Hướng dẫn soạn văn Thực hành tiếng Việt: Xử lý lỗi về mạch lạc và liên kết trong đoạn văn, văn bản: nhận biết và chỉnh sửa lớp 10 trang 86, 87 Tập 1 ngắn nhất vẫn đảm bảo đủ ý theo sách Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức để giúp học sinh soạn văn 10 một cách dễ dàng hơn.
Hướng dẫn soạn văn Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 86 Tập 1 - phiên bản ngắn nhất Kết nối tri thức
* Xử lý lỗi về mạch lạc và liên kết trong đoạn văn, văn bản: nhận biết và chỉnh sửa
Câu hỏi 1 (trang 86 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
- Văn bản “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” có lập luận chặt chẽ, mạch lạc, thuyết phục. Các luận điểm liên kết chặt chẽ, luận điểm trước là cơ sở để luận điểm sau phát triển.
Câu hỏi 2 (trang 86 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 - Kết nối tri thức):
Bài 1:
a. Về hình thức, đoạn văn bắt đầu bằng chữ in hoa, lề đầu dòng, có sự liên kết giữa các câu và kết thúc bằng dấu chấm câu.
Về nội dung, đoạn văn đã diễn đạt một ý hoàn chỉnh: quan niệm về nghệ sĩ.
b.
* Liên kết nội dung mạch lạc giữa các câu trong đoạn văn:
- Câu 1: khẳng định bản chất nghệ thuật của con người
- Câu 2: chỉ ra những tác động đến bản chất nghệ thuật đó
- Câu 3: chỉ ra ý chí không bị khuất phục bởi những tác động trên
- Câu 4: khẳng định đó là đặc tính của một nghệ sĩ
=> Mỗi câu văn phải dựa vào câu văn trước đó làm tiền đề để nêu ý nghĩa.
* Liên kết mạch lạc trong phép liên kết:
- Phép lặp: chỉ, cùng cảm
- Phép thế: tấm lòng ấy, những người ấy
- Phép nối: Nói một cách khác
c. Có dấu hiệu cho thấy sự liên kết giữa đoạn văn này và các đoạn văn khác trong văn bản “Yêu và đồng cảm” là có từ nối: “Nói một cách khác”. Điều này cho thấy đoạn văn trước đó tác giả đã đề cập đến nội dung về nghệ sĩ.
d. Trong đoạn văn, các từ “người”, “đồng cảm”, “chỉ” được lặp lại nhiều lần. Việc lặp như vậy nhằm tạo ra mạch liên kết trong văn bản, giúp các câu trong đoạn văn có sự thống nhất về một chủ đề.
Bài 2
a. Phép lặp từ được sử dụng nhưng các câu kề nhau nhưng đoạn văn vẫn rời rạc vì phương tiện nối giữa các câu không phù hợp và các câu chưa thống nhất cùng một chủ đề.
b. Đoạn văn chưa có phương tiện kết nối hợp lý, các câu không nói về cùng một chủ đề.
Câu 1 nói về việc nước ta rất trọng hiền tài. Câu 2 giải thích về người hiền tài. Vì vậy cần có phép nối phù hợp: Nhà nước ta rất coi trọng hiền tài. Bởi người hiền tài có những năng lực vượt trội so với người bình thường và có thể làm được nhiều việc lớn.
Câu 3 và câu 4 không cùng chủ đề với câu 1. Câu 3 đề cập đến việc hiền tài đời nào cũng có và câu 4 khẳng định tên tuổi, sự nghiệp của họ được nhân dân ghi nhớ. Để thống nhất, mạch lạc, câu 3 và 4 nên giải thích việc “nhà nước ta rất trọng người hiền tài” như thế nào.
Bài 3:
a. Dấu hiệu nổi bật giúp nhận ra lỗi về mạch lạc là lỗi sử dụng từ liên kết: mặc dù ... nhưng
b. Các lỗi liên kết trong đoạn văn
- Về nội dung
+ câu 1: đề cập việc con người sử dụng điện thoại thay sách
+ câu 2: con người bỏ đi thói quen đọc sách
+ câu 3: khó giúp con người tìm được sự yên bình trong tâm hồn
=> Các câu không có mối liên hệ triển khai, bổ sung ý nghĩa cho nhau
- Về phép liên kết
+ Sử dụng từ nối không phù hợp: mặc dù ... nhưng
+ Sử dụng phép thế không phù hợp: Từ “nó” ở câu thứ 3 là điện thoại, nhưng lại được đặt sau câu 2 nói về sách sẽ khiến bạn đọc hiểu “nó” thay cho “sách” dẫn đến hiểu sai ý văn bản.
c. Cách sửa
Bởi vì không thấy được lợi ích của sách trong việc bồi dưỡng tâm hồn, phát huy trí tưởng tượng và rèn luyện cách suy nghĩ nên không ít người hầu như đã vứt bỏ thói quen đọc sách. Thay vì cầm một cuốn sách để đọc, nhiều người bây giờ chỉ biết lăm lăm trong tay một chiếc điện thoại thông minh. Nó tuy rất tiện lợi trong việc đáp ứng nhu cầu của con người trong cuộc sống hiện đại, nhưng lại khó giúp ta tìm được sự yên tĩnh, lắng sâu trong tâm hồn”.