Buzz
Hôm nay, Mytour xin giới thiệu bài Hướng dẫn soạn văn 7: Tiếng gà trưa từ sách Cánh diều, tập 1.
Các bạn học sinh lớp 7 hãy tham khảo để chuẩn bị bài trước giờ học một cách nhanh chóng và đầy đủ. Nội dung chi tiết được cung cấp dưới đây.
Hướng dẫn soạn bài Tiếng gà trưa - Mẫu 1
1.1 Chuẩn bị
- Tác giả Xuân Quỳnh:
- Xuân Quỳnh sinh năm 1942 và mất năm 1988, tên đầy đủ là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh.
- Quê ở làng An Khê, ven thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).
- Bà là một trong những nhà thơ nữ xuất sắc của Việt Nam, được mệnh danh là nữ hoàng thơ tình yêu của Việt Nam.
- Thơ của Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm gần gũi, bình dị, trong sáng của đời sống gia đình và cuộc sống hàng ngày, biểu lộ những rung cảm và khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm.
- Xuân Quỳnh được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vào năm 2011.
- Một số tác phẩm tiêu biểu: Các tập thơ: Chồi biếc (1963), Hoa dọc chiến hào (1968), Lời ru trên mặt đất (1978), Chờ trăng (1981), Tự hát (1984); Một số tác phẩm viết cho thiếu nhi: Mùa xuân trên cánh đồng (truyện thiếu nhi, 1981), Bầu trời trong quả trứng (thơ văn thiếu nhi, 1982)...
- Bài thơ Tiếng gà trưa được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, được in lần đầu trong tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968) của Xuân Quỳnh.
- Những kỷ niệm đặc biệt với gia đình như đi du lịch cùng nhau, sum họp đoàn viên trong ngày Tết…
1.2 Hiểu và đọc
Câu 1. Đọc qua bài thơ, chỉ ra dòng nào thiếu từ. Số dòng trong mỗi khổ có giống nhau không?
- Dòng thơ “Tiếng gà trưa” thiếu từ.
- Số dòng trong mỗi khổ không đồng đều.
Câu 2. Xác định vần và nhịp của bài thơ.
- Cách sắp xếp vần linh hoạt: xa - ta, trắng - nắng, tới - mới, quốc - thuộc
- Phối hợp nhịp thơ: chủ yếu là 2/3 hoặc 3/2
Câu 3. Những hình ảnh và ký ức được kể lại từ “tiếng gà trưa”.
- Hình ảnh:
- Con gà mái mơ - mình hoa đốm trắng, con gà mái vàng - lông óng như màu nắng.
- Bà khum soi trứng, chắt chiu từng quả để đem bán lấy tiền mua quần áo mới cho cháu.
- Mùa đông tới, trời trở lạnh, bà lại lo lắng đàn gà sẽ chết.
- Ký ức: Người cháu tò mò quan sát gà đẻ trứng, bị bà mắng “Gà đẻ mà mày nhìn/Rồi sau này lang mặt” khiến đứa cháu lo sợ.
Câu 4. Biểu hiện cảm xúc của người cháu.
Biểu hiện cảm xúc của người cháu: hạnh phúc, yêu thương.
Câu 5. Các dòng thơ có cấu trúc tương tự trong khổ thơ cuối.
- Vì lòng yêu Tổ quốc
- Vì xóm làng thân quen
- Vì tiếng gà kêu la
1.3 Trả lời câu hỏi
Câu 1. Loại cảm xúc nào là dấu vết trong bài thơ Tiếng gà trưa? Cảm xúc đó được kích thích từ đâu? Ai là người được gọi là “cháu” trong bài thơ?
- Cảm xúc dấu vết trong bài thơ Tiếng gà trưa: nỗi nhớ
- Cảm xúc đó được kích thích từ tiếng gà trưa.
- Người được gọi là “cháu” trong bài thơ là chiến sĩ xa nhà nhiều năm.
Câu 2. Dòng thơ “Tiếng gà trưa” lặp lại bao nhiêu lần trong bài thơ? Nỗi nhớ về tiếng gà trưa đã khơi gợi trong người cháu những hình ảnh và ký ức gì từ tuổi thơ? Hình ảnh hoặc ký ức nào ấn tượng nhất với em? Tại sao?
