Huyện Yên Lãng

Yên Lãng từng là một huyện thuộc tỉnh Vĩnh Phúc, sau đó trở thành huyện của tỉnh Vĩnh Phú và hiện nay là một phần của huyện Mê Linh thuộc thành phố Hà Nội.

Vị trí địa lý

Huyện Yên Lãng có các ranh giới địa lý như sau:

• Phía bắc giáp huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên
• Phía nam giáp huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Đông, được ngăn cách bởi sông Hồng
• Phía đông giáp huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội
• Phía tây giáp huyện Yên Lạc.

Lịch sử

Lịch sử Yên Lãng trải dài qua nhiều thời kỳ, từ khi thuộc huyện Phong Châu dưới triều đại Hùng Vương; huyện Chu Diên dưới thời Hán (206 TCN – 253 SCN); quận Tân Hưng dưới thời Ngô (220 – 280); quận Tân Xương dưới thời Tấn (337 – 420); Châu Phong và quận Giao Chỉ dưới thời Tùy (581 – 618); Phong Châu đô đốc phủ đạo Lĩnh Nam dưới thời Đường (618 – 907). Trong các triều đại phong kiến Việt Nam, Yên Lãng thuộc lộ Tam Giang, phủ Tam Đới và trấn Sơn Tây dưới thời Lê. Từ năm 1831, huyện Mê Linh đã được đổi thành huyện Yên Lãng thuộc phủ Tam Đới, tỉnh Sơn Tây.

Huyện Yên Lãng (hiện nay thuộc huyện Mê Linh, Hà Nội và các huyện Đông Anh, Mê Linh) được chia thành 9 tổng: tổng Yên Lãng (bao gồm: Yên Lãng, Xuân Lãng, Tuyền Mỹ, Lý Nhân, Mộ Đạo, Can Bì, Hợp Lễ, Lý Hải, Thái Lai), tổng Kim Đà (bao gồm: Kim Đà, Hoàng Xá, Văn Quán, Khê Ngoại, Đông Cao), tổng Hạ Lôi (bao gồm: Hạ Lôi, Lục Trì, Đại Bối, Đường Lệ, Văn Lôi, Cư Triền, Nam Cường, Nội Động), tổng Hương Canh (bao gồm: Hương Canh, Ngọc Canh, Tiên Hàng, Quất Lưu, Vị Nội, Vị Trù, Nội Phật, Ngoại Trạch), tổng Bạch Trữ (bao gồm: Bạch Trữ, Đạm Nội, Nhuế Khúc, Đạm Xuyên, Tháo Miếu, Thịnh Kỳ, Đông Lỗ, Kim Tuyến), tổng Thiên Lộc (Đa Lộc) (bao gồm: Thiên Lộc (Đa Lộc), Thiên Dưỡng, Trung Hậu, Yên Nhân, Do Nhân, Trang Việt), tổng Quải Mai (sau đổi tên thành Sáp Mai) (bao gồm: Quải Mai, Mai Châu, Đại Độ, Đại Đồng, Mạch Lũng), tổng Hải Bối (bao gồm: Hải Bối, Cổ Điển, Uy Nỗ Hạ, Đồng Nhân, Tàm Xá, Yên Hà), tổng Võng La (bao gồm: Võng La, Canh Tác, Canh Vân, Công Ngư).

Vào năm 1901, huyện Yên Lãng thuộc tỉnh Phù Lỗ và năm 1904 chuyển sang tỉnh Phúc Yên. Đầu thế kỷ XX, Yên Lãng là phủ gồm 9 tổng và 55 làng. Sau khi hợp nhất tỉnh Vĩnh Yên và Phúc Yên thành tỉnh Vĩnh Phúc vào năm 1950, huyện Yên Lãng thuộc tỉnh Vĩnh Phúc. Từ năm 1955 – 1960, thị xã Phúc Yên được tái lập và là tỉnh lị của tỉnh Vĩnh Phúc. Sau năm 1960, tỉnh lị chuyển về thị xã Vĩnh Yên. Năm 1961, xã Kim Chung được chuyển về huyện Đông Anh theo Nghị quyết của Quốc hội. Thị xã Phúc Yên trở thành thị trấn thuộc huyện Yên Lãng từ tháng 10-1976 theo Quyết định số 97 ngày 26/6/1976 của Hội đồng Chính phủ.

Từ ngày 5 tháng 7 năm 1977, huyện Yên Lãng được hợp nhất với huyện Bình Xuyên để hình thành huyện Mê Linh.

Sau nhiều lần điều chỉnh về địa giới hành chính, huyện Yên Lãng cũ gần như trùng khớp với huyện Mê Linh thuộc thành phố Hà Nội hiện tại.

Hành chính

Huyện Yên Lãng từng có 17 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Phúc Yên và 16 xã: Chu Phan, Đại Thịnh, Hoàng Kim, Liên Mạc, Mê Linh, Tam Đồng, Thạch Đà, Thanh Lâm, Tiền Châu, Tiền Phong, Tiến Thắng, Tiến Thịnh, Tráng Việt, Tự Lập, Văn Khê, Vạn Yên.