Hướng tiếp cận IELTS Reading mới dưới góc nhìn Khoa học Thần kinh

Buzz

Nội dung bài viết

Chế độ Tập trung và Chế độ Phân tán

Chế độ Tập trung

Chế độ Phân tán

Phương pháp tiếp cận mới trong IELTS Reading

Khả năng ngôn ngữ phù hợp để ứng dụng

Ghi chú và đề xuất

Tóm tắt

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Học viên được khuyến khích giải quyết các câu hỏi đơn giản trước, sau đó chuyển sang các câu hỏi phức tạp hơn.
- Dành thời gian xử lý các câu hỏi dễ trước có thể làm học viên mệt mỏi và gặp khó khăn khi gặp các câu hỏi khó hơn.
- Bài viết phân tích hai chế độ hoạt động của não: Chế độ tập trung và chế độ phân tán.
- Trong thi cử, người học có thể thử làm các câu hỏi khó trước, sau đó quay lại xử lý các câu hỏi dễ hơn.
- Trong ôn tập, người học có thể tạm dừng nếu cảm thấy bế tắc và chuyển sang làm một việc khác để nghỉ ngơi não bộ.

Thường thì, học viên được khuyến khích tập trung giải quyết các câu hỏi đơn giản trước, sau đó chuyển sang các câu hỏi phức tạp hơn. Tuy nhiên, việc dành thời gian để xử lý các câu hỏi dễ trước sẽ dần làm cho học viên mệt mỏi về cuối bài thi. Lúc này, khi gặp phải các câu hỏi khó hơn, học viên sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì sự tập trung và đưa ra các câu trả lời chính xác. Bài viết này sẽ phân tích hai chế độ hoạt động của não và đề xuất một cách tiếp cận mới trong kỳ thi IELTS Reading.

phương pháp tiếp cận mới cho IELTS Reading từ góc nhìn của Khoa học Thần kinh

Key takeaways
Chế độ tập trung: Bộ não tập trung vào vấn đề trong một thời gian liên tục. Ở chế độ này, bộ não có xu hướng kết nối các tri thức, kinh nghiệm đã biết để đưa ra các giải pháp cho vấn đề. Chế độ phân tán: Bộ não ở trạng thái thư giãn, tiềm thức được kích hoạt. Ở chế độ này, bộ não có xu hướng kết nối các thông tin mới lạ, tạo ra các ý tưởng mới. Ứng dụng trong học tập Trong thi cử: Người học có thể thử làm các câu hỏi có độ khó cao hơn trước, sau đó quay lại xử lý các câu hỏi dễ hơn. Lý do: Khi gặp câu hỏi khó, bộ não sẽ chuyển sang chế độ phân tán. Ở chế độ này, bộ não có thể kết nối các thông tin mới lạ, tạo ra các ý tưởng mới để giải quyết câu hỏi khó. Trong ôn tập: Người học có thể tạm dừng việc học nếu cảm thấy bế tắc. Lý do: Khi cảm thấy bế tắc, bộ não sẽ chuyển sang chế độ phân tán. Ở chế độ này, bộ não có thể nghỉ ngơi và tiếp thu thông tin mới, giúp việc học hiệu quả hơn. Lưu ý: Cách tiếp cận này chỉ có thể phát huy tốt hiệu quả nếu người học ôn tập đầy đủ trước khi thi. Ngoài quá trình thi, người học cũng có thể áp dụng thủ thuật này vào việc ôn thi.

Key takeaways

Chế độ tập trung: Bộ não tập trung vào vấn đề trong một thời gian liên tục. Ở chế độ này, bộ não có xu hướng kết nối các tri thức, kinh nghiệm đã biết để đưa ra các giải pháp cho vấn đề.
Chế độ phân tán: Bộ não ở trạng thái thư giãn, tiềm thức được kích hoạt. Ở chế độ này, bộ não có xu hướng kết nối các thông tin mới lạ, tạo ra các ý tưởng mới.

Ứng dụng trong học tập

Trong thi cử:
- Người học có thể thử làm các câu hỏi có độ khó cao hơn trước, sau đó quay lại xử lý các câu hỏi dễ hơn.
- Lý do: Khi gặp câu hỏi khó, bộ não sẽ chuyển sang chế độ phân tán. Ở chế độ này, bộ não có thể kết nối các thông tin mới lạ, tạo ra các ý tưởng mới để giải quyết câu hỏi khó.
Trong ôn tập:
- Người học có thể tạm dừng việc học nếu cảm thấy bế tắc.
- Lý do: Khi cảm thấy bế tắc, bộ não sẽ chuyển sang chế độ phân tán. Ở chế độ này, bộ não có thể nghỉ ngơi và tiếp thu thông tin mới, giúp việc học hiệu quả hơn.

