Hướng dẫn viết lời bài hát

Khởi đầu với cấu trúc AABA. Cấu trúc AABA là một trong những mẫu cấu trúc phổ biến nhất trong các bài hát hiện đại. Trong âm nhạc, A đề cập đến một khổ nhạc và B là điệp khúc. Nói một cách khác, cấu trúc AABA bao gồm khổ nhạc thứ nhất, khổ nhạc thứ hai, điệp khúc và khổ nhạc cuối cùng. Bạn nên thử nghiệm viết nhạc dựa trên cấu trúc cơ bản này trước khi thử sức với những cấu trúc phức tạp hơn.

Hiểu rõ các phần của một bài hát. Một bài hát được chia thành nhiều phần khác nhau, và bạn có thể chọn sử dụng hoặc không sử dụng tùy theo sở thích. Các phần này được tổ chức theo cấu trúc thông thường của đa số bài hát, vì vậy để hiểu một bài hát, bạn cần hiểu rõ về các phần bao gồm:

• Giới thiệu - Phần này là phần mở đầu của bài hát. Đôi khi nó có thể khác biệt hoàn toàn so với phần còn lại của bài hát, có thể nhanh chóng hoặc chậm rãi, hoặc thậm chí không tồn tại. Nhiều bài hát không có phần giới thiệu, vì vậy bạn không nhất thiết phải sử dụng nó.
• Phần Chính - Đây là phần chính của bài hát. Phần chính thường chiếm 50% hoặc gấp đôi số lượng dòng so với phần điệp khúc, nhưng không nhất thiết phải là như vậy. Điều đặc biệt của phần chính là mặc dù giai điệu giữa các khổ nhạc có thể giống nhau, nhưng lời hát lại khác nhau.
• Điệp Khúc - Phần này là phần bài hát được lặp lại cả giai điệu và lời hát. Thường thì đây là phần dễ ghi nhớ nhất của một bài hát (còn được gọi là kẹo ngọt).
• Chuyển Tiếp - Phần chuyển tiếp thường xuất hiện trong cấu trúc của một bài hát, nhưng không phải tất cả bài hát đều có. Phần này thường được đặt sau phần chính thứ hai và có một giai điệu hoàn toàn mới trong bài hát. Phần chuyển tiếp thường ngắn gọn, chỉ có 1-2 câu, và đôi khi dẫn đến sự thay đổi về phong cách của bài hát.

Khám phá các cấu trúc bài hát khác sau khi đã thành thạo cấu trúc cơ bản. Tựa như AABA, còn có nhiều mẫu cấu trúc khác như AABB, ABA, AAAA, ABCBA, ABABCB, ABACABA,...v.v.

• C thường đại diện cho phần chuyển tiếp, và những ký tự khác có thể đồng nghĩa với việc bài hát không tuân theo cấu trúc truyền thống và có sự độc đáo của riêng mình (như việc kết hợp phần chính từ một bài hát khác vào bài hát này).

Thử sức với cấu trúc tự do. Nếu bạn muốn thách thức bản thân, hãy thử viết một bài hát không theo cấu trúc truyền thống và không theo tiêu chuẩn thông thường. Bạn có thể thử cách này nếu muốn tiếp cận việc viết nhạc theo một cách mới. Tuy nhiên, cách tiếp cận này có thể gặp nhiều khó khăn nên không được khuyến khích cho người mới bắt đầu.

Luyện viết nhạc dựa trên dòng tư duy. Viết theo dòng tư duy có nghĩa là bạn viết liên tục mà không ngừng và ghi lại mọi ý tưởng nảy sinh trong đầu. Phương pháp này giúp bạn bắt kịp những ý tưởng khi chúng xuất hiện và giúp vượt qua tình trạng bế tắc.

• Hãy thực hiện việc này hàng ngày để kích thích trí não. Dần dần, việc luyện tập này sẽ giúp bạn trở thành một nhà soạn nhạc tài năng hơn.

