1. Soạn văn lớp 6 theo sách Kết nối tri thức (Bài 1: Tôi và các bạn)
Soạn bài 'Bài học đường đời đầu tiên'
Câu 1 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Câu chuyện được kể từ góc nhìn của nhân vật Dế Mèn, sử dụng ngôi thứ nhất.
Câu 2 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
- Một số chi tiết mô tả Dế Mèn gợi cho em liên tưởng đến các đặc điểm của con người:
+ Chàng dế thanh niên khỏe mạnh.
+ Bộ áo dài phủ kín đến tận chấm đuôi.
+ Đi dạo một cách ung dung.
+ Di chuyển với dáng vẻ tự mãn.
+ Khi tôi quát tháo, mọi người đều im lặng và không dám phản ứng.
+ Mắng mỏ chị Cào Cào và đá anh Gọng Vó.
+ Tôi ngày càng tin rằng mình là người quan trọng, có thể đứng đầu thiên hạ.
- Phong cách miêu tả này thường thấy trong các câu chuyện đồng thoại.
Câu 3 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Dế Mèn miêu tả và đánh giá bản thân rất tự mãn ở phần đầu, nhưng tôi không thích vì anh ta có phần kiêu ngạo. Tôi thấy Dế Mèn có tính cách hiếu thắng và hay ức hiếp kẻ yếu.
Câu 4 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
- Dế Mèn đã lên giọng dạy Dế Choắt về cách xây tổ.
- Khi Dế Choắt yêu cầu giúp đỡ, Dế Mèn lại lạnh lùng từ chối mà không bận tâm.
- Những lời nói đó bộc lộ rõ thái độ tự mãn, kiêu ngạo, coi thường người khác, chỉ biết đến lợi ích cá nhân.
Câu 5 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
- Sau khi chứng kiến cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn trải qua những cảm xúc và suy nghĩ như: Hoảng sợ → Ăn năn → Xót thương Dế Choắt, tự trách mình.
- Những cảm xúc và suy nghĩ này cho thấy Dế Mèn bắt đầu tự đánh giá lại hành động của mình và điều chỉnh thái độ cư xử của bản thân.
Câu 6 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Theo em, từ những kinh nghiệm quý giá, Dế Mèn đã học được rằng việc cư xử kiêu ngạo, bắt nạt người yếu và sống ích kỷ không phải là đúng. Thay vào đó, anh ấy đã hiểu ra tầm quan trọng của việc quan tâm đến người khác và hành xử một cách chừng mực.
Câu 7 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
- Nhân vật Dế Choắt là một cá nhân yếu ớt, chậm chạp, thường xuyên ốm đau, gầy gò và nhút nhát, với nhiều điểm yếu về thể hình.
- Nếu gặp một người bạn có những đặc điểm như Dế Choắt, em sẽ tận tâm quan tâm, giúp đỡ những việc bạn ấy gặp khó khăn, thay vì chỉ trích hay châm chọc bạn.
Kết nối với nội dung đọc
Đề bài (trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1):
Tôi là Dế Choắt, sống cạnh nhà Dế Mèn. Do sức khỏe yếu, tôi đã yêu cầu Dế Mèn xây một lối đi đến nhà anh ấy để có thể tránh khi cần, nhưng anh ấy đã từ chối. Ngược lại, Dế Mèn rất khỏe mạnh và cao lớn, nhưng lại kiêu ngạo và ích kỷ. Một ngày, khi anh ấy trêu chọc chị Cốc, tôi phải gánh chịu hậu quả thay anh. Sau sự việc, Dế Mèn đã cảm thấy rất hối hận và ăn năn.
2. Soạn văn lớp 6 kết nối tri thức (Bài 2: Gõ cửa trái tim)
Soạn bài Chuyện cổ tích về loài người
Câu hỏi 1 trang 43 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Các lý do để xác định rằng 'Chuyện cổ tích về loài người' là một bài thơ bao gồm:
- Sử dụng hình thức tự sự để thể hiện cảm xúc và tình cảm yêu thương đối với trẻ em.
- Mỗi câu có 5 chữ, được phân chia theo khổ và không bị giới hạn.
- Áp dụng hình thức vần chân trong cấu trúc thơ.
- Ngắt nhịp theo kiểu 3/2 hoặc 2/3, tạo nên âm thanh nhịp nhàng và đều đặn.
Câu hỏi 2 trang 43 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Theo trí tưởng tượng của nhà thơ, thế giới đã thay đổi sau khi trẻ em xuất hiện:
- Xuất hiện ánh sáng mặt trời, cây cối, hoa lá, chim chóc, sông và biển,...
- Có sự hiện diện của các màu sắc như xanh, đỏ, trắng,...
- Có những âm thanh như chim hót, gió thổi, tiếng hát, và những câu chuyện kể,...
- Có sự hiện diện của mẹ, bà, cha, và trường lớp,...
→ Đem lại sự chăm sóc và nuôi dưỡng cho trẻ về cả thể chất lẫn tinh thần.
Câu hỏi 3 trang 43 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Chỉ có mẹ mới có thể mang đến cho trẻ tình yêu thương qua sự chăm sóc ân cần và lời ru, đồng thời dạy bảo cách sống đẹp: yêu thương, chia sẻ, nhân ái, và chung thủy,...
Câu hỏi 4 trang 43 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Bà đã kể rằng:
- Tấm Cám và Thạch Sanh: thể hiện ước mơ về sự công bằng, người tốt được hưởng hạnh phúc, kẻ xấu bị trừng phạt.
- Cóc kiện trời: nhấn mạnh sức mạnh của sự đoàn kết.
