Hướng dẫn soạn bài văn Sự phát triển của từ vựng trên các trang 55, 56, 57, với ngắn nhất nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ ý, dựa trên sách Ngữ văn lớp 9, giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc soạn văn lớp 9.
Hướng dẫn soạn bài văn Sự phát triển của từ vựng
I. Biến đổi và phát triển ý nghĩa của từ ngữ
Câu hỏi 1 (trang 55 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
- Từ kinh tế trong bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác được sử dụng để ngắn gọn hóa từ kinh bang tế thế, có nghĩa là cách trị nước cứu dân.
- Hiện nay, nghĩa của từ kinh tế đã thay đổi, chỉ đề cập đến hoạt động sản xuất, trao đổi, phân phối sản phẩm... khác hoàn toàn so với nghĩa trong bài thơ.
→ Từ ngữ có khả năng thay đổi, liên tục được bổ sung và phát triển.
Câu hỏi 2 (trang 55 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
- bộ hành chơi xuân (nghĩa gốc) : thời điểm chuyển từ mùa đông sang mùa hạ, giai đoạn đầu tiên của năm khi thời tiết dần ấm lên và cây cỏ phát triển.
- Ngày xuân em ... (nghĩa chuyển) : ám chỉ tuổi trẻ → sử dụng phương pháp ẩn dụ (tương đồng).
- khăn hồng trao tay (nghĩa gốc) : phần của cơ thể con người, được dùng để cầm nắm.
- tay buôn người (nghĩa chuyển) : người có kỹ năng xuất sắc trong một lĩnh vực, nghề nghiệp nhất định → sử dụng phương pháp ám dụ (gần gũi).
Bài Tập Thực Hành
Câu hỏi 1 (trang 56 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
Tìm hiểu ý nghĩa của từ 'chân' trong các ví dụ sau:
a. nghĩa gốc, chỉ một phần của cơ thể.
b. nghĩa chuyển → sử dụng phương pháp hoán dụ.
c. nghĩa chuyển → sử dụng phương pháp ẩn dụ.
d. nghĩa chuyển → sử dụng phương pháp ẩn dụ.
Câu hỏi 2 (trang 57 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
TràTrà a-ti-sôTrà hà thủ ôTrà sâmTrà linh chiTrà tâm senTrà khổ qua (mướp đắng)Câu hỏi 3 (trang 57 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
Trong các cụm từ đồng hồ điện, đồng hồ nước, đồng hồ xăng,... từ 'đồng hồ' được sử dụng với ý nghĩa ẩn dụ: dụng cụ đo có hình dáng giống như đồng hồ.
Câu hỏi 4 (trang 57 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
Từ | Nghĩa gốc | Nghĩa chuyển |
hội chứng | tập hợp nhiều triệu chứng cùng xuất hiện ở bệnh nào đó : hội chứng tràn dịch màng phổi ... | tập hợp nhiều hiện tượng biểu hiện về một tình trạng, vấn đề : hội chứng trầm cảm sau sinh ... |
ngân hàng | tổ chức kinh tế về lĩnh vực kinh doanh và quản lí tiền tệ : Ngân hàng công thương Vietcombank | nơi lưu giữ, bảo quản : ngân hàng máu, ngân hàng đề thi ... |
sốt | nhiệt độ cơ thể tăng lên quá mức bình thường do bệnh : sốt 39 độ | trạng thái tăng đột ngột, bất thường : cơn sốt điện thoại ... |
vua | người đứng đầu nhà nước thời phong kiến : Vua Lý Thái Tổ | người được coi là nhất trong lĩnh vực nào đó : vua đầu bếp, vua phá lưới ... |
Câu hỏi 5 (trang 57 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):