Tìm hiểu từ các bài nhạc có sẵn. Hãy lắng nghe những ca khúc nổi tiếng với lời hay để tìm cảm hứng. Ngoài ra, hãy nghiên cứu những bài hát bạn thích và suy ngẫm về lý do bạn thích chúng. Bạn sẽ học được rất nhiều từ việc xem xét điều gì làm nên một bài hát tốt hoặc không tốt. Hãy tìm hiểu về các chủ đề mà bài hát đề cập, cách thể hiện các chủ đề đó, và sự kết hợp giữa giai điệu và lời hát.

• Cách bạn đánh giá một bài hát có thể khác so với người khác. Hãy tập trung vào những điều bạn thấy thú vị vì đó mới là điều quan trọng.
• Để luyện tập, bạn có thể thử viết lại lời cho các bản nhạc mà bạn yêu thích. Bạn có thể thay đổi vài dòng hoặc viết lại toàn bộ.

Chọn chủ đề cho bài hát. Tự quyết định thể loại nhạc bạn muốn sáng tác và quyết định xem bạn có thích lời hát trong thể loại đó hay không. Quyết định này phụ thuộc vào sở thích âm nhạc của bạn. Dù bạn tin hay không, bạn đang trở thành một nghệ sĩ và với vai trò đó, bạn có quyền tự do và quyền lựa chọn về tác phẩm của người khác. Vì vậy, nếu bạn muốn sáng tác nhạc giống với phong cách rock của Avril Lavigne thay vì kiểu dáng cổ điển của Frank Sinatra, thì hãy làm theo ý kiến của riêng bạn, đừng để ý kiến của người khác ảnh hưởng.

• Nếu bạn không chắc chắn về thể loại nhạc muốn sáng tác, hãy lắng nghe các ca khúc mà bạn thích và tìm điểm chung giữa chúng.
• Nghiên cứu những nhạc sĩ đã sáng tác ra các ca khúc bạn yêu thích. Sau đó, tìm hiểu về các tác phẩm của họ để hiểu rõ xu hướng và đánh giá phong cách.

Đọc thơ. Nếu bạn đang cảm thấy cạn kiệt cảm hứng nhưng muốn viết nhạc, thì hãy thử đọc thơ. Các bài thơ cổ (như của Lord Byron hoặc Robert Burns) có ý tưởng hay nhưng ngôn ngữ không phản ánh thời đại hiện đại. Vì vậy, hãy thử biến chúng. Bạn có thể viết một bài rap dựa trên tác phẩm của Shakespeare? Viết một bài dân ca từ thơ của E. E. Cummings? Thử thách này sẽ giúp bạn tiến bộ và là một điểm khởi đầu tốt.

Trung thành với phong cách riêng. Đừng ép bản thân phải viết theo kiểu của người khác vì mỗi nghệ sĩ đều có phong cách riêng. Sáng tác nhạc theo cách mới hoàn toàn là điều tốt! Một số nghệ sĩ viết tự do từ trí óc, trong khi người khác lại có mục đích cụ thể. Mặc dù âm nhạc có nhiều quy tắc và luật lệ, nhưng cuối cùng nó vẫn là một hành trình sáng tạo mạo hiểm, và điều quan trọng nhất là phải thể hiện được bản thân.

• Sáng tạo âm nhạc là một nghệ thuật, vì vậy phát triển phong cách riêng của bạn là quan trọng. Đừng bị áp đặt bởi những gì người khác làm.

Viết thường xuyên để tạo ra ý tưởng tốt. Hãy chuẩn bị một quyển sổ và viết một cách nhiệt tình, vì trong những ý tưởng không tốt sẽ lọc ra những ý tưởng tốt. Đó là cách hoạt động của quy trình sáng tạo: chúng ta phải đào sâu để tìm ra kim cương. Hãy viết nhiều nhất có thể cho đến khi bạn cảm thấy hoàn thiện hoặc sẵn sàng để di chuyển sang điều khác. Viết ra một từ hoặc một nốt nhạc cũng là một bước khởi đầu tuyệt vời. Hãy để bài hát của bạn lớn lên dần dần. Việc viết nhạc là một quá trình dài hạn.

