Huyện Sông Hinh

Sông Hinh là một huyện thuộc tỉnh Phú Yên, Việt Nam.

Vị trí

Huyện Sông Hinh nằm ở phía tây nam tỉnh Phú Yên, bao quanh hồ thủy điện Sông Hinh, dọc theo Quốc lộ 29 hướng về Đắk Lắk, cách thành phố Tuy Hòa khoảng 60 km về phía tây, với đặc điểm địa lý:

• Hướng đông giáp huyện Tây Hòa và huyện Vạn Ninh thuộc tỉnh Khánh Hòa
• Hướng tây giáp huyện Ea Kar thuộc tỉnh Đắk Lắk và huyện Krông Pa thuộc tỉnh Gia Lai
• Hướng nam giáp huyện M'Drắk thuộc tỉnh Đắk Lắk và thị xã Ninh Hòa thuộc tỉnh Khánh Hòa
• Hướng bắc giáp huyện Sơn Hòa.

Huyện có diện tích khoảng 890,27 km² với dân số xấp xỉ 58.700 người (năm 2019). Trong đó, gần 50% là người dân tộc thiểu số, chủ yếu là người Ê Đê. Sông Hinh là nơi sinh sống của 19 dân tộc khác nhau từ khắp các vùng miền.

Quốc lộ 29 là tuyến giao thông quan trọng của Sông Hinh, kết nối với khu vực Tây Nguyên và tuyến Đông Trường Sơn đi qua huyện, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi hàng hóa với các tỉnh Tây Nguyên.

Quản lý hành chính

Huyện Sông Hinh gồm 11 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm thị trấn Hai Riêng (huyện lỵ) và 10 xã: Đức Bình Đông, Đức Bình Tây, Ea Bá, Ea Bar, Ea Bia, Ea Lâm, Ea Ly, Ea Trol, Sơn Giang, Sông Hinh.

Quá trình lịch sử

Huyện Sông Hinh được thành lập lại từ ngày 25 tháng 2 năm 1985, khi huyện Tây Sơn (tỉnh Phú Khánh) được chia thành hai huyện: Sơn Hòa và Sông Hinh.

Khi mới thành lập, huyện Sông Hinh bao gồm 6 xã: Đức Bình, Ea Bá, Ea Bia, Ea Trol, Sơn Giang và Sông Hinh.

Ngày 27 tháng 3 năm 1989, xã Ea Bia được chia thành hai đơn vị hành chính: xã Ea Bia và thị trấn Hai Riêng (thị trấn huyện lỵ của Sông Hinh).

Ngày 30 tháng 6 năm 1989, tỉnh Phú Yên được tái lập từ tỉnh Phú Khánh cũ, và huyện Sông Hinh trở thành một phần của tỉnh Phú Yên.

Vào ngày 15 tháng 11 năm 1991, Ban tổ chức Chính phủ đã ban hành quyết định số 582-TCCP. Theo quyết định này:

• Chia xã Đức Bình thành hai xã: Đức Bình Đông và Đức Bình Tây
• Chia xã Ea Bá thành hai xã: Ea Bá và Ea Bar.

Ngày 23 tháng 3 năm 1994, Chính phủ đã ban hành Nghị định 24-CP, theo đó thành lập xã Ea Lâm từ 2.850 ha diện tích tự nhiên của xã Ea Bá và 774 ha diện tích tự nhiên cùng 1.374 người từ 4 buôn: Bưng, Bai, Gao và Học B thuộc xã Krông Pa (huyện Sơn Hòa).

Ngày 20 tháng 8 năm 2003, thành lập xã Ea Ly từ 8.021 ha diện tích tự nhiên và 3.104 người của xã Ea Bar.

Hiện tại, huyện Sông Hinh có 1 thị trấn và 10 xã.

Giao thông vận tải

Trên địa bàn huyện hiện có 8 nhà xe hoạt động tại bến xe Sông Hinh, cụ thể như sau:

- Thành Ban (Sông Hinh - Sài Gòn)

- Hồng Sơn: + Sông Hinh - Sài Gòn + Sông Hinh - Đà Nẵng + Sông Hinh - Đà Lạt

- Hùng Tiến (Sông Hinh - Sài Gòn)

- Cúc Tư (Sông Hinh - TP. Hồ Chí Minh)

- Sao Limousine (Sông Hinh - TP. Hồ Chí Minh)

- Quý Thảo (Sông Hinh - Buôn Ma Thuột - TP. Hồ Chí Minh)

- Tuấn Trung (Sông Hinh - Buôn Ma Thuột - TP. Hồ Chí Minh)

- Thanh Tuấn (Sông Hinh - TP. Hồ Chí Minh - Trà Vinh)

- Tân Niên (Sông Hinh - TP. Hồ Chí Minh)

Biển số xe máy: 78M1 - XXX.XX (5 số), 78R1 - XXXX (4 số).