- Nàng tiên ốc và Ba cô tiên: truyền tải tinh thần lạc quan và niềm tin vào điều tốt đẹp.
-> Bài học triết lý về sự nhận thức và việc nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ.
Câu hỏi 5 trang 43 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Từ góc nhìn của trẻ thơ, những gì cha mang đến cho trẻ có sự khác biệt so với bà và mẹ, đó là sự hiểu biết sâu rộng về cuộc sống và sự trưởng thành về trí tuệ.
Câu hỏi 6 trang 43 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Trong đoạn thơ cuối, hình ảnh của trường lớp và thầy giáo hiện lên qua các vật dụng thân thuộc như chữ viết, bàn ghế, lớp học, bảng, phấn,… mang đến những bài học quý giá giúp trẻ trưởng thành.
Câu hỏi 7 trang 43 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Tên gọi gợi nhắc em đến việc khai thác yếu tố tự sự, những câu chuyện tưởng tượng về sự ra đời của loài người để giải thích và suy ngẫm với những màu sắc hoang đường.
Câu hỏi 8 trang 43 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
- Điểm chung là đều chứa nhiều yếu tố huyền bí và kỳ ảo. Sự khác biệt là trẻ em được sinh ra trước và là trung tâm của vũ trụ, còn các nhân vật và sự vật khác xuất hiện để bảo vệ, yêu thương và giúp trẻ trưởng thành.
- Sự khác biệt này truyền tải thông điệp rằng mọi người nên yêu thương nhau, trẻ em là tương lai cần được chăm sóc và nuôi dưỡng để trưởng thành, trong khi trẻ thơ cần trân trọng và yêu quý những người xung quanh.
Viết kết nối với người đọc
Đề bài (trang 43 SGK Ngữ văn 6 tập 1):
Khổ thơ đầu tiên là phần em yêu thích nhất. Cảnh tượng chỉ toàn là trẻ em khiến em cảm thấy sợ hãi, khi không có cây cối hay bất kỳ ai khác xung quanh. Toàn bộ không gian chìm trong màu đen bí ẩn, mọi thứ đều trống trãi, không có sự bảo vệ hay che chở cho đứa trẻ.
Soạn văn 6 kết nối tri thức (Bài 3: Tình yêu thương và sự chia sẻ)
Soạn bài về Gió lạnh đầu mùa
Câu 1 trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Nhân vật được kể ở ngôi thứ ba.
Câu 2 trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
- Gia đình Sơn khá giả, trong khi những đứa trẻ khác thì nghèo khó, nhưng Sơn và chị vẫn vui vẻ chơi cùng các bạn;
- Vội vàng chạy về nhà để mang áo đến cho Hiên.
-> Tấm lòng nhân ái và trong sáng của trẻ em.
Câu 3 trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
- Khi nghe mẹ và vú nói về chiếc áo bông cũ của Duyên: nhớ em, cảm động và lưu luyến.
- Khi Sơn nhớ đến hoàn cảnh khó khăn của mẹ con Hiên: lòng thương cảm dâng lên giống như khi Sơn nhớ về em Duyên.
-> Sơn rất tình cảm, giàu lòng trắc ẩn, luôn quan tâm và yêu thương mọi người.
Câu 4 trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Sơn cảm thấy lòng mình ấm áp và vui vẻ khi thấy sự vui sướng, hạnh phúc khi chia sẻ tình yêu thương với mọi người.
Câu 5 trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Theo ý kiến của em, điều này không đúng vì Sơn là một đứa trẻ ngây thơ, sợ bị mẹ mắng, và Sơn hiểu rằng mẹ rất quý chiếc áo nên mới đi đòi lại.
Câu 6 trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
- Mẹ Hiên dù sống trong cảnh nghèo khó nhưng vẫn giữ được phẩm cách và sự tự trọng khi trả lại áo.
- Mẹ Sơn có điều kiện sống tốt hơn, thể hiện lòng nhân ái và tinh tế khi tặng tiền để may áo mới.
Câu 7 trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Em yêu thích các đoạn văn này vì chúng giúp em cảm nhận được thiên nhiên và bối cảnh hiện tại, từ đó hiểu được hành động của Sơn và cảm nhận sâu sắc trong tâm hồn cậu.
Câu 8 trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
*Điểm tương đồng: Hoàn cảnh khó khăn, quần áo tả tơi…
*Điểm khác biệt:
- Cô bé bán diêm:
+ Mồ côi mẹ, phải tự lo toan cho cuộc sống.
+ Không có ai bên cạnh để sẻ chia.
+ Không nhận được tình thương từ người khác.
- Hiên:
+ Mồ côi cha, không cần tự lo lắng về kiếm sống.
+ Có bạn bè để vui chơi cùng.
+ Được gia đình Sơn quan tâm và chăm sóc.
Viết kết nối với đọc sách
Đề bài (xem trang 74 trong SGK Ngữ văn lớp 6 tập 1):
Sơn là một nhân vật rất đáng chú ý với sự nhạy bén qua cách cậu quan sát mọi thứ xung quanh. Cậu cảm nhận được sự chuyển động của thiên nhiên một cách trọn vẹn và sâu sắc. Đặc biệt, Sơn là một cậu bé đầy lòng nhân ái. Khi thấy Hiên đang bị rách rưới, Sơn cảm thấy thương xót và đã tặng chiếc áo của Duyên cho Hiên. Dù có thể bị mẹ trách móc, Sơn vẫn quyết tâm giúp đỡ Hiên, thể hiện rõ nét lòng nhân hậu của mình dù còn nhỏ tuổi.