Huyền thoại về tháp Chăm Poshanư và vẻ đẹp kiến trúc độc đáo tại địa điểm này

Thông tin chi tiết về tháp Chăm Poshanư

Tháp Chăm nằm ở khoảng cách 7km về phía trung tâm của thành phố Phan Thiết và thuộc khu di tích của lâu đài cũ Ông Hoàng. Tháp được xây dựng trên đồi Bà Nài, mang đậm nét kiến trúc đặc sắc và nghệ thuật độc đáo của người Chăm. Tất cả đã kết hợp với nhau để tạo ra một công trình ấn tượng với nhiều điểm độc đáo chưa được khám phá và giải thích đầy đủ cho đến ngày nay.

Địa chỉ: Đồi Bà Nài, phường Phú Hải, Phan Thiết, Bình Thuận

Thông tin vé tham quan tháp Chăm Poshanư:

- Người lớn, trẻ em cao trên 1.2m: 15.000đ/vé

- Trẻ em dưới 1.2m: Miễn phí

- Giờ mở cửa:  06h45 - 17h30

- Hướng dẫn đường đi: Bạn đi tới đường 715 rồi rẽ phải vào đường Võ Nguyên Giáp, tiếp tục đi đến khu Phú Hải trong khoảng 20 phút là đến Tháp Chăm Poshanư. Hãy tham khảo tuyến đường trên Google Maps hoặc làm theo hướng dẫn của người dân địa phương để tránh bị lạc đường nhé.

Truyền thuyết và sử liệu về tháp Chăm Poshanư

2.1 Hành trình lịch sử của tháp Chăm Poshanư

Dân tộc Chăm là một trong 54 dân tộc anh em của Việt Nam, nổi tiếng với nền văn minh phong phú và văn hóa đa dạng. Theo dân địa phương, tháp được xây dựng từ cuối thế kỷ VIII đến đầu thế kỷ IX, tại vương quốc Chăm Pa cổ. Trong câu chuyện về tháp Chăm Poshanư, không thể không kể đến tình yêu đẹp giữa công chúa Poshanư và lãnh chúa Po Sahaniempar.

Theo truyền thuyết, lãnh chúa Po Sahaniempar, theo đạo Hồi và sống ở vùng Ma Lâm, đã trải qua nhiều khó khăn để được bên nhau với công chúa. Nhưng cuối cùng, hiểu lầm đã khiến họ phải xa cách. Trong một chuyến hành hương, không thấy được vợ đợi chờ, lãnh chúa đã hiểu lầm và rời bỏ phương Nam.

Sau khi nghe tin công chúa đã đuổi theo để giải thích, nhưng khi đến nơi mới biết chồng mình đã đem lòng yêu một cô gái dân tộc Raglây tên là Chargo. Thất vọng, nàng quay về và sống ở Bianneh. Sau này, để tưởng nhớ và tri ân công ơn của bà, người dân đã tạc tượng công chúa để thờ trong đền thờ tháp.

Khoảng hơn 30 năm trước, trong một cuộc khai quật khảo cổ, một đền thờ bị chôn vùi trong lòng đất sâu 300 năm đã được khám phá. Từ năm 1990 - 2000, cả ba ngọn tháp đã được tu bổ và phục chế theo kiểu kiến trúc truyền thống của người Chăm.

2.2 Ai được thờ trong tháp Poshanư?

Tháp thờ thần Shiva, một trong những vị thần Ấn Độ được nhiều tín đồ sùng bái nhất của văn hóa Chăm Pa. Đến thế kỷ XV, quần thể tháp được mở rộng để thờ công chúa Poshanư - con gái của vua Para Chanh. Công chúa được người dân Chăm Pa yêu quý vì cung cách ứng xử lịch thiệp và vẻ đẹp kiêu sa. Nàng cũng là người đã dạy cho người dân cách trồng lúa nước, dệt vải thổ cẩm, chăn nuôi, trồng trọt...

Tháp Chăm Poshanư thờ công chúa Poshanư và thần Shiva

Kiến trúc đặc biệt cùng nét văn hóa lưu giữ tại tháp Chăm Poshanư

Theo thông tin chính thức, tháp đã được công nhận là di tích nghệ thuật cấp quốc gia. Các nhà nghiên cứu sử học nhận định kiểu kiến trúc của tháp Chăm Poshanư thuộc phong cách Hòa Lai. Nguyên liệu chính là những viên gạch đỏ gắn kết với nhau bằng một loại chất kết dính đặc biệt, mà cho đến nay vẫn chưa được xác định rõ.

Tháp được xây bằng gạch đỏ và một loại chất kết dính đặc biệt. Ảnh: absoluteraga19

Bề mặt của tháp được thiết kế hình vuông, ngày càng thu nhỏ khi đi lên cao. Cửa tháp có hình dạng vòm với những hoa văn đặc sắc. Mỗi nhóm tháp gồm một tháp chính và hai tháp phụ. Mặc dù kích thước tháp nhỏ, nhưng kiến trúc của chúng lại toát lên sự tổng hòa và tinh tế, thể hiện hết tinh hoa và nghệ thuật trang trí của người Chăm thời xưa.