- Dòng thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại ba lần.
- Nỗi nhớ về tiếng gà trưa đã gợi lên trong người cháu những hình ảnh và ký ức của tuổi thơ:
- Hình ảnh: Gà mái mơ màng với lông hoa đốm trắng, gà mái vàng lung linh như ánh nắng; Bà khum kỹ lưỡng soi trứng, từng quả, để bán mua quần áo mới cho cháu; Mùa đông đến, trời lạnh, bà lo lắng đàn gà sẽ chết.
- Ký ức: Đứa cháu tò mò nhìn gà đẻ trứng, bị bà mắng “Gà đẻ mà mày nhìn/Rồi sau này lang mặt” khiến đứa cháu lo lắng.
- Ấn tượng với hình ảnh bà khum soi trứng, chắt chiu từng quả để bán mua quần áo mới cho cháu. Vì hình ảnh này thể hiện tình thương sâu sắc của bà dành cho cháu, là sự hy sinh tận tụy của bà.
Câu 3. Hình ảnh, chi tiết nào làm nổi bật hình tượng người bà? Em cảm nhận như thế nào về người bà và tình cảm của người cháu dành cho bà?
- Người bà được thể hiện qua những hình ảnh, chi tiết:
Bà vẫn mắng rầy
Con gà đẻ kia
Rồi sau này lang mặt!
Bà khum soi trứng
Chăm sóc từng quả kỹ lưỡng
Bà lo lắng cho đàn gà
Mong trời đừng có sương mù
Cái quần chéo chật chội
Ống rộng dài chạm đất
Chiếc áo vải mềm mại
Đi qua nghe tiếng sột soạt
- Người bà hiện lên với vẻ đẹp giản dị, tâm hồn tận tụy và đức hạnh cao quý. Tình cảm giữa bà và cháu rất chân thành, đầy cảm động.
Câu 4. Theo em, tại sao chúng ta luôn nhớ về những người thân yêu trong gia đình mỗi khi ở xa nhà hoặc gặp khó khăn?
Khi ở xa nhà hoặc đối diện với khó khăn, chúng ta luôn nhớ về những người thân yêu trong gia đình vì họ là nguồn cảm hứng và sự động viên vững chắc, luôn bên cạnh, chia sẻ và yêu thương chúng ta trong mọi hoàn cảnh.
Soạn bài Tiếng gà trưa - Mẫu 2
2.1 Đôi điều về tác phẩm
1. Bối cảnh sáng tác
- Bài thơ Tiếng gà trưa được sáng tác vào thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống lại thực dân Mỹ.
- Bài thơ Tiếng gà trưa được xuất bản lần đầu trong tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968) của nhà thơ Xuân Quỳnh.
2. Hình thức thơ
- Bài thơ được viết theo dạng thơ ngũ ngôn (mỗi dòng có 5 chữ).
- Vần được sử dụng một cách linh hoạt.
- Hình ảnh trong bài thơ chân thực và bình dị.
3. Cấu trúc
Bài thơ được chia thành 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “Nghe gọi về tuổi thơ”. Là những cảm xúc đầu tiên của cháu khi nghe tiếng gà trưa.
- Phần 2: Tiếp theo đến “Đi qua nghe sột soạt”. Tiếng gà trưa gợi lại những kí ức tuổi thơ.
- Phần 3: Phần còn lại. Là những suy tư của người cháu về tiếng gà trưa.
2.2 Đọc và hiểu văn bản
1. Cảm xúc ban đầu của cháu khi nghe tiếng gà trưa
- Tình huống: Người cháu đang trên đường đi và bất ngờ nghe thấy tiếng gà trưa, khiến họ dừng lại và nghỉ ngơi.
- Âm thanh: tiếng gà “cục tác cục ta”.
- Trạng thái tinh thần: gửi đi thông điệp “nghe” kết hợp với sự biểu hiện tượng trưng của cảm xúc “nắng trưa lung linh”, “đôi chân đã mệt mỏi”, “quay trở lại tuổi thơ.
=> Tiếng gà trưa trở thành âm thanh triệu hồi về những kí ức tuổi thơ.