Lưu ý:

Cách tiếp cận này chỉ có thể phát huy tốt hiệu quả nếu người học ôn tập đầy đủ trước khi thi.
Ngoài quá trình thi, người học cũng có thể áp dụng thủ thuật này vào việc ôn thi.

Chế độ Tập trung và Chế độ Phân tán

Như đã được đề cập trong kiến thức trước đó, các tế bào thần kinh trong não sẽ tạo ra các liên kết với bộ nhớ làm việc tạm thời khi học viên tiếp cận kiến thức mới. Tăng cường cường độ luyện tập kiến thức mới sẽ giúp củng cố các liên kết này và từ đó, kiến thức sẽ được chuyển sang bộ nhớ dài hạn.

Não bộ người học có 02 chế độ hoạt động, bao gồm Chế độ tập trung (Focused mode) và Chế độ phân tán (Diffused mode).

Ảnh được trích từ bài viết The Learning Series Part I Focused vs. Diffuse Mode của tác giả Katie Wren trên LinkedIn mô tả cac Neurons (chấm màu xanh) hình thành các đường liên kết với nhau ở chế độ Focused (hình bên trái) và ở chế độ Diffused (hình bên phải).

Chế độ Tập trung

Trong sách Uncommon Sense Teaching, Chế độ tập trung của não bộ là khi người học tiếp cận kiến thức mới, các liên kết neuron sẽ được hình thành và liên kết với bộ nhớ tạm thời (working memory). Các tín hiệu liên kết được phát đi khắp não bộ kết nối các neurons khác nhau.

Chế độ Phân tán

Trong khi đó, Chế độ phân tán được kích hoạt khi não bộ không tiếp thu kiến thức mới từ bên ngoài. Lúc này, não bộ sẽ tạm ngừng tiếp nhận các kiến thức mới và chuyển sang chế độ thư giãn hơn. Điều này tạo điều kiện cho các liên kết neurons vừa được hình thành từ trước sẽ tạo thêm các liên kết với các neurons khác khắp bộ não.

Hay nói cách khác là người học lúc bây giờ không học một kiến thức nào mới, hoặc không tập trung suy nghĩ vào chủ đề/kiến thức đang học. Ví dụ về tình huống não bộ chuyển thể sang Chế độ phân tán như:

Người học không thể tiếp tục nghĩ ra ý tưởng viết bài luận, sau đó tạm dừng quá trình suy nghi và làm một việc khác.
Người học không thể giải một câu hỏi khó trong bài thi IELTS Reading, sau đó tạm dừng quá trình tìm lời giải và chuyển sang học một kỹ năng khác.

Cả hai tình huống trên, sau khi tạm dùng quá trình tìm ý tưởng (a) và tìm lời giải (b) não bộ của người học lúc bấy giờ sẽ chuyển sang Chế độ phân tán. Khi người học xử lý một vấn đề nào đó khó đến mức có cảm giác không xử lý được nữa. Người học có thể tạm ngừng quá trình tìm giải pháp và chuyển sang làm các hoạt động khác dễ hơn. Lúc này não bộ đã được chuyển sang từ trạng thái tập trung (Focused mode)

Các nhà khoa học cho rằng não bộ của con người không thể một lúc hoạt động ở cả hai trạng thái. Tuy nhiên, sẽ có lợi cho người học khi não bộ của mình chuyển từ trạng thái tập trung sang trạng thái phân tán. Ở trạng thái Phân tán, não bộ sẽ hoạt động một cách vô thức (unconsciously) khi chúng ta tập trung vào một vấn đề khác.

Để có thể hình dung dễ hơn, ta có thể lấy ví dụ hình ảnh một học viên làm một bài tập bao gồm:

Bài tập a: có mức độ khó = 1
Bài tập b: có mức độ khó = 2

Vậy có thể hình dung được bài b khó hơn bài a.

Người học viên này có thể áp dung lý thuyết về hai chế độ hoạt động của não bộ để tiếp cận bài kiểm tra như sau:

Bước 1: Tiếp cận với bài b, học viên có thể đọc qua và thử tìm câu trả lời. (Focused mode)
Bước 2: Nếu không tìm ra câu trả lời trong thời gian giới hạn, học viên đó tạm dừng giải bài tập b và chuyển sang bài tập a (Diffused mode)

Trong bước này, các neurons thần kinh trong não bộ của học viên có chứa thông tin về bài tập b sẽ không liên kết với các thông tin mới. Chúng, một cách vô thức, sẽ tạo thêm liên kết với các neurons khác trong não bộ khi người học đang tập trung ở bài tập a (Focused mode).

