Huyện Bá Thước

Bá Thước là một huyện núi nằm ở phía tây tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam.

Vị trí

Vị trí địa lý của khu vực

Huyện Bá Thước nằm ở phía tây tỉnh Thanh Hóa, với các thông tin về vị trí địa lý như sau:

• Phía đông tiếp giáp với huyện Thạch Thành và huyện Cẩm Thủy
• Phía tây tiếp giáp với huyện Quan Sơn và huyện Quan Hóa
• Phía nam tiếp giáp với huyện Ngọc Lặc và huyện Lang Chánh
• Phía bắc tiếp giáp với huyện Mai Châu, huyện Tân Lạc và huyện Lạc Sơn thuộc tỉnh Hòa Bình.

Huyện Bá Thước có diện tích khoảng 777,57 km², với dân số 116.103 người vào năm 2022 và mật độ dân số đạt 149 người/km².

Các dân tộc chủ yếu ở đây bao gồm: Mường, Thái, Kinh... Trong đó, người Kinh chủ yếu là di dân từ các vùng khác như Hoằng Hóa, Thiệu Hóa, Vĩnh Lộc,... theo các chương trình di dân kinh tế mới của nhà nước hoặc do buôn bán và định cư.

Tài nguyên thiên nhiên

Bá Thước là huyện miền núi nằm sâu trong vùng hẻo lánh, với hệ thống giao thông còn hạn chế dẫn đến nền kinh tế gặp nhiều khó khăn. Dù tài nguyên rừng phong phú, bao gồm nhiều loại gỗ quý như lim, lát, kiêng, ngù hương, nhưng việc khai thác vẫn chưa hợp lý, và tình trạng phá rừng vẫn phổ biến. Một đặc điểm nổi bật của rừng Bá Thước là cây luồng, thuộc họ tre nhưng có thân thẳng, chắc, thường được sử dụng trong xây dựng.

Hướng dẫn lịch sử

Khu vực huyện Bá Thước ngày nay trước đây thuộc Đô Lung, quận Cửu Chân, Trường Lâm từ thời Bắc thuộc.

Vào thời Trần Thuận Tông, năm Quang Thái thứ 10 (1397), khu vực này thuộc huyện Lỗi Giang, châu Thanh Hóa, trấn Thanh Đô.

Dưới thời Lê Thánh Tông, năm Quang Thuận thứ 10 (1469), khu vực này thuộc châu Quan Gia, phủ Thanh Đô, thừa tuyên Thanh Hóa.

Vào năm Hồng Đức thứ 21 (1490), khu vực này thuộc phủ Thiệu Thiên, xứ Thanh Hóa.

Dưới triều Minh Mạng, vùng đất này thuộc châu Quan Hóa, phủ Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa.

Năm Thiệu Trị thứ 3 (1843), khu vực này thuộc phủ Quảng Hóa.

Đến năm Khải Định thứ 10 (1925), khu vực này được thành lập thành châu Tân Hóa, bao gồm đất từ bốn tổng của châu Quan Hóa: Thiết Ống, Cổ Lũng, Sa Lung và Điền Lư.

Năm 1945, châu Tân Hóa được đổi tên thành huyện Bá Thước để tôn vinh thủ lĩnh phong trào Cần Vương Cầm Bá Thước, và tên này vẫn được giữ cho đến nay. Lúc đầu, huyện bao gồm 7 xã: Ban Công, Hồ Điền, Lâm Xa, Lương Trung, Quốc Thành, Thiết Ống và Văn Nho.

Năm 1956, xã Lũng Văn được chuyển giao cho huyện Tân Lạc và huyện Lạc Sơn thuộc tỉnh Hòa Bình quản lý.

