Để thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và những người đã khuất, người Việt thường thực hiện nhiều nghi lễ trong ngày giỗ hoặc các dịp lễ Tết. Bên cạnh việc dâng mâm cỗ để mời các linh hồn về cùng gia đình, phong tục đốt vàng mã cũng là cách thể hiện sự tưởng nhớ và tôn trọng đối với người đã khuất.
1. Nguồn gốc của phong tục đốt vàng mã
Phong tục đốt vàng mã ở Việt Nam có nguồn gốc từ truyền thống cổ xưa của Trung Quốc. Theo quan niệm trong Kinh Dịch, người Trung Quốc xưa không dùng quan tài hay mộ phần mà chỉ chôn cất người chết như vậy. Tuy nhiên, sau này các nhà vua đã nhận thấy cách làm này không phù hợp và đã cho chế tạo quan tài và mộ phần. Do ảnh hưởng từ lịch sử Bắc thuộc, người Việt đã tiếp thu phong tục này và duy trì đến ngày nay.
Một lý do khác dẫn đến phong tục đốt vàng mã là từ tập tục tùy táng, tức là việc chôn theo người chết những đồ dùng mà họ thường sử dụng khi còn sống. Vào thời nhà Tần và nhà Đường, nhiều quý tộc Trung Quốc đã chôn theo các đồ vật quý giá với người chết.
Tục lệ đốt vàng mã đã ảnh hưởng sâu rộng từ vua chúa đến người dân thường tại Việt Nam. Một trong những sự kiện nổi bật liên quan đến đốt vàng mã là trong tang lễ của vua Khải Định vào đầu thế kỷ XX.
2. Giấy tiền vàng mã là gì?
Theo truyền thống dân gian, cõi âm được coi là phản chiếu cõi dương. Do đó, những đồ vật mà người sống sử dụng sẽ được đốt để người chết sử dụng trong thế giới bên kia. Tiền âm phủ, hay còn gọi là tiền vàng mã, là loại giấy có kích thước và hình dáng giống tiền thật, được sử dụng trong các lễ nghi ma chay, cúng giỗ, và lễ chùa.
Có nhiều loại tiền âm phủ khác nhau
+ Vãng sanh tiền: được đốt cho ông bà và cha mẹ đã khuất. Loại tiền này ghi rõ tên, ngày tháng năm sinh và ngày tháng năm mất của người đã khuất. Đối với nam, đốt 7 tờ; đối với nữ, đốt 9 tờ.
+ Phật thủ vãng sanh tiền: được đốt cho những người đã sống theo đạo Phật
+ Tiền Thọ: dùng để cúng Phật và các vị thần nhằm cầu chúc sức khỏe
+ Thiên cung kim: đốt để dâng cho các vị thần như Phước Lộc Thọ, Tam Đa, với mong muốn được bình an và sống lâu
+ Tiền vàng: được đốt cho các thần trên trời, cần ghi rõ tên của từng vị theo chiều ngang và đốt 7 tờ cho mỗi thần
+ Tiền bạc: dùng để cúng cho các thần linh dưới đất, chẳng hạn như Thổ Địa
+ Bách giải Phù: ghi rõ họ tên, năm tháng ngày giờ sinh của người còn sống để sử dụng
+ Tiền Quan Âm: được đốt để dâng lên Phật Bà Quan Âm, thường sử dụng vào ngày mùng 1 hàng tháng và ngày vía Quan Âm nhằm cầu bình an
3. Những điều cần lưu ý khi ghi giấy tiền vàng
- Đốt vàng mã là cách thể hiện lòng thành và sự biết ơn đối với người đã khuất. Tùy theo điều kiện gia đình, bạn có thể chọn loại vàng mã phù hợp để dâng cúng.
- Hóa vàng là việc dâng cúng các giá trị và vật phẩm cho thần linh. Do đó, khi đốt vàng mã, gia chủ nên ghi rõ họ tên và địa chỉ của người nhận.
- Các gia đình nên đốt vàng mã một cách hợp lý, giữ gìn vẻ đẹp của phong tục với nguyên tắc: đơn giản và chân thành. Tránh mua sắm vàng mã quá đắt đỏ hoặc số lượng quá nhiều để không gây lãng phí.