• Việc sáng tác nhạc phải trải qua nhiều giai đoạn. Đừng lo lắng nếu những gì bạn viết xuống ban đầu không giống một bài hát. Bạn có thể hoàn thiện nó dần dần.
• Lưu giữ mọi thứ. Nếu bạn viết ra một câu nhạc, sớm hay muộn nó sẽ dẫn đến một bài hát hoặc ý tưởng tốt hơn.
• Điều đó không sao nếu bài hát của bạn không hoàn hảo ngay từ đầu. Bạn có thể quay lại kiểm tra và hoàn thiện sau này.

Viết bất kỳ lúc nào. Bắt đầu bằng cách viết thường xuyên ở mọi nơi. Viết về cảm xúc của bạn. Viết về thế giới xung quanh. Viết về con người hoặc điều gì đó làm bạn cảm thấy thú vị. Phương pháp này giúp bạn tìm ra từ ngữ phù hợp cho bài hát. Bạn có thể viết ra bài thơ mà sau này có thể phổ nhạc (có thể là bài thơ đầy đủ hoặc chỉ vài dòng mà bạn muốn biến thành điều gì đó khác sau này). Hãy nhớ rằng: những gì bạn viết không cần phải tuyệt vọng, tức giận hoặc đầy cảm xúc. Danh sách đồ giặt cũng có thể trở thành nguồn cảm hứng cho một bài thơ nếu được viết một cách khéo léo.

• Nhật ký có thể là một nguồn cảm hứng lớn cho một bài hát. Ví dụ, mỗi khi bạn trải qua những thời điểm khó khăn, bạn có thể viết lời bài hát để thể hiện sự thất vọng, tuyệt vọng hoặc hy vọng bạn đã trải qua. Điều này sẽ khiến người nghe cảm thấy đồng cảm với bạn.
• Đôi khi bạn có thể gặp khó khăn trong việc tìm ý tưởng, điều này xảy ra với tất cả mọi người. Cách tốt nhất để vượt qua giai đoạn này là viết ra bất cứ điều gì nảy ra trong đầu. Đừng lo lắng về việc liệu nó có hay không.

Thể hiện cảm xúc thông qua hành động. “Hôm nay ta buồn, hôm nay ta say, người tình bỏ ta ra đi…”… Đừng. Đừng viết như thế. Bài hát của bạn sẽ mau chóng rơi vào quên lãng. Một lời hát hay, cũng như một câu văn hay, sẽ khiến người nghe đồng cảm vì nắm bắt được trải nghiệm trong từng câu từ, chứ không phải vì tác giả nói cho họ cảm nhận như vậy. Hãy cố gắng sử dụng lối ẩn dụ để thể hiện cảm xúc thay vì kể ra trước mắt khán giả bạn đang vui hay buồn.

• Một ví dụ tốt cho phong cách này là trong bài hát The Animals Were Gone của Damien Rice. Thay vì viết Tôi buồn quá, tác giả đã sử dụng Đêm đêm anh mơ về em, và ước gì mình đừng tỉnh giấc; Bởi thức dậy mà không có em giống như uống nước từ chiếc ly rỗng.
• Hãy động não để xem bạn có thể sử dụng những ý tưởng nào và lựa chọn trong số đó hoặc xây dựng tác phẩm dựa trên các ý tưởng đã có sẵn. Điều quan trọng là bạn cần tìm cảm hứng cho bước này.

Chọn vần điệu một cách hợp lý. Bạn đã từng nghe những bài hát được viết không tốt dẫn đến lời hát sến sẩm không? Nguyên nhân chính là họ lạm dụng vần hoặc sử dụng vần không tự nhiên. Bạn nên tránh viết lời bài hát theo kiểu vần từ trên xuống dưới, và nếu sử dụng vần thì cần nghe tự nhiên. Đừng cố gắng nhét từ ngữ kỳ quái vào chỉ để có vần. Thật sự, một bài hát hay không nhất thiết phải có vần. Rất nhiều bài hát không có lời với vần điệu.