Tháp chính có 3 tầng, cao khoảng 15m tính từ trong tháp lên đỉnh. Mỗi cạnh đáy của tháp rộng khoảng 20m. Cửa chính ở phía trên tháp dài và lớn, hướng về phía Đông - nơi thần linh của người Chăm cư trú. Các hình trang trí trên thân và đỉnh tháp đều thể hiện tính đối xứng và nhất quán.

Ở ba hướng còn lại (Tây, Nam và Bắc), cũng có ba cửa giả được thêm vào để trang trí. Đặc biệt, bạn có thể nhìn thấy trên vòm của cửa Tây có những họa tiết hoa và các hình tượng kỳ lạ khác nhau, mà cho đến nay vẫn chưa có ai giải thích được.

Tháp chính cao 15m gồm 3 tầng và có cửa chính hướng về phía Đông. Ảnh: elizabeths_pictures

Ngoài ra, tháp Chăm Poshanư được xây dựng với một cấu trúc không gian khá kín đáo, chỉ có một số lỗ lớn để thoát khí ra ngoài thông qua các cửa sổ. Bên trong tháp chính, có bàn thờ Linga-Yoni được làm từ đá, đây cũng là vật phẩm linh thiêng nhất trong đền thờ của đạo Hindu.

Tháp phụ được dành để thờ thần bò Nanđin, là phương tiện di chuyển của thần Shiva. Tháp này có chiều cao khoảng 12m và có kiến trúc tương tự như tháp chính nhưng đơn giản hơn. Tháp phụ thứ hai thờ thần Lửa nhưng bị thiên tai và thời gian làm hỏng nên chỉ còn lại ít chi tiết và chỉ cao hơn 4m, với một cửa duy nhất hướng về phía Đông. Vì bị tàn phá nặng nề, các hình ảnh điêu khắc trang trí bên ngoài tháp cũng bị xói mòn, đường nét gốc không còn nguyên vẹn.

Tháp phụ nằm sát bên cạnh tháp chính, có chiều cao thấp hơn và chi tiết đơn giản hơn

Lễ hội tại tháp Chăm Poshanư

Hàng năm, tại di tích tháp Chăm Poshanư, thường có nhiều lễ hội được tổ chức để chào đón du khách tham quan. Cộng đồng người Chăm ở các khu vực lân cận cũng thường đến đây để thực hiện các nghi thức tôn giáo như cầu mưa, cầu bình an... để thể hiện lòng sùng bái với thần linh. Một số lễ hội chính bao gồm:

Lễ hội Rija Nưga, Poh Mbăng Yang: Thường được tổ chức vào tháng Giêng theo lịch Chăm.

Lễ hội Katê: Diễn ra vào tháng 7 trong lịch Chăm (tương đương khoảng tháng 9 - 10 trong lịch Dương), với nhiều tiết mục văn hóa đặc sắc. Trong dịp này, du khách sẽ được thưởng thức những màn múa uyển chuyển cùng những giai điệu truyền thống từ các nhạc cụ như trống Ginăng, trống Paranưng, kèn Xaranai, Grong (lục lạc), đàn Kanhi...

Lễ hội truyền thống Katê thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách

Những trải nghiệm không thể bỏ qua tại tháp Chăm

Hiện nay, nhóm tháp Chăm Poshanư được coi là một trong những nhóm tháp Chăm duy trì nguyên vẹn nhất tại Việt Nam. Chính quyền đã thực hiện các công tác tu bổ và bảo dưỡng để đảm bảo việc du lịch cũng như bảo tồn và bảo vệ di sản. Chính vì lẽ đó, mỗi năm khi đến mùa lễ hội Rija Nưga, Poh Mbăng, mọi người đều tập trung về tháp để cầu nguyện và mong nhận được điều tốt lành.

5.1 Hóa thân để chụp ảnh gần tháp

Nếu bạn đã đến thăm và nghe câu chuyện tại đây, bạn sẽ hiểu sự lôi cuốn và ma mị của tháp Chăm Poshanư đến từ đâu. Bạn cũng có thể thoải mái tạo dáng, chụp ảnh theo nhiều phong cách từ bí ẩn, truyền thống đến hiện đại.

Một du khách tạo dáng và chụp ảnh bên cạnh thác. Ảnh:@huyenpuh

5.2 Thăm quan khuôn viên

Ngoài các tòa tháp, khuôn viên này còn có nhiều khu vực xanh đẹp mắt khác. Ví dụ như hàng phượng ở lối đi lên tháp Chăm Poshanư hoặc vườn hoa giấy đặc trưng của Phan Thiết.

5.3 Gặp gỡ với người Chăm

Trong khu vực tháp có nhiều người Chăm sinh sống, bạn có thể trò chuyện, học hỏi về văn hóa và con người của họ.

5.4 Thưởng thức nghệ thuật dân gian của người Chăm

Tại đây, bạn có thể khám phá văn hóa dân gian của người Chăm qua những tiết mục nghệ thuật dân gian, chẳng hạn như xem họ dệt vải thủ công.

Thưởng thức nghệ thuật dân gian của người Chăm tại tháp Poshanư

Vì nằm trên con đường từ Phan Thiết đi Mũi Né, bạn có thể dễ dàng ghé thăm tháp Chăm Poshanư. Nếu bạn bắt đầu từ Mũi Né, có thể đi bằng xe bus số 1 hoặc số 9 trực tiếp đến tháp, hoặc nếu không muốn chờ đợi lâu, bạn có thể đi bằng taxi hoặc thuê xe jeep.