4. Hướng dẫn cách viết sớ đốt vàng mã
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Con xin cúi lạy chín phương trời và mười phương chư Phật, các đấng Phật mười phương
Kính dâng lễ ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ cùng các vị thần linh tôn quý
Con thành tâm kính lạy ngài Đông chúa, sao Thổ Thần quân, các vị thần ngũ phương, ngũ thổ, phúc đức chính thần, các bậc cao Tằng Tổ khảo, Cao đẳng tổ tỷ, Phụ Thúc Bá, huynh đệ và các Hương Linh nội ngoại trong Tộc ......
Hôm nay là ngày .... tháng .... năm ....
Chúng con là tín chủ ........
Ngụ tại .............
Toàn thể gia đình chúng con thành tâm chuẩn bị hương hoa, lễ vật, trà quả và đặt nến trước án. Chúng con xin kính mời các vị thần linh cai quản nơi đây, cùng hương hồn tổ tiên nội ngoại, cúi xin các ngài giáng lâm chứng giám lòng thành, nhận lễ vật, phù hộ cho gia đình chúng con được an lạc, mọi việc thuận lợi, mỗi người đều bình an trong suốt năm, vượng tài, thăng tiến, tâm đạo mở mang, mọi nguyện vọng đều được ứng nghiệm.
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Kính cáo
5. Lời khấn khi đốt vàng mã
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Chúng con thành kính lạy các vị Hoàng Thiên, Hậu Thổ và các thần linh cai quản, các vị sứ giả của thần vũ
Hôm nay là ngày.....
Chúng con là .....
Ngụ tại....... Hôm nay, vào ngày.......... Âm Dương Cách Trở, ngày tháng vắng vẻ, lòng con cháu không nguôi tưởng nhớ, chúng con chuẩn bị quần áo, dụng cụ và tiền vàng theo truyền thống âm để bày tỏ lòng hiếu kính và biết ơn, xin dâng lên hương linh gia tiên của chúng con là
1. Hương Linh
- Địa điểm mộ phần
- Các loại đồ mã bao gồm
2. Hương Linh
- Địa điểm mộ phần
- Các món đồ mã gồm
Tất cả những thứ đã được ghi rõ trong giấy vong nhận, không có gì phải lo ngại, xin nhờ Đức Vũ Lâm chứng giám và cho phép linh hồn được tiếp nhận.
Kính cáo
6. Lời khấn trong lễ hóa vàng Tết Quý Mão
Ngoài việc mời tổ tiên và những người đã khuất về sum vầy cùng gia đình trong dịp Tết, khi kết thúc Tết, chúng ta cần thực hiện lễ hóa vàng để tiễn họ về trời. Lễ hóa vàng thường được tổ chức vào ngày mùng 3 hoặc mùng 7 Tết theo truyền thống.
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Con thành kính lạy chín phương trời và mười phương chư Phật, các đấng Phật mười phương
Con xin kính lạy ngài Hoàng Thiên, Hộ Thổ cùng các vị thần linh tôn quý
Con xin kính lạy ngài Đương Niên, ngài Bản Cảnh Thành Hoàng, và các vị thần Táo quân, Long Mạch tôn thần trong khu vực
Con thành kính lạy các bậc tổ tiên, nội ngoại và các linh hồn
Chúng con là: ..... cư trú tại .......
Hôm nay là ngày mùng 3 tháng Giêng năm Quý Mão, chúng con thành tâm chuẩn bị hương hoa, đèn nến, Kim Ngân vàng bạc, và các phẩm vật để dâng lên trước án. Tiệc xuân đã kết thúc, Tết Nguyên Đán đã qua, nay chúng con thực hiện lễ hóa Kim Ngân để tạ ơn các thần linh và tiễn đưa các tiên linh trở về âm giới. Kính mong các ngài phù hộ cho con cháu được bình an, gia đạo hưng thịnh và vượng phát. Chúng con dâng lễ bạc với lòng thành kính, xin các ngài chứng giám.
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Đây là những thông tin từ Mytour về cách viết sớ và đốt vàng mã. Hy vọng rằng các tài liệu này sẽ giúp bạn tham khảo và thực hiện bài sớ cúng vàng mã một cách phù hợp, thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và những người đã khuất.