• Ví dụ tốt: 'Em khiến tôi sống lại/ Chỉ cần thấy nụ cười em, tôi đã biết/ Ánh mặt trời soi sáng - ôi!'
• Ví dụ không tốt: 'Em yêu chú mèo/Chú thích mèo nheo/Đuôi giống như con beo/Chú mèo có phần béo…'
• Tất nhiên, điều này có thể thay đổi tùy thuộc vào thể loại âm nhạc. Ví dụ, nhạc rap thường sử dụng vần nhiều hơn, nhưng đó không phải là quy tắc. Đó chỉ là phong cách của họ.

Thử các phong cách vần không thông thường. Nếu bạn muốn vần điệu của mình độc đáo hơn và không nhàm chán, hãy thử nghiệm các phong cách gieo vần khác nhau. Có nhiều phong cách gieo vần hơn những gì bạn học được ở trường đâu. Hãy khám phá các phong cách gieo vần như vần đồng âm/phụ âm, vần ghép, chuyển âm, ép vần,…v.v.

• Ví dụ, bài hát Same Love của Macklemore sử dụng vần phụ âm không theo chuẩn: lately/daily, anointed/poisoned, important/support it,…v.v.

Không theo lối cũ kỹ. Hãy tránh những lối cũ kỹ vì chúng sẽ làm cho bài hát của bạn trở nên nhạt nhẽo và không thể hiện được tài năng riêng của bạn. Nếu bạn viết “anh xin quỳ trước em” (khi đang van xin), “bước ra phố” (nhân vật là một cô gái, hoặc bạn, dù là ai thì vẫn chán ngắt), hay “em có biết không”, thì có lẽ bạn cần luyện tập nhiều hơn.

Hiểu về nốt nhạc. Bạn còn nhớ định luật bảo toàn khối lượng trong tiết học khoa học không (ý tưởng về việc nếu bạn giảm bớt khối lượng ở đây, thì sẽ có cùng khối lượng tăng lên ở nơi khác). Quy luật này cũng áp dụng trong âm nhạc. Hãy hiểu về cơ chế hoạt động của nốt nhạc (đoạn, nhịp, nốt, dấu lặng,…v.v.) để đảm bảo lời bài hát phù hợp với âm nhạc. Tóm lại, đảm bảo rằng lời bài hát của bạn có số âm tiết gần như đồng đều với nhịp điệu và giai điệu ổn định (không cần tăng tốc giai điệu để lời bài hát quá dài).

• Tưởng tượng việc viết nhạc này giống như đổ nước từ 4 cốc vào một cốc thứ 5. Bây giờ, bạn phải chia đều nước từ mỗi cốc vào cốc thứ 5, tức là giờ đây bạn có hai cốc đầy nước. Những cốc khác bạn không thể thêm nước vào nữa. Tương tự, trong âm nhạc, bạn không thể tăng nhịp ở đây mà không bù trừ ở đâu khác (thường là thông qua việc tạo ra một khoảng lặng).

Bắt đầu với giai điệu có sẵn. Khi mới bắt đầu viết nhạc, nếu bạn chỉ sáng tác một mình thì nên bắt đầu với một giai điệu đã có sẵn. Điều này là một bước khởi đầu dễ dàng với hầu hết mọi người để tập viết lời sao cho phù hợp với nhạc. Bạn có thể viết giai điệu cho riêng mình bằng cách làm việc với một người bạn có kỹ năng về mảng này, hoặc dựa trên một giai điệu kinh điển nào đó, như dân ca chẳng hạn (đảm bảo rằng bài hát đã trở thành tài sản công cộng).

Giữ mọi thứ trong giới hạn 2 quãng tám. Không phải ai cũng có quãng âm như Mariah Carey. Khi viết nhạc, hãy giữ cho các nốt nhạc ở mức phù hợp để ai đó có thể hát được, vì vậy hãy tránh mọi thứ vượt quá 2 quãng tám, trừ khi bạn viết nhạc cho người có khả năng hát ở mức đó.

