
Câu 1
Câu 1 (trang 69, SGK Ngữ văn lớp 8, tập 2)
Tìm các thành phần gọi và câu trả lời trong các câu sau và nêu chức năng của chúng.
a. – Cái gì vậy? Sao lại nói tôi sợ? Tôi sợ cái gì? Sao lại nói tôi sợ ai hơn tôi?
- Xin lỗi anh, vậy thì, ... hừ hừ ... em xin sợ. Xin anh đừng đùa một mình thế.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu ký)
b. Ê, thằng quỷ! – Nét Len vừa quát vừa dựng chân lên trên thân tàu.
(Guy de Maupassant, Cuộc gặp gỡ trên biển lớn)
c. Bé ơi, ở đây mỗi ngày hàng nghìn con lác đà đều được bán!
(Daniel Pennac, Mắt sói)
Phương pháp giải:
Dựa vào cách nhận biết thành phần gọi và câu trả lời để giải.
Lời giải đầy đủ:
Thành phần gọi và đáp:
a. Xin anh:
b. Ê:
c. Bé ơi:
Câu 2
Câu 2 (trang 70, Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8, tập 2)
Phân tích các thành phần chen vào trong các câu sau và chỉ ra ý nghĩa bổ sung của chúng.
a. Có hàng vạn người đọc kỹ, đã thuộc lòng ba bài thu này, nhưng không thuộc được các bài thu khác (của các tác giả khác)
(Xuân Diệu, Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam)
b. Quay về thăm “Vườn Bưởi xưa” – nơi được gọi là “đất Vườn Bưởi” theo ngôn ngữ của người dân vùng Trung Lương nằm trong thôn Yên Đỗ xưa, chứ không chỉ là khu vườn của ngôi nhà của ông Nguyễn Khuyến – điều này càng làm sáng tỏ hơn nội dung bài thơ “Ao thu lạnh lẽo nước trong veo”
(Xuân Diệu, Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam)
c. Buổi chiều đó, đàn mèo ngạc nhiên khi không thấy chú hải Âu xuất hiện để thưởng thức món ưa thích – món mực ống mà Xecrettario đã lấy trộm từ bếp nhà hàng.
(Lư I Xepunveda, Chuyện con mèo dạy hải Âu bay)
d. Đọc văn (phân tích, phê bình, bình luận) cần phải tôn trọng văn bản, từ ngôn từ đến hình tượng.
(Trần Đình Sử, Đọc văn – trò chơi tìm ý nghĩa)
Phương pháp giải:
Dựa vào phương pháp nhận diện thành phần chèn vào để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Thành phần chèn vào:
a. (của các tác giả khác): thêm thông tin để nhấn mạnh rằng có nhiều người thuộc ba bài thơ của Nguyễn Khuyến mà không phải là các bài thơ của những tác giả khác.
b. đây là “địa phận Vườn Bùi” theo cách gọi của cộng đồng trong khu vực Trung Lương, thuộc xã Yên Đổ cũ, không chỉ là khu vườn của nhà ông Nguyễn Khuyến: giải thích và làm rõ vị trí của Vườn Bùi chốn cũ để tránh hiểu nhầm.
c. món mực ống mà Xecrettario lấy trộm từ bếp nhà hàng: bổ sung thông tin để làm sáng tỏ món ưa thích của hải Âu.
d. (phân tích, giảng dạy, bình luận): bổ sung thông tin để làm rõ hành động đọc văn.
Câu 3
Câu 3 (trang 70, Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8, tập 2)
Tìm các thành phần phân biệt trong những câu sau và xác định đó là loại thành phần phân biệt nào.
a. Và có lẽ vì buồn nên Ánh Vàng muốn được nhìn thấy những điều mới mẻ.
(Đa-ni-en Pen-nắc, Mắt sói)
b. Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội – là mùa xuân có mưa rào rào, gió se lạnh, có tiếng chuông kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát hữu tình của cô gái đẹp như thơ mộng…
(Vũ Bằng, Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt)
c. Ôi ông có lợn kia ơi! Từ khi mặc chiếc áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả!
(Lợn cười, áo mới)
d. Ôi những ruộng vàng
Chiều nay lay động cánh lúa.
(Nguyễn Đình Thi, Đường núi)
Phương pháp giải:
Dựa vào tri thức về các thành phần phân biệt để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Thành phần phân biệt:
a. Và chắc chắn rồi: thành phần tình thái
b. mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội: phần thêm vào
c. Ôi, đây: phần gọi và đáp
d. Ôi trời ơi: phần biểu cảm ngạc nhiên
