Huyện Mỏ Cày

Mỏ Cày là một huyện cũ của tỉnh Bến Tre, Việt Nam.

Huyện nổi tiếng với lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm, với ba xã Định Thủy, Phước Hiệp, Bình Khánh là trung tâm của phong trào Đồng khởi.

Vị trí địa lý

Huyện Mỏ Cày nằm ở khu vực phía tây nam của tỉnh Bến Tre, với vị trí địa lý như sau:

• Huyện Giồng Trôm ở phía đông giáp huyện Thạnh Phú qua sông Hàm Luông và huyện Giồng Trôm
• Phía tây giáp tỉnh Vĩnh Long qua sông Cổ Chiên và huyện Chợ Lách
• Phía nam tiếp giáp tỉnh Trà Vinh qua sông Cổ Chiên
• Phía bắc tiếp giáp thị xã Bến Tre và huyện Châu Thành qua sông Hàm Luông.

Huyện có diện tích 354,08 km² và dân số năm 2009 đạt 276.049 người, mật độ dân số là 780 người/km². Đây là huyện đông dân nhất tỉnh Bến Tre vào thời điểm đó.

Về lịch sử

Vào thời kỳ chúa Nguyễn, Mỏ Cày thuộc tổng Tân An trong châu Định Viễn. Khi Gia Long lên ngôi năm 1802, tổng Tân An được nâng lên thành huyện, với mỗi cù lao trở thành tổng (cù lao Minh thành tổng Tân Minh, cù lao Bảo thành tổng An Bảo) thuộc phủ Định Viễn.

Năm 1832, huyện Tân An được nâng cấp thành phủ Hoằng An thuộc trấn Vĩnh Thanh. Tổng Tân Minh trở thành huyện Tân Minh và tổng An Bảo được thăng lên thành huyện Bảo An. Khu vực Mỏ Cày hiện nay thuộc huyện Tân Minh.

Năm 1837, phủ Hoằng An (phần thuộc cù lao Minh) được chia thành hai huyện: Tân Minh với lỵ sở đặt tại Ba Vát và Duy Minh với lỵ sở tại Cái Quao. Khu vực Mỏ Cày hiện tại tương ứng với 7 tổng trong tổng số 10 tổng của cù lao Minh thời kỳ đó.

Vào năm 1867, người Pháp đã chia cù lao Bảo và cù lao Minh (thuộc tỉnh Vĩnh Long cũ) vào tham biện Hoằng Trị với lỵ sở tại Mỏ Cày (hiện là thị trấn). Tuy nhiên, cuối năm đó, Hoằng Trị lại được phân thành hai sở tham biện: sở tham biện Mỏ Cày (bao gồm cả cù lao Minh) và sở tham biện Bến Tre.

Đến năm 1918, tỉnh Bến Tre được chia thành 4 quận, trong đó có Quận Mỏ Cày và quận Thạnh Phú thuộc cù lao Minh.

Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, huyện Mỏ Cày bao gồm thị trấn Mỏ Cày và 24 xã: An Định, An Thạnh, An Thới, Bình Khánh, Cẩm Sơn, Đa Phước Hội, Định Thủy, Hòa Lộc, Hương Mỹ, Khánh Thạnh Tân, Minh Đức, Ngãi Đăng, Nhuận Phú Tân, Phước Hiệp, Phước Mỹ Trung, Tân Bình, Tân Phú Tây, Tân Thành Bình, Tân Thạnh Tây, Tân Trung, Thành An, Thạnh Ngãi, Thanh Tân, và Thành Thới.

Ngày 14 tháng 3 năm 1984, xã Bình Khánh được chia thành hai xã mới: Bình Khánh Đông và Bình Khánh Tây; xã Thành Thới cũng được chia thành Thành Thới A và Thành Thới B.

Cuối năm 2008, huyện Mỏ Cày bao gồm thị trấn Mỏ Cày (huyện lỵ) và 26 xã: An Định, An Thạnh, An Thới, Bình Khánh Đông, Bình Khánh Tây, Cẩm Sơn, Đa Phước Hội, Định Thủy, Hòa Lộc, Hương Mỹ, Khánh Thạnh Tân, Minh Đức, Ngãi Đăng, Nhuận Phú Tân, Phước Hiệp, Phước Mỹ Trung, Tân Bình, Tân Phú Tây, Tân Thành Bình, Tân Thạnh Tây, Tân Trung, Thành An, Thạnh Ngãi, Thanh Tân, Thành Thới A, và Thành Thới B.

Ngày 9 tháng 2 năm 2009, Chính phủ đã ban hành Nghị định 08/NĐ-CP với các nội dung sau:

• Thành lập xã Tân Hội thuộc huyện Mỏ Cày bằng cách điều chỉnh 731,267 ha diện tích và 6.534 người từ xã Đa Phước Hội; 136,4 ha diện tích và 1.555 người từ xã Khánh Thạnh Tân.
• Thành lập huyện Mỏ Cày Bắc bằng cách tách 11 xã: Thanh Tân, Thạnh Ngãi, Tân Phú Tây, Tân Thành Bình, Thành An, Phước Mỹ Trung, Tân Thanh Tây, Tân Bình, Nhuận Phú Tân, Hòa Lộc, Khánh Thạnh Tân từ huyện Mỏ Cày và 2 xã: Hưng Khánh Trung A, Phú Mỹ từ huyện Chợ Lách.

Sau khi điều chỉnh địa giới, huyện Mỏ Cày còn lại 21.988,95 ha diện tích tự nhiên, 166.474 người với 17 đơn vị hành chính cấp xã (1 thị trấn và 16 xã) và được đổi tên thành huyện Mỏ Cày Nam.

Chùa

Chùa Tuyên Linh, tọa lạc tại ấp Tân Quới Đông B (ấp 7), xã Minh Đức, được xây dựng vào năm 1861. Năm 1907, hòa thượng Khánh Hòa đã cho tiến hành tu sửa. Đến năm 1924, chùa chính thức mang tên Tuyên Linh. Các năm 1941 và 1983, chùa tiếp tục được trùng tu và mở rộng. Chùa nổi bật với một pho tượng Hộ pháp bằng đồng cao 0,70 m và một tháp cổ nằm trong khuôn viên.

Con Người Mỏ Cày

• Huỳnh Thành Đạt (sinh tại An Định, Mỏ Cày, Bến Tre)
• Giáo Sư Phan Văn Tuộc (sinh và lớn lên tại Mỏ Cày, Bến Tre), từng học tại trường phổ thông trung học Chê Guê Va Ra.
• Tiến Sĩ Nguyễn Thị Hồng Đăng (sinh tại Định Thủy, Mỏ Cày, Bến Tre)

• Mỏ Cày Bắc
• Mỏ Cày Nam

Chú thích

Liên kết bên ngoài

• Huyện Mỏ Cày Lưu trữ ngày 10-03-2007 trên Wayback Machine