• Nếu bạn viết nhạc cho chính mình, bạn cần biết quãng âm của mình. Đầu tiên, hãy khởi động giọng, sau đó hãy ngâm nga và hạ giọng xuống càng thấp càng tốt. Nốt thấp nhất bạn có thể hạ giọng xuống chính là quãng âm thấp nhất của bạn. Sau đó, hãy ngân cao hết mức có thể. Nốt cao nhất bạn có thể giữ trong 3 giây chính là quãng âm cao nhất của bạn.
• Nếu bạn muốn mở rộng quãng âm của mình, hãy lặp lại bài tập này, nhưng cố gắng đạt được quãng âm xa hơn mỗi lần tập.

Thêm các khoảnh khắc nghỉ để ca sĩ thở phào. Ca sĩ cũng là con người, hãy đảm bảo họ có đủ thời gian để nghỉ ngơi. Hãy thêm 2-4 nhịp nghỉ vào các điểm trong bài hát để ca sĩ có thể lấy hơi. Điều này cũng giúp người nghe có thời gian bắt kịp với lời bài hát.

• Một ví dụ điển hình là quốc ca Mỹ, sau dòng hát 'For the land of the free'. Có một khoảnh khắc nghỉ trước khi bắt đầu câu 'And the home of the brave', giúp cho ca sĩ có thời gian nghỉ ngơi sau những phần cao trào trước đó.

Đọc lại những gì đã viết. Hãy xác định tầm nhìn tổng quan của bài hát. Cấu trúc bài hát có hướng nội tâm, tuyên bố, hoặc mô tả không? Có thông điệp hành động, hướng dẫn, hoặc chào đón không? Có triết lý nào được thể hiện không? Hoặc nó hoàn toàn vô lý? Cấu trúc bài hát có phong phú không? Bạn nên kiểm tra từng từ và thay đổi nếu cần để toàn bộ bài hát hài hòa. Hãy suy nghĩ về cách lời hát truyền đạt thông điệp và cân nhắc nó như thế nào so với những gì bạn muốn truyền tải. Bạn có thích sự đặt biệt của âm vị thông qua cách đặt phụ âm, nguyên âm không? Một câu lời có thể mang nhiều ý nghĩa không? Có những cụm từ nổi bật không? Bạn có muốn lặp lại câu hát hoặc từ ngữ nào không? Nhớ rằng khi người nghe nghe một bài hát, họ thường chỉ chú ý đến những phần nổi bật nhất.

Viết lại. Ai đã nói rằng bạn không thể thay đổi những gì đã viết? Nếu bạn thấy bản gốc tốt thì hãy giữ lại. Tuy nhiên, phần lớn lời bài hát cần phải phối hợp với nhạc mới có thể hoàn thiện. Một bài hát hay có thể được sáng tác trong một lần, nhưng hầu hết đều cần nhiều thời gian hơn thế. Bạn có thể phải chỉnh sửa lại các đoạn văn để bài hát thêm phần thống nhất. Đôi khi, điều này có thể thay đổi hoàn toàn ý nghĩa của bài hát.

• Hãy cố gắng viết một câu đầu tiên hấp dẫn để thu hút sự chú ý của người nghe.
• Xem xét lặp lại lời hát là cách tốt nhất để viết lời hát tốt hơn.

Tham khảo ý kiến từ người khác. Khi đã hoàn thành bài hát, hãy chia sẻ bản thu thử với mọi người. Mặc dù họ chỉ có thể đọc lời, họ vẫn có thể nhận xét về những điểm mạnh yếu của bài hát. Tất nhiên, không phải lúc nào ý kiến của đám đông cũng là ý tốt, nhưng nếu bạn nhận được ý kiến đồng tình thì hãy sẵn sàng điều chỉnh.

Hãy thể hiện tài năng của bạn thông qua bài hát! Thế giới trở nên phong phú hơn nhờ vào sự sáng tạo của con người. Đừng lo ngại, viết một bài hát không nhất thiết phải biểu diễn trên sân khấu. Hãy viết và ghi âm để chia sẻ với mọi người. Hãy tự hào với sản phẩm tuyệt vời của bạn.

