do còn yếu, họ đã nhiều lần thất bại.
=> Đức Long Quân quyết định cho mượn thanh gươm thần để hỗ trợ nghĩa quân trong lúc khó khăn này. Đây là sự trợ giúp rất cần thiết.
- Quy trình mượn gươm:
+ Lê Thận, một ngư dân bình thường, trong một lần thả lưới đã vớt được một thanh sắt. Sau khi vứt thanh sắt xuống nước và liên tục vớt được ba lần, anh cảm thấy nghi ngờ. Khi đưa thanh sắt ra ánh sáng, Lê Thận phát hiện đó là một lưỡi gươm.
+ Lê Lợi, người đứng đầu nghĩa quân, trong một lần bị quân địch đuổi, đã đi qua một khu rừng và nhìn thấy ánh sáng kỳ lạ từ ngọn cây đa. Khi trèo lên, ông phát hiện đó là chuôi gươm gắn ngọc quý. Điều này khiến ông nhớ đến lưỡi gươm ở nhà Lê Thận và nhận ra đây là báu vật quan trọng.
+ Trên lưỡi gươm khắc hai chữ “Thuận Thiên”, mang ý nghĩa là theo ý trời.
=> Việc mượn gươm là một quá trình không hề đơn giản.
- Kết quả:
+ Sự xuất hiện của thanh gươm quý đã làm tăng thêm tinh thần chiến đấu của quân đội.
+ Với thanh gươm trong tay, Lê Lợi đã khiến quân Minh khiếp sợ và không thể chống cự nổi.
+ Nhờ vào sức mạnh của gươm thần, nghĩa quân đã đánh bại quân xâm lược, đến mức không còn một tên giặc nào tồn tại trên đất nước.
=> Kết quả này là sự kết hợp của sự trợ giúp thần linh, sức mạnh đoàn kết của toàn quân, và sự ủng hộ từ nhân dân.
(19).jpg)
Long Quân đòi lại gươm sau khi quân Minh bị đánh bại
- Thời điểm: Một năm sau khi giặc Minh bị đánh bại
- Địa điểm: Hồ Tả Vọng, Thăng Long.
- Nhân vật đòi gươm: Rùa Vàng, sứ giả của Long Quân.
- Hoàn cảnh: Sau khi giặc Minh bị đánh tan, Lê Lợi lên ngôi vua, đất nước hưởng thái bình.
=> Đây là thời điểm lý tưởng để đòi lại gươm thần. Việc trả lại gươm thần là điều cần thiết sau khi đã mượn.
- Quy trình trả gươm:
+ Lê Lợi chèo thuyền rồng quanh hồ Tả Vọng.
+ Long Quân cử Rùa Vàng đến đòi lại gươm thần. Khi thuyền rồng đến giữa hồ, Rùa Vàng nổi lên và Vua thấy lưỡi gươm thần bắt đầu động.
+ Rùa Vàng không e ngại con người, nổi trên mặt nước và yêu cầu trả lại gươm.
+ Vua giơ gươm về phía Rùa Vàng, Rùa há miệng chộp lấy thanh gươm rồi lặn xuống nước.
=> Việc trả gươm tại hồ Tả Vọng giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Gươm (hay hồ Hoàn Kiếm).