Bước 3: Sau khi hoàn thành bài tập dễ hơn (bài tập a), học viên có thể quay lại hoàn thành bài tập b. Lúc bấy giờ, người học có thể sẽ có nhiều khả năng hoàn thành bài tập này hơn so với ở bước 1.

Phương pháp tiếp cận mới trong IELTS Reading

Trong các phương pháp tiếp cận thông thường, học viên thường được khuyến khích giải quyết các câu hỏi dễ trước và để lại các câu hỏi khó ở phần sau. Sau khi hoàn thành các câu hỏi dễ, họ sẽ chuyển sang xử lý các câu hỏi khó hơn.

Tuy nhiên, với lý thuyết về chế độ Tập trung và Phân tán của não bộ đã được đề cập bên trên thì người học có thể thử làm các câu hỏi có độ khó cao hơn trước, sau đó quay lại xử lý các câu hỏi dễ hơn. Quy trình đề xuất có thể được hiểu cụ thể như sau:

Trong phần thi IELTS Reading bao gồm 3 bài đọc. Giả sử 3 bài đọc có độ khó tăng dần, điều này có nghĩa là bài đọc số 3 có độ khó cao nhất. Giả sử trong IELTS Reading, loại câu hỏi Multiple choices có độ khó cao hơn các câu hỏi còn lại. Và các các câu hỏi Multiple choices này nằm ngay trong bài đọc số 3. Với tất cả các giả định vừa đề cập, người học có thể tiếp cận bài thi IELTS Reading như sau:

Xử lý các câu hỏi Multiple choices trong bài đọc số 3.
Nếu không thể giải các câu hỏi Multiple choices trên, người học tiến hành quay lại giải các câu hỏi dễ hơn (ví dụ các câu hỏi ở bài đọc số 1).
Sau khi hoàn thành các câu hỏi dễ hơn ở bài đọc số 1 và 2, tiến hành giải lại các câu hỏi chưa giải xong ở bài đọc số 3 (trong trường hợp này là các câu Multiple choices).

Cùng phân tích các bước làm trên: Ban đầu, người học bỏ qua các câu hỏi dễ và lựa chọn các câu hỏi khó hơn để làm trước. Trong trường hợp này, khi mới tiếp cận đến các câu hỏi Multiple choices, người học tiến hành đọc đề và tìm đáp án. Trong quá trình này, các neurons thần kinh sẽ hình thành các liên kết với nhau, và cùng với đó sẽ liên kết với bộ nhớ tạm thời (working memory).

Trong trường hợp này, bộ não của người học đang ở chế độ tập trung (Focused mode) Tuy nhiên, lúc này càng tốn thời gian giải nhưng người học vẫn không tìm ra đáp án và quyết định tạm ngừng giải các câu Multiple choices questions này và chuyển sang các câu hỏi dễ hơn (có thể là các câu hỏi ở bài đọc số 1).

Việc tạm dừng tìm đáp án cho các câu hỏi Multiple choices ở bài đọc số 3 và chuyển sang các câu hỏi có thể cho là dễ hơn ở bài đọc số 1 đã làm cho bộ não chuyển từ chế độ tập trung (Focused mode) sang chế độ Phân tán (Diffused mode) cho các câu hỏi Multiple choices trên.

Lúc bấy giờ, các neurons liên kết với nhau có chứa các thông tin về câu các câu hỏi Multiple choices sẽ không liên kết với bộ nhớ tạm thời (working memory) nữa. Hay nói cách khác, các neurons này sẽ không liên kết với thông tin bên ngoài (external information) mà thay vào đó chúng sẽ liên kết với nhau, và có thể tạo ra các kết nối mới (new connections) giữa các neurons khác trong não bộ.

Một lúc sau, sau khi người học đã hoàn thành các câu hỏi dễ hơn (ở bài đọc số 1 và 2), khi quay lại giải các câu hỏi khó ban đầu thì các neurons ban đầu đã có các kết nối mạnh hơn, và nhiều hơn. Điều này có thể sẽ giúp việc giải đáp các câu hỏi khó ban đầu có tiến triển hơn, hoặc thậm ký giúp người học tìm được đáp án chính xác.

Lưu ý, ví dụ này được đưa ra trong bối cảnh có một số giả định như (1) Các câu hỏi Multiple choices khó hơn các câu hỏi còn lại, (2) Bài đọc số 3 khó hơn bài đọc số 1 và 2.

