Hương vị yêu thương từ gian bếp của mẹ

 Tập tản văn Khói bếp không tan là một minh chứng điển hình. Tiếp nối dòng cảm xúc về quê hương, tập sách mang đến những trang văn đầy ắp kỷ niệm của một cô gái 15 tuổi lớn lên trong sự ấm áp của gia đình chân quê.

“Sau mấy mươi năm xa cách, tôi trở về thăm cha mẹ. Cũng là dịp để tìm lại tuổi thơ bên dòng sông quê Gành Hào - nơi lưu giữ biết bao kỷ niệm vui buồn mà tôi mang theo suốt cuộc đời từ khi 15 tuổi, bắt đầu cuộc hành trình đầy may mắn, luôn gợi nhớ quê nhà nơi cha mẹ sinh tôi. Thời gian trôi qua càng làm tình yêu quê hương thấm sâu vào từng thớ thịt làn da”, nhà thơ Lê Giang viết.

“Hương bếp quê” của mẹ

Mở đầu tập tản văn, tác giả chia sẻ hành trang mà bà luôn mang theo bên mình là “hương bếp quê” của mẹ: “Cái mùi của người phụ nữ đảm đang quán xuyến. Mùi của mẹ từ trong bếp thơm tho mà má tôi - như một dược sĩ tài ba của rau đồng, cá ruộng, của tôm tép trên bến sông quê, của mùa rắn, cua ốc, của dưa, bắp má trồng hái vô còn vương vít mùi đất nồng mốc thít phấn trắng bắp chuối non, lún phún lông tơ bầu bí cuốn tươi xanh”.

Tác giả chọn Khói bếp không tan làm tựa đề tập tản văn này vì đây chính là điểm khởi đầu cuộc hành trình trở lại với miền ký ức.

Cuốn sách gồm 31 bài viết. Mỗi bài đều chất chứa kỷ niệm, dấu ấn không phai trong đời cô gái Cà Mau 15 tuổi, với những món ngon gắn liền tuổi trẻ và những cung đường bà đã đi qua.

Các bữa ăn là trung tâm của mọi câu chuyện, nhưng cũng là cách bà nhắc nhớ về tình cảm gia đình. Điều này được thể hiện qua một số bài viết như: Cái ơ kho quẹt nổi tiếng, Miếng ăn - Nhớ cảnh mến người, Mùa cá chốt giấy, Mít non hầm, Ăn là nhớ…

Với phong cách hóm hỉnh, lời văn hồn nhiên, phóng khoáng, tập tản văn mang đến cho bạn đọc những phút giây mỉm cười nhưng cũng lắng đọng, nghe lòng dịu lại với biết bao hoài niệm về tuổi thơ bên gia đình.

Trưởng thành từ ký ức tuổi thơ

Những món ăn dân dã, đậm chất miền Tây sông nước như kho quẹt, cá chốt giấy, cá chẽm, rau đắng mở ra trước mắt người đọc một khung trời kỷ niệm do tác giả - người “đầu bếp chính” - miêu tả một cách đầy sáng tạo.

Trong ký ức của bà, gian bếp gia đình luôn ngát mùi khói, bởi nơi đó có những món ăn thơm lành mà người mẹ quê luôn dành cho đàn con nhỏ. Mỗi món ăn của đồng ruộng đều gắn liền với một mảnh ký ức thân thương, khiến người ta càng đi xa càng nhớ.

“Nếu sinh ra ở quê, nếu từng tắm truồng dưới dòng sông đầy phù sa đỏ lặng hai bờ, nếu từng sải tay bơi qua dòng sông rộng, thì ai cũng có mùi khói ấy vương trên tóc, ủ trong lòng, đi đâu mang theo, ngủ thì gói lại”, tác giả viết.

Từ những ngày ngồi hít hà “khói bếp không tan” đó, nhà thơ Lê Giang đã mang kinh nghiệm làm bếp ra chiến trường. Đối với bà, gia tài được gói gọn trong căn bếp.

Xuyên suốt tập tản văn, còn rất nhiều nỗi nhớ mà bà đã tái hiện. Bà chia sẻ về hành trang mang theo bằng những con chữ da diết, chứa đầy nỗi nhớ đi dọc cả một đời người, giống như mùi khói không tan trên chái bếp xưa.

Đó cũng là nỗi nhớ về lần ăn Tết ở chiến khu, có thiếu thốn nhưng lại “thương nhau chết đi được”. Cũng có khi đơn giản như nhớ món kho quẹt mà sau này, trong những ngày ở rừng đã giúp bà “nổi tiếng”.

Tác giả không nói về thời kỳ khó khăn, vất vả ấy mà chỉ tập trung xây dựng một không gian yên bình bên gia đình với những món ăn đầy dư vị.

Ẩm thực miền “đất Mũi” từ những ngày ra sông câu cá chốt giấy của cô bé Lê Giang thuở ấy đã theo chân bà suốt hành trình trưởng thành và cầm bút cho đến bây giờ.

Tác giả chia sẻ trong bài giới thiệu cuốn tạp văn của mình, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh nói bà viết gì cũng đều nhắc tới việc ăn uống trong mọi hoàn cảnh, tình huống. Nhưng ông đã “thanh minh cho tôi không phải người phàm ăn”, bởi ông cũng giống bà, “ăn để thỏa mãn tình quê”.

Đối với tác giả, thứ tài sản vô giá trong hành trình trưởng thành chính là những món ăn của mẹ bên gia đình đầm ấm để rồi sau này, tuy “làm dâu trăm họ mắm muối rau rừng, đọt vừng, đọt choại”, bà vẫn thường nhớ tới mẹ.

Những yêu thương ấy giống như làn khói tỏa trong gian bếp. Nó sẽ không tan mà tiếp tục được lan tỏa.

Khói bếp không tan viết về những điều rất riêng của tác giả nhưng lại vô tình chạm đến nỗi nhớ chung trong tâm tư mỗi người đọc.

Theo Zing News