2. Tiếng gà trưa làm nhớ về những kí ức tuổi thơ
- Các kí ức tuổi thơ bên bà hiện ra từ dòng hồi ức của người cháu:
- Hình ảnh: con gà mái mơ - thân hoa có điểm trắng, con gà mái vàng - lông tỏa sáng như màu nắng. Đó là hình ảnh quen thuộc, thân thương với làng quê.
- Trong ký ức, đứa cháu nhìn gà đẻ trứng với sự tò mò, nhưng bị bà quở trách: “Con nhìn gì mà đứng đó / Rồi mai mốt lại ngượng nghịu” khiến đứa trẻ lo lắng. Đó là những lo âu tự nhiên của tuổi thơ.
- Về hình ảnh:
- Bà cẩn thận soi trứng, từng cẩn thận vệ sinh từng quả để bán và kiếm tiền mua quần áo mới cho đứa cháu.
- Khi mùa đông đến, khi trời trở lạnh, bà lo lắng rằng đàn gà có thể chết đi.
=> Thể hiện sự yêu thương và lo lắng của bà dành cho đứa cháu, đầy ý nghĩa.
3. Những suy tư của đứa cháu sau tiếng gà rước nắng
- Ý nghĩa của tiếng gà rước nắng: đong đầy hạnh phúc, kỷ niệm về người bà.
- Nghệ thuật biểu đạt qua từ “vì”:
- “trái tim yêu nước”: tình yêu đối với quê hương
- “làng xóm thân quen”: tình thân với quê nhà
- “bà ơi, tất cả vì bà”: tình cảm gia đình
=> Mục tiêu cao cả, thánh thiện.
Soạn bài Tiếng gà rước nắng - Mẫu 3
(1) Bắt đầu
Giới thiệu sơ lược về nhà thơ Xuân Quỳnh và bài thơ “Tiếng gà rước nắng”.
(2) Nội dung chính
a. Cảm xúc ban đầu của người cháu khi nghe tiếng gà rước nắng
- Tình huống: Người cháu đang trên đường đi, thấy xóm làng nên ghé vào nghỉ ngơi.
- Về âm thanh: tiếng gà “cục tác cục ta”.
- Tình trạng tâm hồn: từ “nghe” kết hợp với việc gợi lên cảm xúc “rung động dưới ánh nắng trưa”, “đôi chân đã mỏi mệt”, “trở lại tuổi thơ.
=> Tiếng gà rước nắng trở thành âm thanh gợi nhớ về những kỷ niệm ấu thơ.
b. Tiếng gà rước nắng đưa ta về quãng thời gian ấu thơ
- Ký ức tuổi thơ bên người bà lần lượt hiện lên qua những hồi ức của người cháu:
- Trong bức tranh: con gà mái mơ - lông trắng như hoa, con gà mái vàng - bộ lông tỏa sáng như ánh nắng. Đó là hình ảnh quen thuộc, gần gũi với cuộc sống nông thôn.
- Kỷ niệm: đứa cháu tò mò nhìn gà đẻ trứng, bị bà quở trách “Nhìn gì mà đứng đó / Rồi mai mốt lại xấu hổ” khiến đứa trẻ lo lắng. Đó là những nỗi lo âu tự nhiên của tuổi thơ.
- Trong hình ảnh:
- Bà cẩn thận soi trứng, từng quả một để bán kiếm tiền mua quần áo mới cho cháu.
- Mùa đông đến, khi trời trở lạnh, bà lại lo lắng rằng đàn gà sẽ chết.
=> Thể hiện tình cảm mà bà dành cho đứa cháu, đầy yêu thương và lo lắng.
c. Những suy tư của người cháu từ tiếng gà rước nắng
- Ý nghĩa của tiếng gà rước nắng: đong đầy hạnh phúc, kỷ niệm về người bà.
- Nghệ thuật biểu đạt qua từ “vì”:
- “trái tim yêu nước”: tình yêu đối với quê hương
- “làng xóm thân quen”: tình thân với quê nhà
- “bà ơi, tất cả vì bà”: tình cảm gia đình
=> Mục tiêu chiến đấu cao cả, thiêng liêng.
(3) Phần kết
Xác nhận lại giá trị về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Tiếng gà rước nắng.
