Huyện Quảng Ninh

Huyện Quảng Ninh thuộc tỉnh Quảng Bình, Việt Nam.

Vị trí địa lý

Huyện Quảng Ninh tọa lạc tại phía nam tỉnh Quảng Bình và có các ranh giới địa lý như sau:

• Phía nam giáp huyện Lệ Thủy
• Phía bắc tiếp giáp thành phố Đồng Hới và huyện Bố Trạch
• Phía đông hướng ra Biển Đông
• Phía tây giáp dãy Trường Sơn và biên giới với Lào.

Diện tích của huyện Quảng Ninh là 1.194 km², với dân số khoảng 90.335 người vào năm 2019, mật độ dân số đạt 76 người/km².

Các con sông chính chảy qua huyện chủ yếu là sông Long Đại, một nhánh của sông Nhật Lệ (nhánh còn lại là sông Kiến Giang chảy qua huyện Lệ Thủy).

Quản lý hành chính

Huyện Quảng Ninh hiện có 15 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Quán Hàu (là trung tâm huyện) và 14 xã: An Ninh, Duy Ninh, Gia Ninh, Hải Ninh, Hàm Ninh, Hiền Ninh, Lương Ninh, Tân Ninh, Trường Sơn, Trường Xuân, Vạn Ninh, Vĩnh Ninh, Võ Ninh, Xuân Ninh.

Quá trình lịch sử

Khi tỉnh Bình Trị Thiên được thành lập, huyện Quảng Ninh và huyện Lệ Thủy được hợp nhất thành huyện Lệ Ninh. Đến năm 1990, hai huyện này lại được tách ra như trước.

Sau năm 1975, huyện Quảng Ninh thuộc tỉnh Bình Trị Thiên và bao gồm 17 xã: An Ninh, Bảo Ninh, Đức Ninh, Duy Ninh, Gia Ninh, Hàm Ninh, Hiền Ninh, Lộc Ninh, Lương Ninh, Lý Ninh, Nghĩa Ninh, Tân Ninh, Trường Sơn, Vạn Ninh, Vĩnh Ninh, Võ Ninh và Xuân Ninh.

Từ năm 1979, 5 xã: Bảo Ninh, Đức Ninh, Lộc Ninh, Lý Ninh (nay đã trở thành 2 phường Bắc Lý và Nam Lý) và Nghĩa Ninh đã được chuyển về thị xã Đồng Hới (hiện nay là thành phố Đồng Hới).

Vào ngày 17 tháng 9 năm 1981, xã Trường Xuân được thành lập.

Ngày 6 tháng 1 năm 1983, xã Gia Ninh được chia thành hai xã: Hải Ninh và Gia Ninh.

Ngày 30 tháng 6 năm 1989, huyện Lệ Ninh thuộc tỉnh Quảng Bình đã được tái lập.

Ngày 28 tháng 4 năm 1999, thị trấn Quán Hàu được thành lập làm trung tâm huyện lỵ của huyện Quảng Ninh, trên cơ sở hợp nhất 186 ha diện tích và 15 cư dân từ xã Lương Ninh cùng 138,4 ha diện tích và 1.011 cư dân từ xã Vĩnh Ninh.

Hiện nay, huyện Quảng Ninh bao gồm 1 thị trấn và 14 xã.

Kinh tế

Huyện Quảng Ninh có diện tích 1.194 km² và dân số khoảng 90.335 người vào năm 2019. Huyện có bờ biển dài 25 km và tiếp giáp với Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào với 35 km đường biên giới. Trong danh sách 'Bát danh hương' của tỉnh Quảng Bình, Quảng Ninh bao gồm 4 làng nổi tiếng: Văn La, Võ Xá, Cổ Hiền và Kim Nại.

Quảng Bình, và đặc biệt là huyện Quảng Ninh, nổi tiếng với những đụn cát trắng trải dài dọc theo Quốc lộ 1, phía Đông. Những đụn cát ở đây rất cao, có thể lên đến 20-30 mét và thường di chuyển vào làng mạc, ruộng đồng, đặc biệt là trong gió mùa đông bắc. Vào mùa mưa lũ, giữa các đồi cát hình thành các bàu nước trong vắt, sâu nhất có thể đến 3 mét. Dù mùa hè nắng nóng, các bàu nước này bị bao quanh bởi các đụn cát và không kết nối với sông suối, vẫn có nhiều loại cá xuất hiện, có thể do chim di cư hoặc trứng cá sống sót qua mùa hè nóng bức, tuy nhiên chưa có bằng chứng khoa học cụ thể.

Văn hóa

Quảng Ninh từng là một chiến trường quan trọng trong thời kỳ Trịnh - Nguyễn phân tranh. Một dấu tích còn lại là Lũy Thầy, do Đào Duy Từ chỉ huy xây dựng, vẫn hiện hữu dọc bờ nam sông Kiến Giang đoạn chảy qua xã Hiền Ninh.

Quảng Ninh nổi tiếng với nhiều đầm lầy và bãi cát trắng ven biển. Đầm lầy đặc trưng nhất nằm ở làng Võ Xá, nơi nổi tiếng với câu nói: 'Sợ nhất Lũy Thầy, sợ nhì đầm lầy Võ Xá.' Trong thời kỳ chống Mỹ, khi quân dân xã Võ Ninh bắn rơi máy bay, có phi công Mỹ rơi xuống đầm lầy và dễ dàng bị bắt. Vào thời bình, nhiều kẻ trộm từ nơi khác đến đây hoạt động cũng đã sa vào các bẫy đầm lầy.

Quảng Ninh cũng có những bến phà quan trọng trong tuyến vận chuyển Bắc - Nam thời chống Mỹ như phà Quán Hàu, phà Long Đại và làng chiến đấu Quảng Xá. Đây là những mục tiêu tấn công ác liệt của Mỹ nhằm cắt đứt đường tiếp tế của miền Bắc cho miền Nam. Nhân dân nơi đây nổi tiếng với tinh thần anh hùng, sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp chống giặc. Dấu tích chiến tranh vẫn còn hiện diện với nhiều hố bom và mảnh đạn còn sót lại dưới lòng đất và trong các đụn cát, đe dọa an toàn của người dân.

Giao thông

Huyện Quảng Ninh được kết nối bởi tuyến Quốc lộ 1 và Đường Hồ Chí Minh, với cầu Quán Hàu bắc qua sông Nhật Lệ. Đường sắt Bắc - Nam cũng chạy qua khu vực trung du của huyện. Trung tâm huyện cách 12 km về phía nam của sân bay Đồng Hới.

Huyện cũng đang trong quá trình xây dựng các dự án Đường cao tốc Bùng – Vạn Ninh và Đường cao tốc Vạn Ninh – Cam Lộ.

Ghi chú