Ngày 2 tháng 4 năm 1964:

• Chia xã Quốc Thành thành 5 xã mới: Lũng Cao, Thành Sơn, Thành Lâm, Lũng Niêm và Cổ Lũng
• Chia xã Hồ Điền thành 4 xã: Điền Lư, Điền Quang, Điền Thượng và Điền Hạ
• Chia xã Lương Trung thành 4 xã: Lương Trung, Hạ Trung, Lương Ngoại và Lương Nội
• Chia xã Văn Nho thành 3 xã: Văn Nho, Thiết Kế và Kỳ Tân
• Chia xã Lâm Xa thành 2 xã: Ái Thượng và Lâm Xa.

Ngày 9 tháng 2 năm 1965, xã Tân Lập được thành lập.

Ngày 14 tháng 12 năm 1984, xã Điền Lư được chia thành 2 xã: Điền Lư và Điền Trung.

Vào ngày 23 tháng 8 năm 1994, xã Lâm Xa được chia thành hai đơn vị hành chính mới là xã Lâm Xa và thị trấn Cành Nàng, với thị trấn Cành Nàng trở thành trung tâm huyện lỵ của huyện Bá Thước.

Vào ngày 1 tháng 12 năm 2019, xã Lâm Xa và xã Tân Lập đã được sáp nhập vào thị trấn Cành Nàng.

Hiện tại, huyện Bá Thước bao gồm 1 thị trấn và 20 xã.

Quản lý hành chính

Huyện Bá Thước hiện có 21 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm thị trấn Cành Nàng (là huyện lỵ) và 20 xã khác: Ái Thượng, Ban Công, Cổ Lũng, Điền Hạ, Điền Lư, Điền Quang, Điền Thượng, Điền Trung, Hạ Trung, Kỳ Tân, Lũng Cao, Lũng Niêm, Lương Ngoại, Lương Nội, Lương Trung, Thành Lâm, Thành Sơn, Thiết Kế, Thiết Ống, và Văn Nho.

Kinh tế và xã hội

Kinh tế

Bá Thước, một trong bảy huyện miền núi khó khăn của Thanh Hóa, cũng là một trong những huyện nghèo của Việt Nam với tỷ lệ nghèo ước tính khoảng 21,5%. Mặc dù đời sống còn nhiều khó khăn, huyện đang có những bước tiến trong việc cải thiện điều kiện sống, phát triển trồng cây ăn quả, đảm bảo ổn định đầu ra sản phẩm và thu hút khách du lịch. GDP bình quân đầu người đạt 617 USD. Cơ cấu kinh tế bao gồm: nông - lâm nghiệp chiếm 58%, công nghiệp 17%, và dịch vụ 25%.

Thị trấn Cành Nàng là trung tâm kinh tế chính của huyện. Xã Điền Lư cũng phát triển với vai trò trung tâm khu vực Hồ Điền - Quý Lương, nổi bật với phố Điền Lư có một bưu điện, một ngân hàng và chợ Điền Lư. Bên cạnh đó, phố Đồng Tâm thuộc xã Thiết Ống cũng đáng chú ý với một bưu điện và một chợ.

Giáo dục

Huyện Bá Thước có 3 trường trung học phổ thông như sau:

• Trường THPT Hà Văn Mao
• Trường THPT Bá Thước
• Trường THPT Bá Thước 3

Bên cạnh đó, huyện cũng có một cơ sở đào tạo bổ túc văn hóa.

Du lịch

Bá Thước sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh thiên nhiên chưa được khai thác như: khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, thác Mơ ở xã Điền Quang, đập Điền Hạ, thác Hiêu (Hươu), hang Dơi (Kho Mường), suối Cá thần ở xã Văn Nho... Những thắng cảnh này còn được kèm theo một hệ thống hang động tuyệt đẹp và nhiều sản vật quý giá từ rừng.

Đặc sản

Đặc sản nổi bật của Bá Thước là vịt Cổ Lũng, một giống vịt quý hiếm được công nhận bởi nhà nước Việt Nam là giống vật nuôi nội địa được phép sản xuất, kinh doanh và lưu hành trong cả nước.