Hướng dẫn soạn bài Xúy Vân giả dại trong SGK Ngữ Văn 10 tập 1 - Kết nối tri thức

Nội dung chính

Khi đọc đoạn 6

Trả lời Câu hỏi 6: Khi đọc trang 130 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Chú ý đến ngôn ngữ và cách liên kết không bình thường của người điên hoặc giả điên

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn thoại 'hát ngược'

Lời giải chi tiết:

Ở đoạn này, lời thoại thể hiện rõ sự 'điên' của Xúy Vân khi liên tục nói về những điều vô lý, sai sự thật, chứng tỏ nhân vật đã không còn giữ được sự tỉnh táo, dần mất ý thức và không phân biệt được sự việc.

Sau khi đọc đoạn 1

Trả lời Câu hỏi 1: Sau khi đọc trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Nêu nguyên nhân dẫn đến hành động giả dại của Xúy Vân.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chú ý đến phần trích dẫn về vở kịch Kim Nham ở đầu văn bản

Lời giải chi tiết:

Nguyên nhân dẫn đến hành động giả dại của Xúy Vân là khi nàng ở nhà chờ chồng cô đơn thì được một người đàn ông là Trần Phương tán tỉnh, hứa hẹn. Xúy Vân đã giả dại với hy vọng được thoát khỏi Kim Nham để đi theo Trần Phương

Sau khi đọc đoạn 2

Trả lời Câu hỏi 2: Sau khi đọc trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Trong lớp chèo, Xúy Vân giả dại, đoạn lời thoại nào thể hiện rõ nhất 'ngôn ngữ điên' của nhân vật? Vì sao bạn xác định như vậy?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chú ý đến những lời thoại than vãn, đau khổ của Xúy Vân

Lời giải chi tiết:

Theo em, đoạn lời thoại hát quá giang từ 'Nên tôi phải lụy đò' đến 'Ai ơi giữ lấy đạo hằng chớ quên' là đoạn trích thể hiện rõ nhất ngôn ngữ điên của nhân vật. Vì ở đoạn trích này, Xúy Vân đã nói hết những tâm trạng đau đớn, bi lụy, xấu hổ tủi nhục của mình, nàng phải 'lụy đò', 'lụy cô bán hàng', bị 'chúng chê, bạn cười'. Giọng điệu, lời thoại trong đoạn trích vừa như kể lể, vừa như lời than vãn, ân hận, xót xa vì đã trót xiêu lòng trước Trần Phương mà phụ Kim Nham.

Sau khi đọc đoạn 3

Trả lời Câu hỏi 3: Sau khi đọc trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Hãy chọn phân tích một đoạn lời thoại để làm rõ những mâu thuẫn giằng xé trong nội tâm của nhân vật Xúy Vân.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chọn một đoạn mà lời thoại của nhân vật là tâm trạng than vãn, giằng xé, ân hận để phân tích và thấy được tâm trạng của Xúy Vân.

Lời giải chi tiết:

Trong văn bản, theo em, đoạn lời thoại thể hiện mâu thuẫn giằng xé trong nội tâm của nhân vật Xúy Vân nhất là từ 'Bước chân vào tôi thưa rằng vậy' đến 'Nên đến nỗi điên cuồng rồ dại'. Trong văn bản, Xúy Vân nói với mọi người mà nàng gọi là 'chị em', cũng như đang tự vấn chính mình. Nàng tự xưng tên họ, nói bản thân có 'tài cao vô giá', 'hát hay đã lạ', được gọi là 'cô ả Xúy Vân', cho thấy ở nàng một cô gái xinh đẹp, hát hay, đáng trân trọng. Thế nhưng lại rơi vào nỗi đau khổ khi trót bỏ chồng để đi theo một người đàn ông phụ bạc, 'phụ Kim Nham, say đắm Trần Phương'. Một bên là người con gái đang tuổi xuân thi, với một bên là nỗi đau đớn tủi nhục vì bị ruồng bỏ, sự đối lập này đã cho thấy rõ tâm trạng ân hận của Xúy Vân, chính bi kịch ấy đã đẩy nàng 'đến nỗi điên cuồng, rồ dại'. Nỗi ân hận của Xúy Vân tuy muộn màng nhưng cũng cho thấy sự thức tỉnh của nhân vật, điều đó thể hiện nàng đã nhận ra lỗi lầm của mình, đang đấu tranh đau khổ với nỗi ân hận và đau đớn khi đã phụ bạc Kim Nham.

