Soạn bài Tri thức ngữ văn trang 101 Tập 1 Ngữ văn lớp 11 Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ đó dễ dàng soạn văn 11.
Hướng dẫn soạn bài Tri thức ngữ văn trang 101 Tập 1 - Kết nối tri thức
1. Truyện thơ và truyện thơ dân gian
- Truyện thơ là một loại hình tự sự có cốt truyện, câu chuyện, nhân vật, lời kể,… nhưng được thể hiện dưới hình thức thơ. Truyện thơ có dung lượng lớn, có thể bao quát nhiều sự kiện, con người, chi tiết cụ thể của đời sống thường nhật. Một số truyện thơ còn giữ lại dấu ấn của sử thi nhưng với cảm hứng thế sự nổi bật hơn cả cảm hứng lịch sử hướng về những diễn biến lớn trong đời sống cộng đồng. Truyện thơ hiện diện trong nhiều nền văn học và phát triển thành một số dòng riêng theo sự chi phối của các điều kiện văn hóa, xã hội cụ thể.
- Truyện thơ dân gian được sáng tác bởi tầng lớp bình dân hoặc các trí thức gần gũi với tầng lớp bình dân; lưu hành chủ yếu qua truyền miệng nhưng cũng có khi thông qua văn bản viết. Truyện thơ dân gian khai thác đề tài từ nhiều nguồn khác nhau như truyện cổ, sự tích tôn giáo hoặc câu chuyện đời thường. Kế thừa truyền thống của dân ca với sự kết hợp hài hòa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình, các truyện thơ dân gian đã thể hiện một cách sinh động đời sống hiện thực và những tình cảm, ước mơ, khát vọng của nhiều lớp người trong xã hội, đặc biệt là những người lao động nghèo. Ngôn ngữ trong truyện thơ dân gian giản dị, chất phác, giàu hình ảnh, gắn liền với cách tư duy hình ảnh đặc trưng của những người sống gần gũi, gắn bó với đất đai, muông thú, cỏ cây,…
- Do những điều kiện văn hóa, xã hội đặc thù, truyện thơ dân gian đặc biệt phát triển trong sinh hoạt văn hóa, văn học của nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số ở Việt Nam. Ngoài một số truyện thơ có nội dung gần nhau bởi sự kế thừa, mô phỏng trong bối cảnh giao lưu văn hóa, mỗi dân tộc lại có riêng những truyện thơ tinh túy, thể hiện được bản sắc của cộng đồng mình.
2. Tính chất tự sự trong thơ trữ tình
Thơ trữ tình không tập trung vào việc kể câu chuyện, có nhân vật, tính cách, không gian và thời gian cụ thể như truyện thơ, mà chủ yếu là thể hiện cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trữ tình. Mặc dù vậy, yếu tố tự sự vẫn được giữ nguyên trong thơ trữ tình và thậm chí ở một số tác phẩm, nét tự sự còn được nhấn mạnh. Khi đọc một bài thơ tự sự, người đọc có thể dễ dàng nhận ra một câu chuyện, một sự kiện với những chi tiết cốt yếu của nó. Câu chuyện này thường được sử dụng để làm bối cảnh cho cảm xúc và luôn bị chi phối bởi mạch cảm xúc mà tác giả muốn truyền đạt. Vì vậy, các câu chuyện thường chỉ được 'kể' một cách đủ để tâm trạng của nhà thơ được thể hiện một cách đầy đủ.