Buzz
Khái niệm về sóng thần
Sóng thần (tsunami) là chuỗi các đợt sóng được tạo ra khi một lượng nước lớn trong đại dương bị di chuyển đột ngột trên một quy mô lớn. Động đất và những biến đổi địa chất lớn trên hoặc dưới mặt nước, hoạt động núi lửa, và va chạm của thiên thạch đều có thể gây ra sóng thần.
Nguyên nhân hình thành sóng thần
Các trận sóng thần có thể xuất hiện khi đáy biển bất ngờ bị biến dạng theo chiều dọc, làm cho nước phải di chuyển để thay thế. Những biến động lớn như vậy trong vỏ Trái Đất có thể xảy ra ở các rìa mảng lục địa. Những trận động đất do va chạm giữa các mảng đặc biệt thường tạo ra sóng thần. Khi một mảng đại dương va chạm với một mảng lục địa, đôi khi nó khiến cho rìa mảng lục địa chuyển động xuống. Áp lực lớn tác động lên rìa mảng khiến nó nhảy lên và lùi lại, tạo ra những đợt sóng chấn động trong vỏ Trái Đất, gây ra các cơn động đất dưới đáy biển.
Đặc điểm của sóng thần
- Sự di chuyển của các cột sóng với tốc độ cực kỳ nhanh, có thể lên đến 800km/h
- Trong vùng đại dương sâu khoảng 6100m, sóng thần di chuyển với tốc độ 890km/h (bằng tốc độ máy bay) và có thể lướt qua Thái Bình Dương từ một bờ sang bờ khác trong chưa đầy một ngày.
- Cột sóng ở vùng nước cạn có thể cao hơn 30 mét hoặc hơn.
- Sóng thần được biết đến với đặc điểm là làm sóng nước ở nơi nước nông, khi đổ bộ vào đất liền, chúng thường là sóng tần nước nông chủ yếu.
- Sóng thần có chu kỳ từ 10 – 120 phút, và bước sóng có thể lên đến 500km
- Sức tàn phá của sóng thần rất lớn, có thể phá hủy cả một thành phố, kéo dài trên hàng ngàn km.
- Sóng thần di chuyển dưới lòng đại dương một cách ẩn dụ, có thể di chuyển cực kỳ nhanh mà không tiêu hao nhiều năng lượng. Điều này làm cho khi chúng đến đất liền, tốc độ giảm nhưng năng lượng vẫn được giữ nguyên.
Dấu hiệu của một cơn sóng thần sắp đến
- Phát hiện động đất. Nếu bạn cảm nhận được đất đai rung chuyển mạnh đến mức không thể giữ thăng bằng được, có khả năng cao sẽ xảy ra một cơn sóng thần.
- Các bong bóng chứa khí gas bắn lên mặt nước khiến cho chúng ta cảm thấy như nước đang sôi.
- Nước trong sóng nóng lên không bình thường.
- Mùi khí hydro sulfide (mùi của trứng thối) hoặc mùi dầu, xăng trong nước.
- Da bị kích ứng gây ngứa khi tiếp xúc với nước.
- Nghe thấy một âm thanh vang vọng như là: tiếng rì rào của máy bay phản lực, tiếng ồn của cánh quạt máy bay trực thăng, hoặc là tiếng huýt sáo.
- Biển lùi về phía sau một cách đáng chú ý.
- Mây đen u ám vần vũ trên bầu trời.
- Dải sáng đỏ trên đường chân trời.
- Khi sóng thần đổ vào bờ, có tiếng gầm rú như âm thanh của một chuyến tàu hỏa tiến gần.
- Hàng triệu chim hải âu bay ngược về phía biển.
- Nhiều quốc gia khi gặp sóng thần thường phát ra những tiếng còi cảnh báo ồn ào.
Ảnh hưởng của sóng thần
Sóng thần là những dòng nước cao hàng chục mét, quét sạch mọi thứ xung quanh, gây ra nhiều thiệt hại không thể đo lường trước. Tác động của sóng thần rất nghiêm trọng.
Khu vực bên bờ biển, có độ cao thấp hơn 15 mét so với mực nước biển, thường là nơi chịu thiệt hại nặng nề nhất. Ngoài ra, các vịnh có cửa biển hẹp thường chịu tác động mạnh mẽ hơn do sóng thần được tăng cường.
Phòng ngừa sóng thần
- Hiểu biết về sóng thần giúp nhận biết nguy cơ từ lần rút nước đầu tiên, khi đó sóng thần vẫn tiềm ẩn nguy hiểm.
- Các khu vực có nguy cơ sóng thần cần được trang bị hệ thống cảnh báo để cộng đồng có thể phản ứng kịp thời.
- Xây dựng các công trình chắn sóng, trồng cây ven biển là một số biện pháp giảm thiểu nguy cơ.
- Khi trên biển, nếu nhận được cảnh báo sóng thần, tàu thuyền cần nhanh chóng quay trở lại bờ hoặc di chuyển ra khơi để tránh nguy hiểm.
- Trên bãi biển, cần nhanh chóng di chuyển vào khu vực an toàn và thông báo cho mọi người biết để sơ tán kịp thời.
(Nguồn: Tổng hợp)
