Hương vị truyền thống của mâm cỗ Trung thu

1. Các thành phần truyền thống trong mâm cỗ Trung thu

Trung thu là lễ hội lớn của Việt Nam, và mâm cỗ Trung thu truyền thống luôn đậm chất văn hóa. Dù có sự biến đổi ở từng vùng miền, nhưng mâm cỗ truyền thống thường bao gồm: hoa tươi, quả và bánh Trung thu, cúng tổ tiên và mâm cỗ ngọt ngoài trời để cả gia đình phá cỗ, trông trăng. 

• Bánh Trung thu

Mâm cỗ ngày rằm tháng 8 không thể thiếu bánh dẻo và bánh nướng. Bánh Trung Thu mang ý nghĩa của cuộc sống tròn đầy, viên mãn. Hai loại bánh này cũng tượng trưng cho lòng biết ơn đối với một năm an bình, mùa màng bội thu.

• Bánh dẻo với vỏ trắng như vầng trăng ngà, mang đến ý nghĩa của sự đoàn kết.

• Bánh nướng tượng trưng cho tình thân vượt qua khó khăn, che chở lẫn nhau.

Trước đây, bánh Trung thu thường có nhân thập cẩm hoặc đậu xanh. Những chiếc bánh hình vuông giản đơn đã được biến tấu đa dạng với nhiều loại nhân và trang trí cầu kỳ hơn. 

• Đèn truyền thống

Mâm cỗ Trung thu không thể thiếu những chiếc đèn truyền thống như: đèn ông sao, lồng đèn cá chép, đèn kéo quân, đèn con thỏ… để bày biện cùng mâm cỗ. Những chiếc đèn này, sau khi gia đình phá cỗ trông trăng, sẽ được phát cho các bé để đi rước đèn. 

Đèn ông sao tượng trưng cho Ngũ hành và mặt trăng trong hội trăng rằm, thể hiện mong ước bình an và may mắn. Đèn cá chép thể hiện hy vọng và sự kiên trì trước mọi khó khăn. Đèn kéo quân thể hiện lòng hiếu thảo và tình yêu thương. 

• Mâm ngũ quả 

Trong mâm ngũ quả truyền thống thường có đủ loại trái cây, đặc biệt không thể thiếu các loại quả: 

• Quả hồng: biểu tượng cho sức sống và hy vọng

• Quả bưởi: đại diện cho sự bình an, may mắn và đầy đủ, sung túc trong gia đình

• Quả lựu: tượng trưng cho sự sinh sôi, hạnh phúc và con cháu đầy đủ

• Quả na: biểu tượng cho ước nguyện về sự trường thọ

Ngoài ra, trong mâm cỗ Trung thu còn có chuối, thanh long và nhiều loại quả khác để tạo nên mâm cỗ đa dạng, đẹp mắt. 

2. Ý nghĩa của mâm cỗ Trung thu

Theo quan niệm truyền thống, mâm cỗ ngày rằm tháng 8 là để cầu cho mưa thuận gió hòa và mùa vụ bội thu, làm ăn thuận lợi. Trong ngày tết Trung thu, mâm cỗ được bày trí đẹp mắt, đầy đủ các loại quả để thể hiện sự cân bằng âm dương. Trước khi dâng cúng tổ tiên, gia đình phá cỗ trông trăng và mong cầu những điều tốt lành.

3. Đặc trưng trong cách bày mâm cỗ Trung thu ở ba miền

Mỗi vùng miền có cách bày mâm cỗ Trung thu khác nhau. Hãy cùng Mytour khám phá những đặc trưng này ở cả ba miền: 

• Mâm cỗ Trung thu miền Bắc 

Tháng 8, miền Bắc chuyển sang mùa thu, người dân bắt đầu chuẩn bị Tết trung thu từ đầu tháng 8. Mâm cỗ Trung thu ở Miền Bắc được bày biện tinh tế với những loại quả, quà bánh của mùa Thu: cốm xanh, hồng chín, trà ướp sen, hoa nhài … Còn có trang trí bắt mắt với chó bưởi, ông tiến sĩ giấy, lồng đèn, bánh nướng bánh dẻo hình con cá, đàn lợn. 

• Mâm cỗ Trung thu miền Trung 

Không cầu kỳ như miền Bắc, người dân miền Trung thường cúng gì có nấy, thể hiện lòng thành kính dâng cúng tổ tiên. Mâm cỗ có đủ bánh nướng, đèn truyền thống, hoa quả và chủ yếu là các hoạt động như thả đèn hoa đăng, lễ hội đèn lồng ….

• Mâm cỗ Trung thu miền Nam 

Miền Nam coi Tết trung thu là dịp sum họp gia đình. Mâm cỗ của bà con Miền Nam có bánh dẻo, bánh nướng và mâm ngũ quả. Mâm ngũ quả có sự khác biệt với các loại quả như mãng cầu, đu đủ, xoài, dừa và sung. Bên cạnh đó, mâm còn có 3 quả dứa làm chân đế, tượng trưng cho sự vững vàng, đông con nhiều cháu. 

Ở miền Nam, với sự hiện diện đông đồng bào người Hoa, Tết trung thu trở nên đặc sắc với những màn múa lân, sư rồng và màn trình diễn hoa đăng sáng tạo...

Bài viết của Mytour đã giới thiệu một số đặc trưng của mâm cỗ Tết trung thu ở ba miền Bắc - Trung - Nam cũng như ý nghĩa văn hóa của nó. Xin cảm ơn quý độc giả đã đọc đến đây!