Sau khi đọc đoạn 4

Trả lời Câu hỏi 4: Sau khi đọc trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Đoạn lời thoại được thể hiện theo điệu 'con gà rừng' cho biết những điều gì về cảnh ngộ đời sống cũng như niềm mong ước của Xúy Vân?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ đoạn văn bản thể hiện theo điệu 'con gà rừng'

- Liên hệ những lời nói, hành động ấy với tâm trạng được thể hiện trong văn bản của nhân vật

Lời giải chi tiết:

Đoạn lời thoại theo điệu 'con gà rừng' đã cho thấy cảnh ngộ đời sống của Xúy Vân lúc này vừa 'đắng cay' lại vừa uất ức, nàng đang phải sống trong nỗi đau đớn, tủi hổ vì bị người đời chê cười là bỏ chồng, dan díu với nhân ngãi, để tiếng xấu cho cha mẹ, bị láng giềng đàm tiếu, dị nghị, dằn vặt và hối hận vì hành động của mình.

Đoạn lời thoại này cũng cho thấy mong ước về cuộc sống gia đình của Xúy Vân, nàng muốn chờ đến khi 'bông lúa chín vàng', 'anh đi gặt', 'nàng mang cơm', đây là hình ảnh về một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, gia đình hòa thuận, vợ chồng sớm tối có nhau, đồng thời cũng là mong ước của nhiều người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.

Khi kết thúc phần đọc

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Đoạn xưng danh của Xúy Vân trong vở chèo thể hiện đặc điểm của sân khấu chèo:

- Xưng danh: Xúy Vân tự xưng tên tuổi, gọi mọi người là “tôi”, gọi người khác là “thiên hạ”

- Nhân vật: Xúy Vân là kiểu nhân vật tiêu biểu của chèo, không xa lạ với đời sống lao động của nhân dân

- Tương tác với khán giả: Xúy Vân chào xung quanh, giới thiệu với mọi người trước khi nói về bản thân → tương tác với khán giả

Khi kết thúc phần đọc

Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Đặc điểm của ngôn ngữ chèo qua đoạn trích:

- Sự đan xen, phối hợp nhuần nhuyễn giữa nói và hát

- Ngôn ngữ đa thanh, đa nghĩa

- Cách nói ví von giàu tính tự sự trữ tình

Khi kết thúc phần đọc

Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Lớp chèo giúp hiểu thêm về đời sống văn hóa làng xã Việt Nam xưa qua:

- Tin tưởng vào tín ngưỡng

- Sống gần gũi, đoàn kết với hàng xóm láng giềng

Khi kết thúc phần đọc

Trả lời Câu hỏi 8 Sau khi đọc trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Xúy Vân giả dại để che giấu việc phụ bạc Kim Nham và mong muốn tự do, thoát khỏi để đi theo Trần Phương. Đây là hành động không đoan chính nhưng có thể thông cảm trong hoàn cảnh của người phụ nữ xưa.

Khi kết thúc phần đọc

Trả lời Câu hỏi 9 Sau khi đọc trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Nghệ thuật chèo không chỉ dựa vào văn bản gốc mà còn vào tích trò, diễn xuất, múa hát của diễn viên. Điều này giúp vở chèo trở nên phong phú, sống động hơn khi diễn trên sân khấu.

Tâm trạng của Xúy Vân

Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc - viết trang 131 SGK Văn 10 Kết nối tri thức

Xúy Vân trong lớp chèo giả dại biểu hiện nỗi niềm đau khổ và tuyệt vọng của người phụ nữ xưa. Nàng phải đối mặt với nỗi tủi nhục vì bị người khác cười chê khi phụ bạc Kim Nham và bị Trần Phương bỏ rơi. Trong xã hội phong kiến, nàng không có quyền tự quyết định số phận, điều này khiến nàng rơi vào tình cảnh khốn khổ, không biết nương tựa vào ai. Xúy Vân trở thành biểu tượng cho những người phụ nữ xưa, không tự do trong cuộc sống, đau khổ khi mơ hồ tìm hạnh phúc mà lại đối mặt với bi kịch.