Học cách sáng tác bài hát. Nếu bạn mới bắt đầu sáng tác, hãy tìm hiểu thêm về quy trình sáng tác âm nhạc. Điều này không khó như bạn nghĩ, chỉ cần bạn tuân theo một số nguyên tắc và hướng dẫn cơ bản là được.

• Bằng cách rèn luyện, bạn có thể tự học cách chơi nhạc cụ. Tuy nhiên, việc tham gia một khóa học sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các kỹ thuật và khái niệm như hợp âm.
• Việc học sáng tác nhạc sẽ giúp bạn hiểu cách xây dựng toàn bộ bài hát thay vì chỉ là lời.

Học cách đọc bản nhạc. Mặc dù không bắt buộc, nhưng hiểu biết về cách hoạt động của bản nhạc sẽ giúp bạn cải thiện khả năng sáng tác nhạc của mình. Đôi khi bạn có thể viết nhạc cho người khác biểu diễn nữa đấy.

Cải thiện kỹ năng hát. Khả năng hát tốt cũng giúp bạn hiểu rõ hơn về nốt nhạc cần sử dụng cho bài hát. Hãy rèn luyện kỹ năng thanh nhạc và bạn sẽ khám phá ra những lợi ích bất ngờ mà nó mang lại.

Phát triển kỹ năng chơi nhạc cụ cơ bản. Việc biết cách chơi một số nhạc cụ cơ bản sẽ giúp ích cho quá trình sáng tác nhạc. Hãy suy nghĩ đến việc học piano hoặc chơi guitar. Cả hai đều dễ học và không quá phức tạp.

Sáng tác giai điệu phù hợp với lời. Hãy thử sáng tác giai điệu bằng guitar và hát theo đàn khi tạo ra những giai điệu mới. Cuối cùng, thêm tiếng đàn keyboard, trống và bass để bài hát trở nên phong phú hơn.

• Hãy nhớ rằng không có quy tắc cứng nhắc nào cho việc sáng tạo âm nhạc, chỉ có hướng dẫn. Sự sáng tạo thực sự không bị ràng buộc.
• Hãy hát những bài hát trong đầu để hình dung chúng như thế nào khi được phát ra.
• Bài hát có thể được lặp lại ở một số điểm, nhưng hãy đảm bảo không lặp lại quá nhiều.
• Nếu bạn có một bản nháp chưa hoàn chỉnh, hãy lưu giữ nó. Bạn có thể tìm ra ý tưởng từ những bản nháp đó, hoặc kết hợp chúng lại để tạo ra bài hát mới.
• Đừng bỏ qua ý tưởng chỉ vì nó 'ngớ ngẩn'. Rất nhiều bài hát hay được viết về những thứ đầy sáng tạo.

• Hãy tránh việc sao chép ý tưởng từ bài hát của người khác vì điều này có thể gặp vấn đề về pháp lý. Thay vào đó, hãy học hỏi và sáng tạo theo phong cách của riêng bạn. Ví dụ, nếu bạn thích Katy Perry, hãy sáng tác nhạc pop như cô ấy. Hoặc nếu bạn yêu thích Taylor Swift, hãy viết thật nhiều bản tình ca.
• Đừng gieo vần quá mức, trừ khi đó là mục đích của bạn. Một vài chỗ gieo vần là đủ, nhưng quá nhiều sẽ khiến bài hát trở nên khó chịu. Ví dụ như:
  • Ví dụ: Hôm nay thật bình thường, muốn đi vũ trường, nhưng lại phải tới trường, ôi, làm sao bây giờ? (rối bời)

• Nhạc cụ - guitar, piano hoặc bất kỳ nhạc cụ nào bạn có thể chơi (nên mang theo nhạc cụ để sáng tác ngay)
• Bút chì hoặc bút mực
• Giấy viết hoặc máy tính (tùy thuộc vào phong cách viết của bạn)
• Bạn cũng có thể sử dụng điện thoại di động thay vì bút và giấy.