Kinh tế và xã hội

Tài nguyên phong phú và đa dạng với trữ lượng đáng kể như: sắt, đá mácma, đá dăm, đá granite, đá sapphire, vàng sa khoáng, và nhiều loại khác. Diện tích rừng rộng 32.712,2 ha, với độ che phủ đạt 42,07%, bao gồm nhiều loại gỗ quý có giá trị kinh tế cao.

Ngoài ra, huyện còn sở hữu nguồn tài nguyên nước phong phú, bao gồm hồ thủy điện Sông Hinh, thủy điện Sông Ba Hạ, hồ thủy điện Krông H’Năng và nhiều công trình thủy lợi khác, rất thuận lợi cho việc phát triển nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản nước ngọt.

Văn hóa và truyền thống

Các dân tộc ở huyện Sông Hinh mang đến một bức tranh văn hóa phong phú và đa dạng, với nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể độc đáo. Về di sản vật thể, huyện còn lưu giữ gần 600 bộ cồng chiêng, 11 bộ A Ráp, đàn Tính của người Tày, đàn Đinh Klút của người Ê Đê, và Tù Và của người Dao. Về di sản phi vật thể, có gần 100 sử thi, chủ yếu của người Ê Đê, và hơn 30 nghệ nhân hát sử thi. Các sử thi như Đam San, Xinh Nhã, Khinh Dú, và Am H’Wứ không chỉ phong phú về số lượng mà còn có giá trị văn hóa và lịch sử cao được các nhà khoa học đánh giá cao.

Sông Hinh còn nổi tiếng với nhiều lễ hội truyền thống độc đáo như cúng nhà mới, cúng Giàng (Trời), cúng rẫy, cúng bến nước, cúng lúa, cúng lễ cưới, và lễ đâm trâu. Nền văn hóa nơi đây rất đa dạng và phong phú, với nhiều hình thức nghệ thuật đặc trưng như Hát Khan, Cồng chiêng – A Ráp, Trống Đôi, Kèn Lá, Đàn Goong, Đàn Tính, và Hát Then.

Trang phục Thổ cẩm của các dân tộc thiểu số ở Sông Hinh được yêu thích vì hoa văn tinh xảo và màu sắc rực rỡ. Các hoạt động văn hóa cộng đồng tại các nhà Rông văn hóa và những buổi lễ với ché rượu cần tạo nên một bức tranh văn hóa đặc sắc, giúp gìn giữ và phát huy bản sắc của từng dân tộc trên địa bàn huyện.

Du lịch

Khai thác tiềm năng du lịch của huyện bằng cách kết hợp giữa du lịch sinh thái và văn hóa đặc trưng của các dân tộc địa phương để phát triển đa dạng các loại hình và sản phẩm du lịch. Hiện tại, huyện có hơn 10 cơ sở ăn uống với tổng số khoảng 2000 chỗ ngồi, chủ yếu tập trung ở Thị trấn Hai Riêng và xã Ea Ly. Một số món ăn đặc sản của Sông Hinh được yêu thích bao gồm: Cá Lăng nấu chua, Bò nấu cay mặn, Bò nướng ống tre, rượu cần, thịt Bò khô nướng, Heo giống bản địa nấu kiểu truyền thống… Các điểm vui chơi và giải trí nổi bật như khu vực bờ hồ Trung tâm thị trấn Hai Riêng, Hồ thủy điện Sông Hinh, Hồ thủy điện Sông Ba Hạ, và các thác nước tự nhiên… Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ và lưu niệm được làm từ gỗ của nhiều nghệ nhân trong Hội Sinh Vật Cảnh huyện đã tham gia các hội chợ triển lãm trong nước và đạt nhiều giải thưởng cao. Nhiều nghệ nhân của các dân tộc Êđê, Bana vẫn giữ gìn nghề dệt thổ cẩm và các nghề đan lát thủ công tinh xảo với giá trị nghệ thuật cao, cùng với nghề làm rượu cần truyền thống.

Chú thích