Khả năng ngôn ngữ phù hợp để ứng dụng

Phương pháp tiếp cận này có thể phù hợp nhất với học viên ở trình độ Advanced (6.5) trở lên. Với trình độ này, học viên đã có thể kiểm soát thời gian làm bài nên phương pháp tiếp cận mới này có thể không gây khó khăn về việc cân nhắc thời gian.

Ghi chú và đề xuất

Phương pháp tiếp cận trên chỉ có thể hiệu quả nếu học viên ôn tập đầy đủ trước khi thi.

Ngoài quá trình kiểm tra, học viên cũng có thể áp dụng kỹ thuật này vào việc ôn luyện. Ví dụ, trong quá trình giải đề thi Reading, học viên có thể tạm dừng và thực hiện một công việc khác nếu không tìm ra câu trả lời cho câu hỏi. Học viên có thể quay lại giải câu hỏi sau khi đã thư giãn hơn.

Tóm tắt

Học viên có thể thử nghiệm phương pháp này trong quá trình rèn luyện của mình để so sánh sự khác biệt giữa cách tiếp cận truyền thống và cách tiếp cận mới. Tuy nhiên, để phương pháp mới này có hiệu quả, học viên cần luyện tập đầy đủ trước khi bước vào kỳ thi.

Tham Khảo

Kaite, Wren. 'The Learning Series Part I Focused Vs. Diffuse Mode.' LinkedIn, 28Aug.2018, www.linkedin.com/pulse/learning-series-part-i-focused-vs-diffuse-mode-katie-wren/. Accessed 10 Oct.2023.
Oakley, Barbara, et al. Uncommon Sense Teaching: Practical Insights in Brain Science to Help Students Learn. National Geographic Books,2021.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Cách tiếp cận nào giúp cải thiện hiệu quả trong bài thi IELTS Reading?

Một cách tiếp cận mới là giải quyết các câu hỏi khó trước, sau đó quay lại làm các câu dễ hơn. Phương pháp này giúp kích hoạt chế độ phân tán của não, giúp tăng khả năng tìm ra giải pháp chính xác cho câu hỏi khó.

Chế độ Tập trung của não có ảnh hưởng như thế nào đến việc học?

Chế độ Tập trung là khi não bộ kết nối các kiến thức đã biết để giải quyết vấn đề. Trong chế độ này, người học có thể nhanh chóng tiếp thu và xử lý thông tin mới, tạo ra các giải pháp cho các câu hỏi khó.

Chế độ Phân tán của não giúp ích gì trong quá trình học?

Khi não chuyển sang chế độ phân tán, nó kích hoạt các kết nối mới giữa các thông tin cũ và mới. Điều này tạo ra các ý tưởng mới và giúp người học tìm ra các giải pháp cho những câu hỏi khó sau khi tạm ngừng làm việc.

Có phải việc làm các câu hỏi khó trước có thể giúp làm bài thi tốt hơn không?

Có, vì khi giải quyết câu hỏi khó trước, não bộ chuyển sang chế độ phân tán. Sau đó, khi quay lại làm câu dễ hơn, khả năng hoàn thành câu hỏi sẽ tốt hơn nhờ các kết nối mới giữa các thông tin đã học.

Lý do nào khiến việc nghỉ ngơi giúp tăng hiệu quả học tập?

Khi người học cảm thấy bế tắc, não bộ chuyển sang chế độ phân tán, giúp củng cố các kết nối giữa các tế bào thần kinh. Việc nghỉ ngơi giúp não bộ nghỉ ngơi và tạo ra những liên kết mạnh mẽ hơn khi quay lại làm việc.

Chế độ Phân tán và Chế độ Tập trung có thể kết hợp như thế nào trong quá trình học?

Cả hai chế độ có thể kết hợp hiệu quả trong quá trình học. Ban đầu, người học cần tập trung vào các câu hỏi khó để kích hoạt chế độ tập trung, sau đó chuyển sang các câu hỏi dễ để não bộ chuyển sang chế độ phân tán, tạo ra các liên kết mới giúp giải quyết vấn đề.

Phương pháp học này có phù hợp với mọi trình độ học viên không?

Không, phương pháp này hiệu quả nhất với học viên có trình độ Advanced (6.5 trở lên), vì họ đã có khả năng kiểm soát thời gian làm bài và có thể áp dụng chiến lược chuyển giữa các chế độ tập trung và phân tán một cách hiệu quả.

Việc học tập trước khi thi có vai trò như thế nào đối với phương pháp này?

Việc ôn tập đầy đủ trước khi thi là rất quan trọng. Chế độ tập trung và phân tán chỉ có hiệu quả nếu người học đã nắm vững kiến thức cơ bản, giúp việc chuyển đổi giữa các chế độ này trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn trong kỳ thi.